❱❱ Ο φαύλος κύκλος μοναξιάς και χαμηλής αυτοεκτίμησης, που κρύβει έντεχνα ο εθισμός στις συσκευές υψηλής τεχνολογίαςΖούμε στην εποχή που πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν οι ηλεκτρονικές συσκευές υψηλής τεχνολογίας και το διαδίκτυο, τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο στην επίδραση και τη διαμόρφωση της ψυχολογικής και φυσικής ύπαρξης του σύγχρονου ανθρώπου.
Οι ψυχολογικές έρευνες μιλούν για ένα νέο φαινόμενο, τον φαύλο κύκλο μοναξιάς και χαμηλής αυτοεκτίμησης που κρύβει έντεχνα ο εθισμός στο διαδίκτυο. Συχνά πολλά άτομα λένε: «Κάθε φορά που κολυμπώ στον ωκεανό των πληροφοριών που με τόση ευκολία μάς παρέχονται διαδικτυακά, θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου που γεννήθηκα σε αυτή την εποχή της σύγχρονης τεχνολογίας».
Το ερώτημα, όμως, παραμένει: Είμαστε τόσο τυχεροί, τόσο ευνοημένοι όλοι εμείς που έχουμε τέτοιες ευκαιρίες και τέτοιες διαδικτυακές δυνατότητες;
Αν και εποχή κοινωνικής δικτύωσης, αναρωτιόμαστε πώς γίνεται να αισθανόμαστε μοναξιά. Κι όμως, όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε την τεχνολογία για να επικοινωνούμε, άλλο τόσο νιώθουμε μοναξιά. Μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη στην Αυστραλία έδειξε ότι το 42% των Αυστραλών που χρησιμοποιεί την τεχνολογία για την επικοινωνία του ένιωθε περισσότερη μοναξιά σε σύγκριση με το 11% των ατόμων που δεν τη χρησιμοποιούσε, σύμφωνα με την έρευνα.
Τα αποτελέσματα του 2011 έδειξαν, από τη συμμετοχή 1.204 ατόμων άνω των 18 ετών, ότι οι ηλικιωμένοι δεν είναι οι πιο μοναχικοί. Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι τα άτομα ηλικίας 25-34 ετών είναι πιθανότερο να νιώθουν συχνά μοναξιά (27%) και ότι οι νεαροί ενήλικες, ηλικίας 18-24 ετών, είναι η δεύτερη πιο μοναχική ομάδα (19% αισθάνεται συχνά μοναξιά). Για όσους είναι άνω των 70 ετών, το ποσοστό ήταν 11%.
Αυτό που δεν έχει απαντηθεί συγκεκριμένα είναι τι συνέβη πρώτο: δηλαδή, τα άτομα χρησιμοποιούν την τεχνολογία επειδή αισθάνονται μοναχικά ή χρησιμοποιούν περισσότερο τα social media και αυτό αυξάνει τη μοναξιά τους;
Χωρίς μέτρο
Η αλήθεια και η σωστή αντιμετώπιση είναι πάντα στη μέση. «Μέτρον άριστον» μας δίδαξαν οι πρόγονοί μας. Ομως, υπάρχει άραγε αυτό το μέτρο και, αν ναι, λειτουργεί;
Καθένας από εμάς μπορεί να δώσει τη δική του απάντηση, σύμφωνα με τις ανάγκες του, τις επιθυμίες του και τη διαχείριση του χρόνου του. Ο έφηβος, που ανακαλύπτει με μεγάλη περιέργεια τον κόσμο, ο ενήλικας, για γνώσεις ως ερευνητής, ο μοναχικός συνταξιούχος, ο άνεργος, ο εσωστρεφής κ.λπ. που αναζητούν επικοινωνία και επαφή.
Εκείνο, όμως, που αξίζει να θιγεί ως μια παράμετρος ψυχικά επιζήμια είναι ο αποκλεισμός του στοχασμού από τη ζωή μας, οι στόχοι, η δράση και τα όνειρα. Βεβαίως, με το διαδίκτυο γίναμε ενημερωμένοι, πληροφορηθήκαμε όλων των ειδών τις κοινωνικές δοκιμασίες, αποκτήσαμε ενδεχομένως επικοινωνιακά αντανακλαστικά και ήρθαμε άμεσα κοντά με τη μάθηση.
Χρόνο, όμως, να φροντίσουμε και να εξερευνήσουμε τον εαυτό μας βαθύτερα και ουσιαστικά βρήκαμε; Μήπως οι εισερχόμενες παραστάσεις ακύρωσαν τον εσωτερικό προβληματισμό και τις αναζητήσεις; Μήπως η ανάγκη μας για επικοινωνία και ανθρώπινη επαφή εξαντλήθηκε σε ευχές στους τοίχους του facebook για γενέθλια;
Η αλήθεια είναι ότι η συμπόνοια, η συμπαράσταση, η φιλική εκμυστήρευση, η παρηγοριά, η συζήτηση, η προσδοκία για αγάπη, σχέση και συντροφικότητα, η ενεργός συμμετοχή σε κοινωνικά προβλήματα θέλουν άλλη εγγύτητα και δραστηριότητα.
