Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη νόσο.
Από τη δρ. Ελενα Μαλτέζου *
Η γρίπη μεταδίδεται από άτομο σε άτομο είτε άμεσα είτε μέσω επαφής με μολυσμένη επιφάνεια. Η περίοδος επώασης της γρίπης είναι 1-4 ημέρες με μέσο όρο τις δύο ημέρες. Οι ενήλικες μπορεί να μεταδίδουν τη γρίπη από μία ημέρα πριν την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι και 5-7 ημέρες μετά. Τα παιδιά μπορεί να μεταδίδουν τη νόσο για περισσότερες από 10 ημέρες. Τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα μεταδίδουν τον ιό για εβδομάδες ή μήνες.
Τα συμπτώματα της γρίπης περιλαμβάνουν αιφνίδια έναρξη με υψηλό πυρετό, βήχα, καταρροή, φαρυγγαλγία, κεφαλαλγία, μυαλγίες, και συχνά έντονη καταβολή. Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν και συμπτώματα από το γαστρεντερικό, όπως ναυτία, εμετούς, διάρροια, ενώ στους ενήλικες τα συμπτώματα αυτά είναι σπάνια. Τα συμπτώματα διαρκούν 2-7 ημέρες, ο βήχας όμως μπορεί να επιμείνει για αρκετό χρονικό διάστημα. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως μέσα σε 1-2 εβδομάδες.
Σημειώνεται ότι η γρίπη είναι ιογενής νόσος και επομένως δεν απαιτείται χορήγηση αντιβιοτικών. Συνιστάται λήψη άφθονων υγρών, αντιπυρετικών, ξέκουραση και σωστή διατροφή. Σε περίπτωση που ο πυρετός παρατείνεται και η κλινική εικόνα δεν βελτιώνεταιμ οι ασθενείς πρέπει να συμβουλεύονται το θεράποντα γιατρό τους.
Η γρίπη είναι μία οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που εμφανίζεται με εποχικές εξάρσεις κάθε χρόνο και προκαλείται από τους ιούς της γρίπης Α και Β. Στη χώρα μας η περίοδος της γρίπης διαδράμει από Οκτώβριο έως Απρίλιο, με έξαρση και κορύφωση της δραστηριότητας τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο – Μάρτιο αντίστοιχα. Οι ετήσιες επιδημίες γρίπης συνήθως έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της χρήσης των υπηρεσιών υγείας, την αύξηση των εισαγωγών στα νοσοκομεία, την υπέρμετρη κατανάλωση φαρμάκων και κυρίως αντιβιοτικών, και όχι σπάνια την αύξηση της θνητότητας. Συχνές είναι και οι επιπτώσεις στην επαγγελματική, οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα. Σε ορισμένες περιπτώσεις η γρίπη μπορεί να επιπλακεί ιδίως στα βρέφη και τα μικρά παιδιά, στους ηλικιωμένους και τα άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα. Οι κυριότερες επιπλοκές είναι η μικροβιακή πνευμονία, κυρίως από πνευμονιόκοκκο και σταφυλόκοκκο, η αφυδάτωση, οι κρίσεις άσθματος στα άτομα που πάσχουν από βρογχικό άσθμα, η παρόξυνση της χρόνιας βρογχίτιδας, η επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας και η απορύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη. Ο κίνδυνος για την εμφάνιση επιπλοκών, εισαγωγών σε νοσοκομεία και θανάτων από γρίπη είναι υψηλότερος σε άτομα άνω των 65 ετών και σε άτομα με χρόνια νοσήματα. Για την προστασία από τη γρίπη συστήνεται να τηρούνται μέτρα και συνήθειες ατομικής υγιεινής, όπως τα ακόλουθα: η αποφυγή του συγχρωτισμού, ο κατ’ οίκον περιορισμός για τους αρρώστους και η αποχή κατά συνέπεια από την εργασία, το σχολείο, τον παιδικό σταθμό ή άλλους δημόσιους χώρους, η κάλυψη του στόματος και της μύτης με χαρτομάντιλο κατά τον βήχα και το φτέρνισμα το οποίο και θα πρέπει να απορρίπτεται στη συνέχεια σε κάδο απορριμμάτων, η αποφυγή επαφής με τα χέρια των ματιών, της μύτης και του στόματος και ο συχνός καθαρισμός των χεριών με σαπούνι και νερό ή με χρήση αντισηπτικού διαλύματος που συστήνεται να εφαρμόζεται από τον ασθενή και το οικείο περιβάλλον του, o σχολαστικός καθαρισμός του χώρου και των αντικειμένων γύρω από τον πάσχοντα από γρίπη καθώς και η υιοθέτηση γενικότερα ενός υγιεινού τρόπου ζωής (επαρκής ύπνος, άσκηση, ενυδάτωση, σωστή διατροφή). Επίσης, συστήνεται οι μετακινήσεις του ασθενούς με γρίπη να περιορίζονται στις απολύτως απαραίτητες, ενώ οι επισκέψεις προς αυτόν πρέπει να αποτρέπονται όσο είναι δυνατόν.
