Η «Espresso της Κυριακής» γνώρισε σε μεγαλουπόλεις των ΗΠΑ τους καθημερινούς «ήρωες» ανάμεσα σε γκέτο, υπερπολυτελή καταστήματα και επιβλητικούς ουρανοξύστες.
Εχει χαρακτηριστεί από αρκετούς η «Γη της Επαγγελίας». Ακραίος χαρακτηρισμός, όπως ισχυρίζονται όσοι πιστεύουν το αντίθετο. Χώρα των υπερβολών, των αντιθέσεων και των συνθέσεων, ένα μωσαϊκό φυλών, θρησκειών και πολιτισμών που όμοιό του δεν συναντά κανείς πουθενά στον πλανήτη είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Οπως και να έχει, είναι μια πρόκληση για όποιον αποφασίζει να βγάλει ταξιδιωτική βίζα και να πραγματοποιήσει το υπερατλαντικό ταξίδι στην προσπάθειά του να ανακαλύψει τα μικρά και μεγάλα μυστικά της αχανούς αυτής χώρας.
Ενός έθνους που ακόμη ζει -έως έναν βαθμό- στη «σκιά» των Δίδυμων Πύργων, οι οποίοι πλανιούνται σαν φαντάσματα πάνω από τη Νέα Υόρκη. Ενός έθνους που θεωρεί ότι η χώρα του είναι ευλογημένη από τον Θεό και που διαρκώς προσπαθεί να αποδείξει πως είναι το κέντρο του σύγχρονου, πολιτισμένου κόσμου. Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από την τελευταία φορά που βρέθηκα ως επισκέπτης στις ΗΠΑ, παρ’ όλα αυτά η νέα υπερατλαντική «προσγείωσή» μου φάνταζε μια ακόμη πρόκληση.
Αυτή η χώρα, που κάθε της τοπίο μοιάζει στον καθένα από εμάς (χάρη στις χολιγουντιανές υπερπαραγωγές) οικείο, δεν αποτελεί μόνο τον ιδανικό προορισμό για όσους θέλουν να απαθανατίσουν εικόνες που νομίζεις ότι έχουν ξεπηδήσει μέσα από καρτ-ποστάλ. Ανάμεσα στις χιλιάδες επιγραφές νέο και τα φώτα που σε καθηλώνουν, τους πολύβουους δρόμους των μεγαλουπόλεων ή τα φρεσκοκουρεμένα γκαζόν των σπιτιών που στεγάζουν τα όνειρα των εκατομμυρίων Αμερικανών κρύβονται φιγούρες που κουβαλούν τη δική τους ιστορία, άνθρωποι που μια πτυχή της ζωής τους μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για άλλο ένα κινηματογραφικό σενάριο. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που παρακολουθούν στην τηλεόραση τα πιο απίθανα ριάλιτι που μπορεί να φανταστεί ο νους, που διαβάζουν για την ολοένα και αυξανόμενη «κόντρα» ανάμεσα στους υποστηρικτές της οπλοκατοχής και σε όσους υποστηρίζουν ότι πρέπει επιτέλους η Αμερική να σταματήσει να μοιάζει με ένα απέραντο οπλοστάσιο. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που ζουν με τον δικό τους τρόπο το «αμερικανικό όνειρο». Από την πολιτεία της Νέας Υόρκης που καυχιέται για τα επιτεύγματά της μέχρι το γειτονικό Νιου Τζέρσεϊ, που αναγράφεται στις πινακίδες των αυτοκινήτων ως «Η πολιτεία των κήπων», μέχρι το πιο… open minded Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας, όπου οι συζητήσεις για την αποποινικοποίηση της μαριχουάνας δίνουν και παίρνουν, το ταξίδι στη χώρα όπου χιλιάδες συμπατριώτες μας έχουν χτίσει τη δική τους ιστορία είχε τους δικούς του πρωταγωνιστές…
