Πώς η 17χρονη Φιόνα Μουτέζι κατάφερε μέσα από τις φτωχογειτονιές της Καμπάλα να «μεταμορφωθεί» σε βασίλισσα του σκακιού.
Από την παραγκούπολη με τα λασπωμένα δρομάκια και τη δυστυχία ολόγυρα, στη δόξα. Η ιστορία της Φιόνα Μουτέζι θυμίζει παραμύθι, που η αρχή του κρύβει πόνο, αλλά η συνέχειά του έχει και χαρές, ενώ το φινάλε του αναμένεται εξαιρετικό. Η 17χρονη εξπέρ από την Καμπάλα γνώρισε το σκάκι στα εννέα της χρόνια, μαγεύτηκε, πείσμωσε και κατάφερε να γίνει βασίλισσα του σκακιού και να εκπροσωπήσει τη χώρα της σε Ολυμπιάδες.
Η μοίρα χτύπησε πολύ νωρίς τη Φιόνα και την οικογένειά της. Στα τρία της χρόνια χάνει τον πατέρα της από AIDS και λίγο αργότερα τη μεγαλύτερη αδελφή της. Τα ηνία ανέλαβε η μητέρα της, η οποία είχε τη Φιόνα και δύο μικρότερα αγόρια. Η ζωή τους ήταν αγώνας, δυστυχία και πείνα. Μέσα σε τέσσερα χρόνια χρειάστηκε να αλλάξουν έξι φορές «σπίτι», μία καλύβα φτιαγμένη από λάσπη και λαμαρίνες στην παραγκούπολη της Καμπάλα (πρωτεύουσα της Ουγκάντα). Σε μία από αυτές τις καλύβες γεννήθηκε το 1995 η Φιόνα Μουτέζι.
Τι ήταν αυτό που οδήγησε το θλιμμένο κοριτσάκι όμως από τις φτωχογειτονιές της Καμπάλα σε Ολυμπιακούς Αγώνες του σκάκι και στην αναγνώριση; Η σκληρή θέληση της Φιόνα που μετέτρεψε τη λύπη σε χαρά.
«Ζούσα μια σκληρή ζωή, ήταν φορές που κοιμόμουν στους δρόμους και περνούσε ολόκληρη μέρα χωρίς να έχω φάει», έχει δηλώσει στο CNN η σκακίστρια που έγινε πρωταθλήτρια Αφρικής. Η Φιόνα ήταν εννέα ετών όταν στον δρόμο που πουλούσε ψημένα καλαμπόκια άκουσε ότι μία μη κερδοσκοπική οργάνωση, η «American Sports Outreach», διοργάνωνε κύκλο μαθημάτων σκάκι. Διοργανωτής ήταν ο Ρόμπερτ Κατέντε ιεραπόστολος και πρόσφυγας του εμφυλίου πολέμου της Ουγκάντα, ο «Πυγμαλίων» της Φιόνα. Ο ιεραπόστολος πρόσφερε ένα κύπελλο κουάκερ για κάθε παιδί που θα παρακολουθούσε το σεμινάριο. Η Φιόνα πεινασμένη πήρε στα χέρια της το πρώτο κύπελλο με το κουάκερ και χωρίς να το ξέρει άνοιξε τον δρόμο για ένα καλύτερο μέλλον.
«Είπα μέσα μου: “Γιατί να μην προσπαθήσω;” Δεν είχα δει ποτέ σκάκι στη ζωή μου, αλλά μου κίνησε την περιέργεια. Μου φαινόταν ότι θα ήταν διασκεδαστικό με όλα αυτά τα παράξενα ξύλινα σχήματα. Επίσης, μου άρεσε το όνομα του παιχνιδιού, Chess στα αγγλικά, στη γλώσσα μας δεν υπήρχε τέτοια λέξη» θυμάται η πρωταθλήτρια του σκακιού, η οποία μιλά σπαστά αγγλικά. «Το σκάκι, όπως και η ζωή στην παραγκούπολη, ήταν δύσκολο» θυμάται η Φιόνα. Οι πρώτες παρτίδες ήταν καταστροφή, όλο χασούρα. Αλλά η Φιόνα πείσμωσε. Για να εξασκείται, ξενυχτούσε παίζοντας σκάκι με τον μεγάλο αδελφό της στο φως μιας λάμπας κηροζίνης. Για μήνες η μικρούλα έχανε. Μόνο όταν κατάλαβε ότι το σκάκι απαιτεί να παίρνεις σωστές αποφάσεις, διαφορετικά οι άλλοι σε «τρώνε», άρχισε να κερδίζει. Πρώτα κέρδισε τα παιδιά που ξεκίνησαν μαζί μαθήματα και σιγά-σιγά άρχισε να παίζει και με πλούσιους και δεινούς σκακιστές, φοιτητές από το πανεπιστήμιο της Καμπάλα.
Σχεδόν οκτώ χρόνια από τότε η Φιόνα ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο κερδίζοντας τουρνουά σκάκι. Στα 12 της, το 2007, κέρδισε το πρωτάθλημα των τζούνιορ σκακιστών της χώρας της και λίγο αργότερα έγινε πρωταθλήτρια της Ουγκάντα. Τότε λόγω του ταλέντου της αποφασίστηκε να εκπροσωπεί εκείνη τη χώρα της σε διεθνείς αγώνες. Το Σεπτέμβριο του 2010 η Φιόνα ταξίδεψε στη Σιβηρία για να συμμετάσχει στην Ολυμπιάδα Σκακιού κι εκεί απέδειξε ότι ήταν στο ίδιο επίπεδο με τους μεγαλύτερους παίκτες στο άθλημα. Επίσης, το ταλέντο της εξέπληξε και στην Ολυμπιάδα Σκακιού το 2012 στην Τουρκία. Στόχος της πλέον είναι να καταφέρει να γίνει grandmaster, ο πιο ελίτ τίτλος στο σκάκι, και να γίνει παράδειγμα για τα παιδιά στη χώρα της.
Η ιστορία της έγινε βιβλίο και σύντομα θα γίνει και ταινία από την Disney
Η ιστορία της Φίονα Μουτέζι εντυπωσίασε και συγκίνησε τον Αμερικανό δημοσιογράφο και συγγραφέα Τιμ Κρόδερς, ο οποίος την περιέγραψε γλαφυρά στο βιβλίο του «The Queen of Katwe» (Katwe σημαίνει Καμπάλα στη γλώσσα της Ουγκάντα). Τώρα η εταιρεία Disney αγόρασε τα δικαιώματα του βιβλίου και θα κάνει σύντομα μια ταινία για τη Φιόνα. Η πρόοδός της στο σκάκι, οι διεθνείς νίκες, αλλά και το βιβλίο και η ταινία έχουν φέρει το χαμόγελο στο πρόσωπο της 17χρονης, όπως και της οικογένειάς της. «Το σκάκι μου έδωσε ελπίδα. Ισως μια μέρα να γίνω grandmaster», δηλώνει. Στο μεταξύ, νιώθει ικανοποίησή για τις «μικρές», όπως χαρακτηρίζει με σεμνότητα, επιτυχίες της. Με τα χρηματικά έπαθλα, όχι μεγάλα, η ζωή της οικογένειας βελτιώθηκε κάπως. Εκείνη όμως χαίρεται περισσότερο που αγόρασε δύο στρώματα (στο ένα κοιμάται εκείνη και η μητέρα της και στο άλλο τα αδέλφια της) Πριν κοιμόντουσαν όλοι στο χώμα.
ΚΑΤΙΑ ΓΙΑΠΑΛΑΚΗ