Ο καλύτερος και αποτελεσματικότερος τρόπος για να προστατευτεί κάποιος από την εποχική γρίπη είναι ο αντιγριπικός εμβολιασμός ο οποίος σε ποσοστό 80% προφυλάσσει από τη εμφάνιση γρίπης.
Για να είναι αποτελεσματικός ο εμβολιασμός θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο καθώς ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται σε διαφορετικούς υπο-ορότυπους, και η σύνθεση του αντιγριπικού εμβολίου αλλάζει κάθε χρόνο. Συγκεκριμένα το εμβόλιο κατά της γρίπης περιέχει τα εγκεκριμένα τρία στελέχη του ιού που αναμένονται ότι θα επικρατήσουν στην αναμενόμενη επιδημική έξαρση της γρίπης, από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Για την περίοδο 2012-2013 το εποχικό εμβόλιο της γρίπης για το βόρειο ημισφαίριο θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα στελέχη των ιών της γρίπης: A/California/7/2009 (H1N1)pdm09 A/Victoria/361/2011 (H3N2) B/Wisconsin/1/2010 Ο αντιγριπικός εμβολιασμός συστήνεται ως προληπτικό μέτρο σε όλους αλλά είναι ιδιαίτερης σημασίας και αναγκαιότητας σε άτομα (ενήλικες και παιδιά άνω των 6 μηνών) που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, οι οποίες είναι: 1. Ατομα ηλικίας άνω των 60 ετών. 2. Ιατρονοσηλευτικό προσωπικό καθώς και το υπόλοιπο προσωπικό των χώρων παροχής υπηρεσιών υγείας. 3. Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν υποκείμενα ή χρόνια νοσήματα, όπως: – Ασθμα ή χρόνιες πνευμονοπάθειες – Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές – Ανοσοκαταστολή – Μεταμόσχευση οργάνων – Δρεπανοκυτταρική νόσο ή άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες – Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα – Χρόνια νεφροπάθεια – Νευρομυϊκα νοσήματα 4. Εγκυοι β’ και γ’ τριμήνου 5. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια 6. Ατομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη. 7. Κλειστοί πληθυσμοί όπως: προσωπικό και σπουδαστές σχολείων, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων.
Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν από την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων της γρίπης, αφού απαιτούνται δύο εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης. Το παιδιατρικό αντιγριπικό εμβόλιο χορηγείται μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Σημειώνεται ότι παιδιά μέχρι 8 ετών που εμβολιάζονται για πρώτη φορά πρέπει να εμβολιάζονται με δύο δόσεις του εμβολίου με διαφορά ενός μηνός μεταξύ αυτών.
* Παιδίατρος – Λοιμωξιολόγος Υπεύθυνη του Τμήματος Παρεμβάσεων σε Χώρους Παροχής Υπηρεσιών Υγείας ΚΕΕΛΠΝΟ