Ο συνταξιούχος κ. Πίνο
Βραχύσωμος, με περιποιημένο μουστακάκι, συνοδευόμενος από τη γυναίκα του και ένα άλλο φιλικό ζευγάρι, ο συνταξιούχος Πολ Πίνο (όταν του εξήγησα τι σημαίνει στα ελληνικά το επίθετό του έβαλε τα γέλια και άρχισε να ρωτά για το τι εστί ούζο και τσίπουρο), απολαμβάνει εδώ και ένα χρόνο τη σύνταξή του ταξιδεύοντας εντός και εκτός των ΗΠΑ. Κάτοικος της Φιλαδέλφειας, «έχει αποκαταστήσει πλέον τα παιδιά του και είναι καιρός να δει όσα μέρη δεν είδε ποτέ στη ζωή του». Ετσι βρίσκεται -σαν ένας άλλος Τζακ Κέρουακ- «Στον δρόμο». Η γνωριμία μας έγινε τυχαία στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο, την ώρα που όλοι μας περιμέναμε στη ουρά για να πάρουμε ένα από τα παραδοσιακά τραμ που μεταφέρουν χιλιάδες τουρίστες στους δρόμους μιας από τις πιο συναρπαστικές και όμορφες πόλεις του κόσμου.
Η συζήτησή μας την ώρα που το τραμ ανεβοκατέβαινε τους ανηφορικούς δρόμους της πόλης, ακόμη και όταν είχαμε στο βάθος του ορίζοντά μας τις θρυλικές φυλακές του Αλκατράζ, έκρυβε πολλές εκπλήξεις. Ο κύριος Πολ Πίνο στο άκουσμα ότι είμαστε Ελληνες χαμογέλασε. «Πώς γίνεται μια μικρή χώρα σαν την Ελλάδα κάθε φορά που… κλάνει να προκαλεί σεισμό στη παγκόσμια οικονομία;». Η ερώτησή του με ξάφνιασε. Να πάρει… Ακόμη και δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την Ελλάδα βρέθηκα -έστω και νοερά- αντιμέτωπος με το… τέρας της κρίσης. Ο συμπαθής Αμερικανός συνταξιδιώτης μου, ο οποίος δεν έκρυψε από την αρχή έως το τέλος της συνομιλίας μας τον θαυμασμό του για την αρχαία Ελλάδα, μου εξήγησε πως -θέλοντας και μη- εξαιτίας του βομβαρδισμού των ειδήσεων τα τελευταία χρόνια και στα αμερικανικά media για την κρίση στην Ελλάδα άρχισε από μόνος του να ψάχνει για το τι συμβαίνει στην Ευρωζώνη, για τον «φτωχό Νότο» και τον «αδίστακτο Βορρά», αλλά και για τη Μέρκελ που θέλει να γίνει, όπως χαρακτηριστικά μου είπε, ο «αστυνόμος» της Ευρώπης. Η κουβέντα ήταν διανθισμένη με τα συστατικά της… greek salad, τη Σαντορίνη, που είναι ο επόμενος καλοκαιρινός προορισμός του και τη διαφορετικότητα της Ευρώπης την ώρα που το τραμ πλησίαζε τη Χάιτ Ασμπουρι, μια σχετικά εύπορη καλλιτεχνική περιοχή του Σαν Φρανσίσκο όπου ξεκίνησε το κίνημα των χίπις. Γρήγορη ανταλλαγή e-mail, μια και εμείς θα αφήναμε το τραμ, με την ευχή της παρέας από τη Φιλαδέλφεια η Ελλάδα να σταθεί και πάλι όρθια στα πόδια της. Ακόμη και στο μακρινό Σαν Φρανσίσκο η ελπίδα πεθαίνει τελευταία…
Ο γυμνός γκέι ακτιβιστής
