Ενα μουσείο για την προσφυγιά μέσα στην «Αγιά Σοφιά» το όραμα του Δημήτρη Μελισσανίδη
Από τη
Γιώτα Βαζούρα
Φωτό: Χρήστος Ζήνας
«Η Ρωμανία αν ’πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο». Αυτή είναι η φιλοσοφία που διαπνέει το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, ένα πολιτιστικό ίδρυμα, το οποίο θα αποτελέσει κομμάτι του γηπέδου της ΑΕΚ «Αγια-Σοφιά» και θα λειτουργήσει ως ένας τόπος μνήμης, αναδεικνύοντας μέσα από τα εκθέματά του τη διαχρονική παρουσία των Ελλήνων στην Μικρασιατική Χερσόνησο από την αρχαιότητα έως και σήμερα. Εχθές σε μια ξεχωριστή εκδήλωση στο Μουσείο της Ακρόπολης, παρουσιάστηκαν το μεγαλόπνοο έργο –η ιδέα του οποίου ανήκει στον Δημήτρη Μελισσανίδη– όπως επίσης και τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής που θα απαρτίζουν τον πολιτιστικό οργανισμό. Παλαίμαχοι παίκτες της ΑΕΚ –Θωμάς Μαύρος, Ηλίας Ατματσίδης, Κώστας Νεστορίδης και Χρήστος Κωστής– πολιτικοί, αλλά και φίλοι της Ενωσης έδωσαν το «παρών» στην εκδήλωση, συντονιστής της οποίας ήταν ο Γιώργος Λιάνης.
Επίτιμος πρόεδρος της «Κιβωτού της Ρωμιοσύνης», όπως θα λέγεται χαρακτηριστικά το μουσείο, είναι ο Μίκης Θεοδωράκης, προσφυγικής καταγωγής με προέλευση της μητέρας του από τον Τσεσμέ της Μικράς Ασίας, και πρόεδρος, η κορυφαία Ελληνίδα βυζαντινολόγος – ιστορικός, Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ.
«Ο προσφυγικός ελληνισμός από το 1923 ζει με ένα πόδι και με ένα πνευμόνι. Κανένα έθνος δεν έχει βιώσει τέτοια καταστροφή όπως το Μικρασιατικό. Με το μουσείο αυτό θα είναι σαν ο ελληνισμός να ξαναβγάζει πόδι και να ξαναδημιουργεί πνευμόνι» τόνισε ο εκδότης και συγγραφέας κ. Σάββας Καλεντερίδης για το πολιτιστικό κέντρο που φιλοδοξεί να γίνει ένας τόπος μνήμης και πολιτισμού.
«’Έπρεπε να περάσει ένας αιώνας για να γίνει το πρέπον. Για να γίνει δηλαδή ένα μουσείο για τον προσφυγικό ελληνισμό», υποστήριξε η κ. Αρβελέρ. «Για όλους εμάς που μεγαλώσαμε με τη βαθιά πληγή του ξεριζωμού από τη μητρική γη, το μουσείο αυτό αποτελεί φόρο τιμής για όλους εκείνους που χάθηκαν ή που ξεριζώθηκαν από τα ιερά χώματα από τα οποία ξεκίνησε ο ελληνικός πολιτισμός πριν από χιλιάδες χρόνια» ανέφερε στη δήλωσή του ο σπουδαίος Μίκης Θεοδωράκης, το μήνυμα του οποίου διάβασε στους παρευρισκόμενους η κόρη του, Μαργαρίτα. Όπως τονίσθηκε, τα επόμενα βήματα για το μουσείο, εκτός από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες που περιλαμβάνουν το σχετικό αίτημα αδειοδότησης από το ΥΠΠΟ, είναι και η συλλογή των αντικειμένων. Γι’ αυτό και καλούνται απόγονοι των Μικρασιατών να προσφέρουν προσωπικά αντικείμενά τους που σχετίζονται με τις αλύτρωτες πατρίδες για να απαρτίσουν τις συλλογές του. Όσα έχουν μεγάλη αξία, υπάρχει πρόβλεψη να δανεισθούν με τη μορφή χρησιδανείου. Μάλιστα, υπάρχει μια σκέψη σε περίοπτη θέση να τοποθετηθεί ένα ομοίωμα της πραγματικής στολής του τελευταίου αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης. Τέλος, στο μουσείο θα γίνεται και χρήση νέων τεχνολογιών στα πρότυπα του Ellis Ιsland National Museum of Immigration της Νέας Υόρκης. Σε ειδικές οθόνες θα μπορεί κανείς να πληκτρολογεί το επίθετό του και να βρίσκει τη διαδρομή της οικογένειάς του.
