Το comeback του 51χρονου εφοπλιστή στη ναυτιλία και τα σχέδια που κάνει από την πλώρη των 17 πλοίων που αγόρασε.
«Βαρέθηκε να κάθεται και γύρισε στον εφοπλισμό» λένε ορισμένοι στην Ακτή Μιαούλη το τελευταίο διάστημα για τον Νίκο Πατέρα. Και πράγματι. Τίποτα δεν θυμίζει την ηρεμία των προηγούμενων ετών στο μέγαρο της Βασιλίσσης Σοφίας, στον αριθμό 45, όπου και έχει εγκαταστήσει εδώ και χρόνια το στρατηγείο του ο πρώην πρόεδρος του Παναθηναϊκού. Τα γραφεία του γυάλινου πύργου του είναι πάλι σαν πολύβουο μελίσσι, καθώς τόση δουλειά δεν υπήρχε ούτε επί των ημερών του στο «τριφύλλι».
Ο, από τις Οινούσσες της Χίου, ορμώμενος 51χρονος επιχειρηματίας έχει ξαναχτίσει αξιόλογο στόλο για πρώτη φορά από το 2007. Ηταν τότε που είτε για λόγους διορατικότητας είτε άλλους πούλησε όλο τον στόλο (των 50 πλοίων) που είχε φτιάξει. Κάποιοι τότε έλεγαν βέβαια ότι έχασε πολλά λεφτά, ότι βιάστηκε, αφού τον επόμενο χρόνο -την άνοιξη του 2008- η αγορά είχε οδηγήσει τις αξίες στα ύψη και θα μπορούσε έτσι να έχει βγάλει περισσότερα. Ομως μάλλον ήταν τυχερός, αφού το φθινόπωρο, μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, δεν πουλιόταν ούτε… σωσίβια λέμβος. Ο Νικόλας, όπως τον φωνάζουν κάποιοι από τους φίλους του, γλίτωσε έτσι τα χειρότερα και βρέθηκε μάλιστα με μετρητά στην τράπεζα, σε μια περίοδο που πολλοί καταστράφηκαν.
Ετσι, όταν το καλοκαίρι του 2008 ο Γιάννης Βαρδινογιάννης ανακοίνωσε την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και την είσοδο στην ΠΑΕ και άλλων μετόχων, βασικότεροι εκ των οποίων ήταν οι Ανδρέας Βγενόπουλος, Παύλος Γιαννακόπουλος και Νίκος Πατέρας, ο τελευταίος ανέλαβε την προεδρία στον ποδοσφαιρικό Παναθηναϊκό. Από το 2011 και μετά όμως άρχισαν οι «ασυμφωνίες» των μετόχων, με συνέπεια διοικητική και αγωνιστική αστάθεια στην ομάδα. Ο Πατέρας αποχώρησε παρά το γεγονός ότι μεγάλωσε δίπλα στην ομάδα. Οι παλιότεροι θυμούνται άλλωστε ότι ο πατέρας του Διαμαντής ήταν γενικός αρχηγός του ποδοσφαιρικού τμήματος του Παναθηναϊκού στις αρχές της δεκαετίας 1970, όταν το «τριφύλλι» μεγαλουργούσε φτάνοντας στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών στις 2 Ιουνίου του 1971.
Από την αποχώρησή του και μετά άρχισε να ξανακοιτάει προσεκτικότερα τη ναυτιλία, λένε όσοι έχουν παρακολουθήσει από κοντά τις κινήσεις του. «Υπήρξε περίοδος που ο Πατέρας αγόρασε πλοίο μόνο και μόνο για να μην αραχνιάζει το προσωπικό στο γραφείο» λένε οι ίδιοι κύκλοι. Σήμερα πλέον ο εφοπλιστής από το γραφείο του, απέναντι από το Πολεμικό Μουσείο, όπου βρίσκεται και η διαχειρίστρια ναυτιλιακή του Pacific & Atlantic, ελέγχει στόλο 17 πλοίων. Πολύ μικρότερο τόσο σε πλήθος όσο και σε χωρητικότητα από ό,τι ο προηγούμενος, αλλά φαίνεται ότι έπεται και συνέχεια. «Τέσσερα χρόνια αποχής από την πλοιοκτησία ήταν πολύ» φέρεται να έχει πει ο ίδιος, προσθέτοντας όμως πως δεν προτίθεται να αγοράσει πλοία με αξίες μεγαλύτερες των 10.000.000 με 15.000.000 ευρώ. Προσπαθεί δηλαδή με προσοχή να αγοράζει φτηνά και να πουλήσει ίσως στο μέλλον ακριβότερα.
