❱❱ «Οδηγός επιβίωσης» για να μην υπάρχουν εντάσεις στο σπίτιΑπό τη Σοφία Π. Μιχαλοπούλου*
Τα παιδιά, μπαίνοντας στην εφηβεία, έρχονται αντιμέτωπα με αλλαγές στο σώμα και στην ψυχοσύνθεσή τους, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται πολύ να συγκρατήσουν και να διαχειριστούν τις εκρήξεις θυμού, απογοήτευσης και ορμονών.
Αυτό τους προκαλεί αλλαγές στη διάθεση, έχουν ανάμεικτα συναισθήματα, βιώνουν έντονα τα γεγονότα, δρουν παρορμητικά, χάνουν εύκολα τον έλεγχο, έχουν στρες, μιλάνε απότομα, θέλουν να απομονωθούν και επιθυμούν τη συντροφιά των συνομηλίκων τους.
Συνήθως, το πρώτο πράγμα που έρχεται στους γονείς να κάνουν όταν βλέπουν το παιδί τους, που είναι στην εφηβεία, να φωνάζει και να θυμώνει μαζί τους, είναι να φωνάξουν πιο δυνατά, να το μαλώσουν και να κάνουν υποδείξεις. Αυτή η αντίδραση των γονιών έχει αρνητικά και αντίθετα αποτελέσματα. Αν οι γονείς συνεχίζουν τον καβγά, είναι σαν να ενθαρρύνουν το παιδί να συνεχίσει να επιτίθεται και να προκαλεί.
Αντίθετα, ο έφηβος νιώθει ότι εκείνος έχει τον έλεγχο και δίκιο, γιατί κατάφερε να κάνει τους γονείς του να θυμώσουν πιο πολύ από αυτόν.
Αυτό που έχει σημασία είναι οι γονείς να δείχνουν κατανόηση και να βοηθήσουν τα παιδιά τους να βρουν τρόπους να διαχειρίζονται τον θυμό τους.
Ετσι δεν θα ακολουθήσουν ακραίες καταστάσεις και ο θυμός δεν θα μετατραπεί σε παθολογικό συναίσθημα και σε μόνιμη αρνητική συμπεριφορά.
Πρέπει να γνωρίζετε ότι ένας έφηβος θυμώνει όταν νιώθει ότι δεν έχει:
1 Σεβασμό. Ο έφηβος θα εκνευριστεί και θα ξεσπάσει, αφού θεωρήσει ότι δεν αναγνωρίζονται οι ανάγκες του και ότι αυτό που ζητάει δεν το αξίζει.
2 Χώρο και χρόνο. Θέλει να του δώσετε συναισθηματικό και φυσικό χώρο και χρόνο να πειραματιστεί, να ανακαλύψει, να μην έχει κανόνες και υποχρεώσεις που εσείς υιοθετείτε για τον εαυτό σας και εκείνον. Θέλει να τον εμπιστευτείτε!
3 Επιβεβαίωση. Αυτό που επιθυμεί από εσάς είναι να καταλάβετε και να αποδεχτείτε τα συναισθήματά του χωρίς επιφύλαξη και ενδοιασμούς.
4 Χρόνο για τους φίλους του. Ο έφηβος θέλει να συναντιέται με τους φίλους του και να περνά μαζί τους όσο περισσότερο χρόνο γίνεται. Θέλει την αποδοχή και την αίσθηση ότι ανήκει σε μια παρέα, κάτι που μόνο οι φίλοι του μπορούν να του παρέχουν.
Ομως, τι πρέπει να κάνετε ως γονείς όταν βρίσκεστε αντιμέτωποι με μια τέτοια κατάσταση; Αρχικά θα πρέπει να αναγνωρίσετε τις ανάγκες του παιδιού σας. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να είστε έτοιμοι για σύγκρουση κάθε φορά που το παιδί ξεσπά σε φωνές. Θα φωνάξει, θα κλειστεί στο δωμάτιό του. Δείξτε του ότι, όταν θελήσει, θα είστε εκεί για να μιλήσετε.
■ Επίσης, πείτε του ότι η ένταση βλάπτει! Εξηγήστε του ότι με αυτήν τη συμπεριφορά χάνετε την εμπιστοσύνη σας και ανησυχείτε για τις εκρήξεις του. Καταστήστε σαφές ότι δεν πρόκειται για κάποιο παιχνίδι εξουσίας, αλλά για απλή λογική που ισχύει σε κάθε ενήλικη σχέση.
■ Μιλήστε του ανοιχτά για τις ανησυχίες σας. Ομολογήστε την ειλικρινή ενόχληση και στενοχώρια σας όταν γίνεστε αποδέκτες λεκτικής βίας ή προσβολών. Εξηγήστε του: «Οποιος και αν μου μιλούσε μ’ αυτό τον τρόπο, θα με στενοχωρούσε. Μου είναι πολύ δύσκολο το να μου συμπεριφέρεσαι έτσι. Θέλω να το σκεφτείς και να μιλήσουμε». Θέστε ερωτήματα για σκέψη.
■ Οσο δύσκολο κι αν είναι, προσπαθήστε να μην είστε εριστικοί, απαξιωτικοί και ειρωνικοί. Ζητήστε του να σκεφτεί κάποια πράγματα. Διατηρήστε τον τόνο της φωνής σας ήρεμο και το ύφος σας ήπιο. Δεν είναι καθόλου απίθανο ο θυμός του εφήβου να είναι δικαιολογημένος και από παρορμητισμό να έχει χάσει το δίκιο του. Δεν πειράζει να αναθεωρείτε πού και πού.
■ Τέλος, επιβραβεύστε το παιδί σας όταν αντιδράει ώριμα. Αναγνωρίστε τη θετική συμπεριφορά του και τις ικανότητές του.
Χιούμορ και ψυχραιμία, σημαντικά «υπερόπλα»
Δύο πολύ σημαντικά όπλα στην επικοινωνία με το παιδί σας, ώστε να διαχειριστείτε τον θυμό του, είναι το χιούμορ και η ψυχραιμία! Δίχως άλλο, το χιούμορ βοηθάει. Το παιδί σας είναι αρκετά μεγάλο για να καταλάβει όταν χρησιμοποιήσετε χιούμορ για να αποφορτίσετε την κατάσταση. Αν αρχίσει να μιλάει άκομψα και υπερβολικά, λέγοντας κακίες, μπορείτε να του πείτε χαμογελαστά οτιδήποτε πιστεύετε ότι είναι ικανό να εκτονώσει την κατάσταση. Οπως και να έχει, φερθείτε με ψυχραιμία. Θυμηθείτε ότι είστε εσείς που φέρετε την ευθύνη να δώσετε το παράδειγμα, λύνοντας με ηρεμία, συνέπεια και λογική τα προβλήματα που ανακύπτουν.
Χρησιμοποιώντας αντίποινα και επιστρέφοντας τις φωνές, περνάτε το μήνυμα ότι αυτού του είδους η επικοινωνία είναι αποδεκτή και επιθυμητή. Αν λέτε «μη φωνάζεις, μη βρίζεις» σε επιθετικό τόνο, επίσης με βρισιές, είστε μη πειστικοί 
και δείχνετε κακές συμπεριφορές με κυρίαρχο τον θυμό. Με σταθερότητα, όρια, αυστηρότητα και κανονική χροιά στη φωνή, χωρίς θυμό και με ηρεμία στις πράξεις, θα καταφέρετε να έχετε καλύτερα αποτελέσματα απ’ ό,τι με τον θυμό.
MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος –
Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/
Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