Δάκρυσε ο Μελισσανίδης με τη Λύδια
Μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές της εκδήλωσης ήταν οι δηλώσεις της γνωστής λαϊκής τραγουδίστριας, Γιώτας Λύδια, στο σχετικό βίντεο που προβλήθηκε. «Η ΑΕΚ για τους πρόσφυγες ήταν το στολίδι και το καμάρι μας. Όταν γκρεμίστηκε το γήπεδο της ΑΕΚ ήταν σαν να έχανα ένα κομμάτι από το σπίτι μου. Έκλαιγα, δεν μπορούσα να σταματήσω. Θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Δημήτρη Μελισσανίδη. Πάω και ανάβω κερί κάθε φορά που θα παίξει η ομάδα. Τόσο πολύ την αγαπώ», είπε, κάνοντας το κοινό να ξεσπάσει σε χειροκροτήματα και τον διοικητικό ηγέτη της ΑΕΚ να δακρύσει.
Μάλιστα, στο περιθώριο της συνέντευξης Τύπου και σε «πηγαδάκια» στον χώρο του μουσείου, ο Μελισσανίδης τόνισε: «Αν βγει έστω και ένας από το μουσείο χωρίς να κλαίει θα έχουμε αποτύχει. Δεν μιλήσαμε γι’ αυτό σήμερα, αλλά δεν θα είναι μόνο το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού που θα δίνει το διαφορετικό χρώμα στο νέο μας γήπεδο και θα είναι σημείο αναφοράς. Θα υπάρχει και το μουσείο ειδικά για την ΑΕΚ και θέλω να ξέρει ο κόσμος πως θα είναι κι αυτό πραγματικά κάτι μοναδικό, κάτι που δεν μπορούν να φανταστούν», συνέχισε ο ίδιος.
H πολυμελής επιτροπή
Την τιμητική επιτροπή του μουσείου απαρτίζουν οι Κώστας Γαβράς, Λευτέρης Παπαδόπουλος και Γιώργος Νταλάρας. Τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής είναι ο πρόεδρος της Ερασιτεχνικής ΑΕΚ Αλέξης Αλεξίου, ο ηθοποιός Γιάννης Βούρος, ο Μητροπολίτης Ν. Ιωνίας – Ν. Φιλαδέλφειας Γαβριήλ, ο κριτικός θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος, η πρώην υπουργός Πολιτισμού Αντζελα Γκερέκου, η διευθύντρια της Βιβλιοθήκης της Βουλής, Ελλη Δρούλια, ο τραγουδοποιός Παντελής Θαλασσινός, ο πρόεδρος του συλλόγου Ποντίων «Αργοναύται – Κομνηνοί» Θεόφιλος Καστανίδης, ο αρχιτέκτων Θανάσης Κυρατσούς, ο σκηνογράφος Ιωάννης Μετζικώφ, ο σκηνοθέτης Τάσος Μπουλμέτης, ο υποψήφιος διδάκτωρ του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης Ανδρέας Μπαλτάς, ο καθηγητής Νίκος Ουζούνογλου, η φιλόλογος Αρχοντία Παπαδοπούλου, ο πρόεδρος της Ένωσης Σπάρτης-Μικράς Ασίας Χάρης Σαπουντζάκης, ο παλαίμαχος παίκτης Στέλιος Σεραφείδης, ο καθηγητής Ιστορίας Κωνσταντίνος Φωτιάδης, ο υπουργός Επικρατείας Αλέκος Φλαμπουράρης αλλά και ο ιστορικός Κυριάκος Χήνας.