Το έργο το έχει δει άλλωστε και παλαιότερα. Απόφοιτος του Πανεπιστημίου City του Λονδίνου, σε ηλικία 29 ετών και έχοντας προηγουμένως εργαστεί μαζί με τον πατέρα του Διαμαντή και τον θείο του Ιωάννη ίδρυσε τη δική του εφοπλιστική εταιρία, την Pacific & Atlantic, καταφέρνοντας να τη φτάσει να διαχειρίζεται στόλο έως και 50 πλοίων. Λογίζεται ως «εφοπλιστής 7ης γενιάς», αλλά η αλήθεια είναι ότι όταν το 1992 ξεκίνησε μόνος του δεν είχε να πάρει από τους γονείς του και τον θείο του παρά έναν πολύ μικρό αριθμό πλοίων. Στα μέσα του 1999 ο στόλος είχε φτάσει τα 27 πλοία. Ηταν η χρονιά που σήκωσε από το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ένα ομολογιακό δάνειο 150.000.000 δολαρίων. Από τότε πολλά έχουν αλλάξει στον κόσμο, αλλά ο Νικόλας εμφανίζεται έτοιμος να ξαναπροσπαθήσει. Με έναν «σε πρώτη θεώρηση ετερόκλητο στόλο από οκτώ παλιά μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και εννέα φορτηγών δείχνει να εστιάζει στο asset play» σχολιάζουν παράγοντες της Ακτής Μιαούλη, υπονοώντας ότι θα τα πουλήσει μόλις οι τιμές ανέβουν.
Το νέο στοίχημα του Νίκου Πατέρα δεν είναι να επανέλθει στην ποντοπόρο. Αυτό το έκανε. Το στοίχημά του είναι να πιάσει τα μεγέθη που χτύπησε την προηγούμενη δεκαετία και να συνεχίσει μια οικογενειακή παράδοση που ξεκινά το 1770! Η οικογένεια Πατέρα κατάγεται από τις Οινούσσες, ένα μικρό ακριτικό νησί στο βορειοανατολικό Αιγαίο. Δραστηριοποιείται στη ναυτιλία εδώ και ενάμιση αιώνα χάρη στις πρωτοβουλίες μελών της που δημιούργησαν στην πορεία πολλούς ανεξάρτητους ναυτιλιακούς ομίλους. Ο πατριάρχης της οικογένειας ήταν ο Ιωάννης Πατέρας (1770-1840), ο οποίος είχε πέντε γιους, μεταξύ των οποίων ο Μιχαήλ (1800-1870), ο οποίος με τη σειρά του απέκτησε τους Κωνσταντή, Δημήτρη και Μάρκο (1832-1912). Ο τελευταίος έγινε πλοίαρχος ιστιοφόρων και απέκτησε επτά γιους, από τους οποίους ο Ιωάννης (1858-1930) και ο Διαμαντής υπήρξαν επίσης πλοίαρχοι των ιστιοφόρων της οικογένειας.
Ο Διαμαντής έχασε τη ζωή του στο ναυάγιο του οικογενειακού ιστιοφόρου «Ρόδον» το 1915, εξασφαλίζοντας τη διάσωση του υπόλοιπου πληρώματος. Οι γιοι του Ιωάννης, Βασίλειος, Γεώργιος και Νίκολας (1890-1953) ασχολήθηκαν και με τα ατμόπλοια, την ατμήρη, όπως τη λένε, ναυτιλία από το 1925, ενώ το 1937 απέκτησαν το «Δίρφυς», το οποίο τορπιλίστηκε στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Μετά το τέλος του πολέμου, το 1947, τα τρία αδέλφια αγόρασαν το νεότερο φορτηγό τύπου liberty και το ονόμασαν κι αυτό «Δίρφυς», το οποίο θεμελίωσε τις νέες βάσεις της οικογένειας στην ποντοπόρο.