Για όσους αναζητούν το κάτι διαφορετικό, πέρα από τα τεχνολογικά επιτεύγματα ή μνημεία που συνδέονται στο πέρασμα των χρόνων με την ιστορία του Σαν Φρανσίσκο, η πόλη έχει τη δική της ξεχωριστή «ταυτότητα». Πολυπολιτισμική, με κουλτούρες να προσπαθούν να συνυπάρξουν αρμονικά η μια με την άλλη, έχει αποτελέσει στο παρελθόν το σημείο εκκίνησης πολλών κινημάτων. Από τη Χάι Ασμπουρι όπου πρωτοεμφανίστηκαν τα «παιδιά των λουλουδιών» μέχρι την Κάστρο (όπου είναι πραγματικό… κάστρο για τους γκέι), οι κάτοικοι της πόλης αντίκρισαν στο παρελθόν τη δημιουργία της επιβλητικής γέφυρας στον διάσημο κόλπο ή την κατασκευή των εντυπωσιακών Pier (προβλήτες) στο λιμάνι της πόλης. Κάποιοι εξ αυτών έγιναν μάρτυρες της δημιουργίας κινημάτων που επηρέασαν τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο. Η περιήγησή μας αρχικά στη Χάι Ασμπουρι, μιας από τις πιο όμορφες περιοχές της πόλης, με πολύχρωμα σπίτια, ανθρώπους ευγενικούς και έτοιμους να σε εξυπηρετήσουν, ήταν μια μοναδική εμπειρία. Στους δρόμους συναντά κανείς ηλικιωμένες χίπισσες, που γι’ αυτές ο χρόνος έχει σταματήσει στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και οι οποίες τριγυρνούν ανάμεσα σε μαγαζιά με vintage ρούχα, αλλά και μουσικούς που παίζουν προσδοκώντας στο φιλοδώρημα των περαστικών.
Μια άλλη περιοχή η οποία έχει τη δική της ιστορία και τους δικούς της κανόνες είναι η Κάστρο. Εδώ δημιουργήθηκε το κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Με του που φτάσαμε δεν χρειάστηκαν παρά λίγα μόνο δευτερόλεπτα για να διαπιστώσουμε την «ταυτότητα» της περιοχής. Μια τεράστια σημαία στα χρώματα του ουράνιου τόξου κυματίζει στην αρχή της οδού Castro St, ενώ δεκάδες σπίτια κατά μήκος της οδού και μέχρι τη Market street έχουν στο μπαλκόνι τους τη εν λόγω σημαία, με τους κατοίκους να διατρανώνουν τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις. Η περιήγησή μας στην Castro St ξεκίνησε με μια έκπληξη: ανάμεσα στους θαμώνες καφετέριας που απολάμβαναν τον ήλιο της Καλιφόρνιας υπήρχε ένας γυμνός άντρας, ο οποίος -σαν να μην τρέχει τίποτε- συζητούσε με την παρέα του πίνοντας τον καφέ του αμέριμνος. Το παράδοξο ήταν ότι ουδείς τον περιεργαζόταν με περιέργεια! Σκέφτηκα τι θα γινόταν αν αυτό συνέβαινε σε μια καφετέρια των Αθηνών… Δεν ξέρω αν ο γκέι (όπως πληροφορηθήκαμε) ακτιβιστής αντιλήφθηκε το «κλικ» της φωτογραφικής μας μηχανής, όμως μας πρόσφερε -άθελά του- ένα παράξενο ενσταντανέ. 
Ο ζογκλέρ-μουσικός
Αν κάποιος έχει δει την ταινία «Φόρεστ Γκαμπ» με πρωταγωνιστή τον Τομ Χανκς, σίγουρα θα θυμάται τη σκηνή όπου ο ήρωας του έργου πιάνει δουλειά σε ένα «γαριδάδικο» στο Σαν Φρανσίσκο. Ο περίφημος κόλπος του Σαν Φρανσίσκο αποτελεί πηγή ζωής για την πόλη. Πολλοί από τους κατοίκους δουλεύουν στα ψαράδικα, ενώ οι τεράστιες προβλήτες που έχουν φτιαχτεί κατά μήκος του λιμανιού είναι γεμάτες με εστιατόρια με θαλασσινά. Οι γαρίδες και η περίφημη καβουρόσουπα, η οποία σερβίρεται μέσα σε ένα καρβέλι ψωμί, είναι από τα γαστριμαργικά must. Οταν στο Σαν Φρανσίσκο δημιούργησαν τις προβλήτες δεν είχαν στο μυαλό τους μόνο να κατασκευάσουν χώρους όπου θα δένουν τα ψαράδικα.