Θέλουν συναντήσεις από κοντά, χειραψίες και αγκαλιές, θέλουν φωνή ζεστή, ήρεμη και προτρεπτική, εποικοδομητική κριτική και αδελφική, φιλική, συναδελφική ενίσχυση και ενθάρρυνση. Βρίσκονται όλα αυτά στο διαδίκτυο; Και αν βρίσκονται, τα συναισθήματα είναι αυτά που χρειαζόμαστε;
Γιατί οι διαδικτυακοί τρόποι επικοινωνίας κρατούν ανοιχτό ή και μεγαλώνουν το χάσμα και το κενό επαφής ανάμεσα στους μοναχικούς ανθρώπους. Γιατί τα likes των αναρτήσεων δεν αντικαθιστούν την αποδοχή των ατόμων ούτε η ανταλλαγή απόψεων μπορεί να υποκαταστήσει την ανθρώπινη συναναστροφή. Σημαντικό είναι να τονιστεί ότι καμιά επιτυχημένη και πολλαπλή διαδικτυακή παρουσία δεν μειώνει την εσωτερική μοναξιά!
Συμπτώματα: Παθολογική η χρήση του διαδικτύου ή εθισμός στο διαδίκτυο; Σίγουρα είναι πάνω από πέντε έξι ώρες την ημέρα. Στο ερευνητικό δείγμα παρατηρήσαμε χρήση από 6-11 ώρες ημερησίως, με τους περισσοτέρους να κάθονται μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή 8-10 ώρες. Ως όρος η εξάρτηση με μία λέξη είναι η απώλεια του ελέγχου. Το άτομο δεν μπορεί να βάλει όριο στον χρόνο που θα παραμείνει στο διαδίκτυο. Διαρκώς ψάχνει wi-fi και υπάρχει αγωνία όταν δεν βρίσκει για να συνδεθεί. Τα συμπτώματα στέρησης όταν δεν υπάρχει wi-fi είναι ίδια με τα στερητικά των ουσιών και του αλκοόλ. Δηλαδή, άγχος, εφίδρωση, εκνευρισμός, επιθετικότητα, στρες, ένταση, ανυπομονησία και οξύτητα.
Με κατάθλιψη, απομόνωση και εσωστρέφεια οι πέντε στους 10. Σχεδόν όλα τα άτομα που παίρνουν μέρος στην έρευνα έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Το 60% παρουσιάζει κατάθλιψη και εσωστρέφεια, ενώ ένα 40% έχει αγχώδη διαταραχή, ντροπή, επιφύλαξη και κοινωνική φοβία.
Αντιμετώπιση: Για τους περισσοτέρους από εμάς, το διαδίκτυο μπορεί να μας βοηθήσει να λειτουργήσουμε καλύτερα στον ολοένα και πιο παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας, όμως οι ειδικοί λένε ότι δεν πρέπει να χάσουμε τη φυσική και άμεση επαφή μας με την κοινωνία και τα άτομα γύρω μας.
Αν και είναι ωραίο να σχετίζεστε online με τους φίλους στο εξωτερικό μέσω του facebook, αυτό δεν μπορεί να αντικαταστήσει μια σχέση και μια συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο. Είναι καθοριστικό να ισορροπούμε τις online με τις φυσικές σχέσεις μας μέσα στην κοινωνία, στο περιβάλλον που ζούμε καθημερινά πραγματικά. Αν είμαστε φανατικοί των online σχέσεων, να συνεχίσουμε να προτιμάμε τον παλιό φυσικό τρόπο επαφής, όλοι αισθανόμαστε μοναξιά κάποιες φορές.
«Εξυπνα» βήματα για κοινωνικοποίηση
Εάν δεν είστε ιδιαίτερα κοινωνικοί, κάντε μικρά βήματα. Αξιοποιήστε στο έπακρο όλες τις ευκαιρίες που έχετε για κοινωνική επαφή, π.χ. για μια κουβέντα με τον γείτονα, τον συνάδελφο κ.λπ. Η συζήτηση βοηθάει, ακόμα και για θέματα ελαφρά, απλά και καθημερινά.
Συμμετέχετε σε μια ομάδα με κοινά ενδιαφέροντα, π.χ. ένα άθλημα, μια εικαστική δραστηριότητα, οτιδήποτε αγαπάτε αρχίστε να το κάνετε μαζί με άλλους. Το να κάνετε νέες γνωριμίες μπορεί να είναι μέρος της μαθησιακής διαδικασίας σε μια νέα ομάδα, όπου μπορείτε να συναντήσετε άτομα και να ανταλλάξετε απόψεις και ιδέες.
Μπορεί να χρειαστεί να αναζητήσετε ψυχολογική βοήθεια. Μικρές συνεδρίες συμβουλευτικής ομάδας ή ατομικές συνεδρίες με έναν ειδικό μπορεί να είναι χρήσιμες και βοηθητικές.
Το κυριότερο συστατικό κοινωνικής επιτυχίας είναι να έχετε θάρρος, ώστε να τολμήσετε, πολύ απλά, 
φιλικά και ευγενικά, να μιλήσετε. Ενα χαμόγελο σπάει τον πάγο!
MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος –
Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/
Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