Μετά τον θάνατο του ενός των αδελφών, του Νικόλα Πατέρα, το 1953, οι γιοι του Ιωάννης (1931-2000) και Διαμαντής (1933-2009) ίδρυσαν την εταιρία Pateras Brothers Ltd., η οποία από το 1957 έως το 1986 απέκτησε και διαχειρίστηκε 30 φορτηγά πλοία. Το 1986 ο γιος του Διαμαντή, «ο δικός μας» Νικόλας Δ. Πατέρας, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στην Αγγλία προσχώρησε στην εταιρία και το 1992 ανέλαβε τη διαχείρισή της. Το 1994 ίδρυσε την εταιρία Pacific & Atlantic Shipmanagers. Μέσα σε μια δωδεκαετία απέκτησε και διαχειρίστηκε περισσότερα από 100 ποντοπόρα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι έως το 2007 θεωρείτο η τρίτη σε αριθμό πλοίων διαχειρίστρια στον χώρο της ελληνόκτητης ναυτιλίας με στόλο 50 πλοίων, απασχολούσε δε 1.500 ναυτικούς στα πλοία της και προσωπικό 120 ατόμων στα γραφεία της. Στη Βασιλίσσης Σοφίας, στο κέντρο της Αθήνας, ο όμιλος μεταφέρθηκε το 2003. Υστερα από μια τέτοια διαδρομή όπως η παραπάνω είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα μπορέσει να επανέλθει σε αυτά τα μεγέθη ο Νίκος Πατέρας. Και αυτό είναι το στοίχημά του.
Ο γάμος, ο «Adamas II» και η συλλογή πλοίων μινιατούρες
«Κινείται σύμφωνα με τον χαρακτήρα του» λένε κάποιοι. Και εξηγούν: «Ο Νικόλας είναι λάτρης της καλής ζωής, κάτι που έχει να κάνει περισσότερο με τον χαρακτήρα του και λιγότερο με τα λεφτά του». «Του αρέσουν τα ωραία σκάφη, το καλό φαγητό και όλες οι απολαύσεις της ζωής». Στην Ελλάδα πολλοί ξέρουν τη θαλαμηγό του «Adamas ΙΙ», ειδικά μετά τις φωτογραφίες στα deck της πρύμνης με σύσσωμη την ομάδα του Παναθηναϊκού το 2008 στα 45α γενέθλιά του. Λιγότεροι όμως γνωρίζουν την αγάπη του για το αγωνιστικό ιστιοπλοϊκό του «Αετός».
Και ακόμα λιγότεροι ξέρουν ότι χόμπι του είναι τα μοντέλα, μινιατούρες πλοίων που κυνηγάει με πάθος στις ανα τον κόσμο δημοπρασίες, αλλά και η ίδια η ιστιοπλοΐα. Ο χαρακτήρας του όμως έχει πολλές πλευρές. Με το επίθετό του βαρύ, ο Νικόλας ένιωσε την ανάγκη να το διαιωνίσει και έτσι αποφάσισε προ δέκα και πλέον ετών τη δημιουργία του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Νικόλας Διαμαντή Πατέρας» που φέρει το όνομά του! Οι δωρεές του ιδρύματος πολλές, ειδικά έως πριν από μερικά χρόνια, τόσο στον τόπο καταγωγής του όσο και σε νέους αλλά και σε πάσχοντες ανθρώπους.
Ως εδώ όλα καλά. Ομως κάποιοι λένε ότι ο χαρακτήρας του τον έχει φέρει σε σύγκρουση και με καλούς του φίλους. Και δείχνουν ειδικά τα σκαμπανεβάσματα των σχέσεών του με ανθρώπους όπως ο Βαγγέλης Μαρινάκης (πράγμα μάλλον φυσιολογικό αν αναλογιστεί κανείς την «κόντρα των δύο αιωνίων») ή η Ντόρα Μπακογιάννη και ο σύζυγός της Ισίδωρος Κούβελος. Σκαμπανεβάσματα που κατά άλλους έχουν επηρεάσει και την προσωπική του ζωή. Σύντροφός του σε αυτήν την τρικυμιώδη ζωή ήταν, τουλάχιστον μέχρι τώρα, η σύζυγός του Τιτίνα Στραβελάκη, με την οποία έχει αποκτήσει μεγάλη οικογένεια.