Οι προβλήτες είναι χώροι αναψυχής για όλους τους κατοίκους της πόλης, ανεξαρτήτου ηλικίας. Στις περισσότερες από αυτές υπάρχουν δεκάδες καταστήματα (που πουλάνε από απίθανα αναμνηστικά αναφορικά με τις φυλακές του Αλκατράζ μέχρι μαργαριτερένια κολιέ και σκουλαρίκια που καταφθάνουν από τη Χαβάη), εστιατόρια και cafe στα οποία κυριολεκτικά γίνεται χαμός από ντόπιους και τουρίστες. Σε μια από αυτές τις προβλήτες, την περίφημη Fishermans Wharf, όπου το βασικό μενού όλων των εστιατορίων είναι τα καβούρια, ένας απίθανος νεαρός μουσικός προσπαθούσε να τραβήξει την προσοχή των περαστικών. Δύσκολο το έργο του, μια και σε αυτή τη γωνιά του Σαν Φρανσίσκο υπάρχουν δεκάδες εικόνες που σε κάνουν να κοιτάς δίχως σταματημό δεξιά και αριστερά. Εχοντας στην πλάτη του ντραμς, παίζοντας κιθάρα και φυσαρμόνικα και τραγουδώντας με πάθος το «Folsom Prison Blues» του Cash, κέρδιζε επάξια τη μάχη των εντυπώσεων από τους γλάρους που πετούσαν δεξιά και αριστερά τσιμπολογώντας τα απομεινάρια των μαγειρεμένων καβουριών που δεν είχαν καταλήξει στα στομάχια των αχόρταγων θαμώνων εστιατορίων, αλλά και από τις ξανθιές Καλιφορνέζες που -παρά την απογευματινή ψύχρα- έκαναν την βόλτα τους φορώντας σορτσάκια και Τ-shirts με στάμπες ροκ συγκροτημάτων. Ο κόπος του από αυτό το μουσικό «υπερθέαμα» δεν πήγε χαμένος. Αφού μάζεψε δεκάδες δολάρια από όσους παρακολούθησαν την υπαίθρια συναυλία του, χάθηκε μαζί με τα μουσικά του όργανα πίσω από τους δρόμους πάνω από τις προβλήτες…
Ο Ελληνας γαμπρός
Η προσγείωσή μας (μετά την παραμονή μας στο Σαν Φρανσίσκο) στο αεροδρόμιο Νιούαρκ του Νιου Τζέρσεϊ είχε τελικό προορισμό την «Πολιτεία των κήπων» και τη Νέα Υόρκη. Ακόμη και ένα χρόνο μετά τον τυφώνα «Σάντι», που έπληξε κυρίως το Νιου Τζέρσεϊ αλλά και το «Big Apple», τα έργα με αφορμή την επέλαση του τυφώνα συνεχίζονται.
Μην ξεγελιέστε. Η αποκατάσταση των ζημιών έχει γίνει εδώ και πολλούς μήνες. Απλώς ο κυβερνήτης του Νιου Τζέρσεϊ βρήκε την ευκαιρία να ξεκινήσει ένα μεγάλο πακέτο βελτιωτικών έργων σε ολόκληρη την πολιτεία. Εκεί όπου, για παράδειγμα, ένας αυτοκινητόδρομος είχε τέσσερις λωρίδες για κάθε ρεύμα, αποφάσισαν μαζί με τα έργα αποκατάστασης στη περιοχή παραπλεύρως του δρόμου να δημιουργήσουν δύο επιπρόσθετες λωρίδες για τα δύο ρεύματα διέλευσης των αυτοκινήτων. Σε δουλειές να βρισκόμαστε δηλαδή…
Το Νιου Τζέρσεϊ, μια ανάσα από τη Νέα Υόρκη, είναι κυριολεκτικά μια καταπράσινη πολιτεία με διάσπαρτα dinners στην κεντρική οδική αρτηρία της. Σε ένα από αυτά τα dinners βρεθήκαμε ένα μουντό απόγευμα θέλοντας να δοκιμάσουμε τους περίφημους μπουφέδες του. Οι μπουφέδες είναι μια… διατροφική συνήθεια πολλών Αμερικανών. Με περίπου 30 δολάρια (λίγο παραπάνω από 20 ευρώ) τρως πραγματικά του σκασμού.
Στο διπλανό τραπέζι δύο κυρίες όση ώρα εμείς συζητούσαμε είχαν στήσει αυτί. Δειλά-δειλά η μία μας ρώτησε τι γλώσσα μιλάμε, γιατί της φαινόταν… γνωστή. Οταν της απαντήσαμε ότι είμαστε Ελληνες, έβαλε τα γέλια. Η απάντησή μας την έκανε να θυμηθεί τον Ελληνα γαμπρό της, ο οποίος την έχει κάνει για άλλες πολιτείες και μάλιστα ελληνικές. «Ωραίος τύπος ο Στέφανος, αλλά η κόρη μου δεν άντεξε και πολύ μαζί του» μας εξήγησε ξεδιπλώνοντας τη δική της made in Greece οικογενειακή πτυχή. «Λάτρευε το γυναικείο φύλο και δεν υπήρξε πιστός στην κόρη μου. Πόσο να αντέξει και αυτή τις ερωτοδουλειές του; Τον χώρισε και ησύχασε. Πολλά λεφτά ο Στέφανος. Εχω μάθει ότι κάνει χρυσές δουλειές σε ένα ελληνικό νησί» μας εξομολογήθηκε, λέγοντάς μας ακόμη και το επίθετό του για να τον… αναζητήσουμε στο ίντερνετ!
Οδηγός βαν με $ 3.600
Το ταξιδιωτικό μας πρόγραμμα είχε στο μενού και τη Νέα Υόρκη. Οπερ και εγένετο. Ξεκινώντας με αυτοκίνητο από το Νιου Τζέρσεϊ και αφού περάσαμε τις γενέτειρες του Μπον Τζόβι και του Μπρους Σπρίνγκστιν, βρεθήκαμε περνώντας την επιβλητική γέφυρα Βεραζάνο, στο Μπρούκλιν. Για όποιον θέλει να διαμείνει ως τουρίστας στη Νέα Υόρκη το Μπρούκλιν είναι μια καλή λύση, μιας και οι τιμές των ξενοδοχείων δεν σου προκαλούν απανωτά εγκεφαλικά. Τα ξενοδοχεία του Μανχάταν για τους κοινούς θνητούς είναι απλησίαστα. Η συγκεκριμένη περιοχή της Νέας Υόρκης προσπαθεί να βρει την ταυτότητά της. Αρκετοί κάτοικοι του Μανχάταν μη μπορώντας να αντέξουν τα υψηλά ενοίκια μετακομίζουν στο Μπρούκλιν. Ανάμεσα πλέον στις πολυκατοικίες που στην πλειονότητά τους κατοικούνται από Αφροαμερικανούς και τα γήπεδα του μπάσκετ που έχει φτιάξει ο σταρ του NBA Καρμέλο Αντονι έχουν βρει καταφύγιο μποέμ Νεοϋορκέζοι, καλλιτέχνες και γκαλερίστες δίνοντας άλλον αέρα στην περιοχή.
Το ξενοδοχείο μας, σχεδόν ένα χιλιόμετρο απόσταση από τη στάση του μετρό «Smith-9 Streets», είχε ανάμεσα στις παροχές του και τη μεταφορά μας με βαν από το ξενοδοχείο στο μετρό ανά πάσα ώρα και στιγμή κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η κουβέντα που πιάσαμε με τον οδηγό του βαν έκρυβε αρκετές εκπλήξεις. Ο Φαϊρούζ ζει μαζί με τον αδελφό του στις ΗΠΑ τα τελευταία έξι χρόνια. Ανάμεσα στους ήχους αραβικής μουσικής που έπαιζε στο βαν και με φόντο το κοράνι, το οποίο είχε επιμελώς τοποθετημένο στο καντράν, η κουβέντα μας ξεκίνησε από τον πόλεμο στη Συρία, πέρασε στην οικονομική κρίση στην Ελλάδα και κατέληξε στον αμερικανικό τρόπο ζωής. Εναν τρόπο ζωής τον οποίο ο Φαϊρούζ δείχνει να απολαμβάνει. Δεν είναι άλλωστε ο μοναδικός μετανάστης που θεωρεί τις ΗΠΑ την ευκαιρία της ζωής του. Αφού μας είπε ότι δουλεύει μερικές φορές ακόμη και επτά ημέρες την εβδομάδα (με το 12ωρο να είναι σε καθημερινή βάση), τον ρώτησα ποιος είναι ο μισθός του. «Εννιακόσια δολάρια την εβδομάδα, χωρίς να υπολογίζω τα tips». Το σύνολο λοιπόν, 3.660 δολάρια τον μήνα. Διόλου άσχημα, όπως παραδέχτηκε ο ίδιος. Αυτό θα έλειπε δα…
Μετανάστες-καρτούν
Για όποιον επισκεφθεί τη Νέα Υόρκη η Times Square (ειδικά το βράδυ) είναι από τα must spots της πόλης. Εικόνες εντυπωσιακές, με τις επιβλητικές φωτεινές επιγραφές να κάνουν πάρτι στον εγκέφαλό σου. Ανθρωποι από όλες τις γωνιές της Γης γίνονται ένα με τα φωτογραφικά φλας. Δεκάδες μαγαζιά, ασφυκτικά γεμάτα, καταστήματα που έχουν γίνει οι ναοί του υπερκαταναλωτισμού.
Η αστυνόμευση στη Νέα Υόρκη είναι εντυπωσιακή. Ειδικά στην Times Square. Οι πρωταγωνιστές της συγκεκριμένης περιοχής πολλοί. Τουρίστες, ντόπιοι, υπάλληλοι που πηγαινοέρχονται, πωλητές χοτ ντογκ σε κάθε σημείο και ήρωες καρτούν που σε πλησιάζουν για μια πόζα, με το ανάλογο tip φυσικά. Σπάιντερμαν, Μπάτμαν, Μίκυ Μάους, Μίνι Μάους, ακόμη και ο Μπομπ ο Σφουγγαράκης σε κοιτούν με φόντο τις φωτεινές πινακίδες προσδοκώντας μια αναμνηστική φωτογραφία που θα τους αποφέρει έστω και μισό δολάριο. Σκληρός ο ανταγωνισμός για το ποιος θα χαμογελάσει στον φακό αγκαλιά με έναν τουρίστα.
Πίσω όμως από τις στολές των καρτούν που πλημμυρίζουν την Times Square κρύβονται ανθρώπινες ιστορίες που ξεκινούν κυρίως από τα σύνορα του Μεξικού με τις ΗΠΑ πριν καταλήξουν στο εντυπωσιακό «Big Apple». Λαθρομετανάστες που ρισκάρουν ακόμη και την απέλαση (αν ποτέ συλληφθούν) για το μεροκάματο, έστω κι αν αυτό εξαρτάται από… σούπερ ήρωες και καρτούν που ξετρελαίνουν τα μικρά παιδιά.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΟΥΛΟΣ