O έμπορος Τόλης Βακάκης (που κυνηγά διαρκώς και μέσω του λιανεμπορίου παντός είδους τον αυξανόμενο τζίρο) και ο βετεράνος Γιώργος Μουστάκας στην μάχη των παιχνιδιών.
Ο πόλεμος στην πασχαλινή αγορά έχει ονοματεπώνυμο. Ο Τόλης Βακάκης με «δόλωμα» τα παιχνίδια πραγματοποιεί πωλήσεις δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ πουλώντας φτηνά κινεζικά οικιακά είδη στους γονείς, την ώρα που ο Γιώργος Mουστάκας υπόσχεται παιχνίδια και παιχνίδια προσφέρει.
Πρόκειται για έναν πόλεμο που διεξάγεται όλο τον χρόνο, αλλά κορυφώνεται τις γιορτές του Πάσχα και των Χριστουγέννων. Τον πόλεμο αυτόν τον κήρυξε ο «Βενιαμίν» της αγοράς, ο Μουστάκας. Ο πολύπειρος «καθαρόαιμος παιχνιδάς» είδε το κενό που άφησαν στην αγορά τα Jumbo του Βακάκη (όταν ο τελευταίος στο κυνήγι του διαρκώς αυξανόμενου τζίρου στράφηκε στο λιανεμπόριο παντός είδους) και αποφάσισε να κάνει την επίθεσή του κερδίζοντας πόντους και -κυρίως- τις καρδιές των παιδιών. Τα τελευταία έχοντας κουραστεί να πηγαίνουν στα Jumbo και να βλέπουν εκατοντάδες άσχετα με το παιχνίδι τους προϊόντα και τα άδεια πορτοφόλια των γονιών να καλύπτουν άσχετες με τις επιθυμίες τους ανάγκες, φωνάζουν τώρα «Μουστάκας».
Οι δύο άντρες δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Ο Βακάκης χαρακτηρίζεται από όσους τον ξέρουν μπον βιβέρ, που αποφεύγει όμως τη δημοσιότητα. Ζει στην Κηφισιά, όπου δεν δίστασε να μπαζώσει τέσσερα στρέμματα αναδασωτέας έκτασης με υλικά που προέρχονταν από την κατασκευή της 700 τετραγωνικών μέτρων πισίνας του, σύμφωνα με δικαστήριο που διεξήχθη για την υπόθεση. Μπάζωμα για το οποίο καταδικάστηκε πρόσφατα σε φυλάκιση 18 μηνών με αναστολή και χρηματικό πρόστιμο 100.200 ευρώ. Του αρέσει βέβαια και η Μύκονος, όπου ενδέχεται να πάει και φέτος το Πάσχα. Εχει δηλώσει ανοιχτά στο παρελθόν πως φοβάται κοινωνικές εντάσεις στη χώρα, ενώ σε κλειστούς κύκλους φέρεται να υποστηρίζει ότι οι Κύπριοι θα τα καταφέρουν καλύτερα από τους Ελληνες.
Παντρεμένος, με τρία παιδιά και χωρισμένος προ ετών, δεν έκρυψε μετά το διαζύγιο τη νέα σχέση του με την Αλίκη Μπενρουμπή. Του αρέσουν τα καλά εστιατόρια και τα (πολλά) ταξίδια στο εξωτερικό. Επιδιώκει ξεκάθαρα το κέρδος, γεγονός που τον κάνει αρεστό στους ξένους θεσμικούς μετόχους που έχει βάλει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας του εισπράττοντας μυθικά για την Ελλάδα ποσά και αποτέλεσε έτσι πολυπόθητο στόχο για τους ανά την Αθήνα περιπλανώμενους ξένους private bankers.
Η προσωπική του περιουσία λέγεται ότι προσμετράται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ και του επιτρέπει να μετακινείται καθημερινά εντός της Αθήνας με ελικόπτερο. Τουλάχιστον πριν από το «κούρεμα» των καταθέσεων στην Κύπρο, στην οποία ο επιχειρηματίας έχει αδυναμία (πιθανότατα για φορολογικούς λόγους). Αδυναμία που κόστισε όμως στον ίδιο και στους μετόχους του στην εισηγμένη Jumbo τουλάχιστον περί τα 23.000.000 ευρώ πέρυσι, στο «κούρεμα». Καμία σχέση δηλαδή με τον μεγαλύτερό του και αφοσιωμένο στο παιχνίδι Γιώργο Μουστάκα, ο οποίος μαζί με τον γιο του Νίκο από τα κεντρικά γραφεία του στο Περιστέρι συνεχίζει την παράδοση του παππού, που ξεκίνησε την επιχείρηση. Πρόσχαρος και προσηλωμένος στο παιχνίδι, στέκεται πια στα ίσα απέναντι στον ανταγωνιστή του. Τι κι αν έχει μόνο εννέα καταστήματα έναντι των 66 του Τόλη!
Αδιαμφισβήτητα τα μεγέθη των δύο εταιριών δεν έχουν καμία σχέση. Τα Jumbo του Βακάκη πραγματοποιούν ετησίως πωλήσεις της τάξης των 500.000.000 ευρώ στην Ελλάδα, αλλά και στη Βουλγαρία και την Κύπρο. Το κόστος του, όπως αυτό προκύπτει από τις εισαγωγές των παιχνιδιών και κυρίως των άλλων προϊόντων του από την Κίνα αλλά και τους μισθούς που πληρώνει στους εργαζομένους του, του επιτρέπουν να εμφανίζει περιθώριο κέρδους της τάξης του 47%!
Ο Μουστάκας, σύμφωνα με τον ισολογισμό του, πραγματοποίησε το 2012 πωλήσεις της τάξης των 27.000.000 ευρώ, έναντι 25.800.000 τον προηγούμενο χρόνο. Εχει γεμάτο ταμείο και είναι κερδοφόρος. Εχει όμως τη δυναμική μαζί του. Πουλάει ολοένα και περισσότερα παιχνίδια εν μέσω κρίσης και κερδίζει μερίδιο από μια πίτα η αξία της οποίας υπολογίζεται για την Ελλάδα μεταξύ 300.000.000 και 400.000.000 ευρώ.
Ο Μουστάκας λειτουργεί ακόμα στην πράξη ως οικογενειακή επιχείρηση, με τον Γιώργο πρόεδρο και τον γιο του Νίκο διευθύνοντα σύμβουλο. Ο Νίκος βάζει τον Μουστάκα και στο internet, με πωλήσεις online, σε μια κίνηση που αναμένεται να επιτρέψει τον ίσος προς ίσο ανταγωνισμό, αφού επιτρέπει την άμεση σύγκριση τιμών.
Ο ρόλος του Μουστάκα στην αγορά παιχνιδιού υπήρξε και θεσμικός. Ο πατριάρχης μέχρι πρόπερσι ήταν και ο επί 18 χρόνια πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Βιοτεχνών Παιχνιδιών και Παιδικών Αμαξών. Ομως η ανάπτυξη της επιχείρησής του, ειδικά μέσα σε συνθήκες κρίσης και έντονου ανταγωνισμού, όπως και η επιθυμία του να μπει στο παιχνίδι και η επόμενη γενιά, τον έστρεψαν αποκλειστικά στη δουλειά του. Και επειδή τον όμιλο Μουστάκα δεν τον κυνηγούν προβλήματα, όπως αυτά που κυνηγούν τον ανταγωνιστή του, φαίνεται ότι έχει περιθώρια να πάει ακόμα καλύτερα, εξηγούν οι ειδικοί.
Τα προβλήματα και οι ανακλήσεις!
Τα προβλήματα που έχει η Jumbo είναι ποιότητας και πρακτικών που έχουν ήδη οδηγήσει σε πρόστιμα και ανακλήσεις. Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν επιβληθεί δεκάδες πρόστιμα -ξεπερνούν συνολικά σε αξία τα 400.000 ευρώ- από τον ΕΦΕΤ και τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή για μη ασφαλή προϊόντα ή αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και καταχρηστικούς όρους. Για παράδειγμα, ένα πρόστιμο 140.000 ευρώ προ δύο ετών αφορούσε όρους που κρίθηκαν καταχρηστικοί, μέσω των οποίων παρεμπόδιζε ή δυσκόλευε τους πελάτες να ασκήσουν τα δικαιώματά τους σε περιπτώσεις αγοράς – επιστροφής ελαττωματικών προϊόντων. Για το θέμα έχουν προσφύγει πολλοί καταναλωτές στον Συνήγορο του Καταναλωτή.
Τον Μάρτιο ο αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου επέβαλε διοικητικό πρόστιμο 6.000 ευρώ, επειδή η επιχείρηση πουλούσε βρεφικά μπιμπερό που κρίθηκαν επικίνδυνα λόγω μη ασφαλών χημικών ουσιών και συγκεκριμένα δισφαινόλης. Στην ηλεκτρονική σελίδα του υπουργείου Ανάπτυξης και ειδικότερα της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή μια αναζήτηση στο σύστημα Rapex που καταγράφει τις προειδοποιήσεις – αποσύρσεις – ακαταλληλότητες επιστρέφει δεκάδες αποτελέσματα για τα Jumbo. Από βρεφικές στράτες και παιδικά φορέματα μέχρι πλαστικά κορδόνια, αντικολλητικά ταψιά και μονόζυγα γυμναστικής. Πολλά είναι προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, μάρκας δηλαδή Jumbo, που κατασκευάζονται στην Κίνα, την Ταϊλάνδη ή όπου αλλού υπάρχει ελκυστικό κόστος για την επιχείρηση, ώστε να μπορεί να συντηρήσει τα υψηλά περιθώρια κέρδους της.
Αποτελεί κοινό μυστικό στην αγορά ότι μαζί με τη στροφή στα καταναλωτικά προϊόντα εν γένει χάθηκε και η αίσθηση της ποιότητας στους διαδρόμους των Jumbo. Αλλωστε η έμφαση όλου του επιχειρηματικού μοντέλου, όπως αυτό προκύπτει και από τον βομβαρδισμό των διαφημιστικών μηνυμάτων, είναι οι χαμηλές, πολύ χαμηλές τιμές. Στο επώνυμο όμως ποιοτικό παιχνίδι οι τιμές, σύμφωνα με παρατηρητές της αγοράς, δεν είναι χαμηλότερες από τον ανταγωνισμό, όπως στον Μουστάκα. Ισως σε περιπτώσεις -κατά ορισμένους- να είναι και υψηλότερες, ακόμα κι όταν αφορούν παιχνίδια προηγούμενης σαιζόν.
Η κοσμική Χριστίνα και οι διάδοχοι
Ο Τόλης (Απόστολος) Βακάκης ξεκίνησε τη διαδρομή του στη σκιά του πατέρα του, λένε παλιές καραβάνες της διαφημιστικής αγοράς. Ηταν τα πρώτα βήματά του στην El Greco, οπότε λέγεται πως βρέθηκε ουκ ολίγες φορές σε αντιπαράθεση με τον πατέρα του Γιώργο επιχειρώντας να «συνδιοικήσει» την εταιρεία ύστερα από μια πρώτη περίοδο που περιγράφεται από τους γνωρίζοντες ως σχετικής «αποστασιοποίησης». Δικό του πνευματικό παιδί είναι η διαφήμιση της El Greco, την οποία ίσως θυμούνται οι παλαιότεροι, με τον Χάρρυ Κλυνν ντυμένο μωρό να τρώει μια σφαλιάρα, επειδή δεν κατάφερνε να φτιάξει το παζλ. Ενα επιθετικό και συχνά αμφιλεγόμενης αισθητικής marketing που έμελλε να σημαδέψει και την Jumbo σε όλη την πορεία της μέχρι και σήμερα.
Ο επιχειρηματίας είναι πατέρας τριών παιδιών: της Χριστίνας, της Σοφίας και του Γιώργου. Η πρώτη και λιγότερο media shy από τον πατέρα της δείχνει να ασχολείται επιλεκτικά με τις οικογενειακές δουλειές. Προτιμά να σπουδάζει μαγειρική στο Μαϊάμι και να κυκλοφορεί είτε με πανάκριβα γερμανικά καμπριολέ είτε με το συλλεκτικό της Smart. Οι κοσμικές στήλες τη φιλοξενούν βέβαια συχνά και ο προσδιορισμός της ως fashionista τη συνοδεύει. Δεν είναι όμως «καβαλημένη» ούτε απρόσιτη, λένε όσοι τη γνωρίζουν και θυμίζουν πως δούλεψε με πρωτοβουλία της και ως υπάλληλος στο κατάστημα του Καίσσαρη στην Κηφισιά.
Τα δύο αδέλφια της Χριστίνας, η Σοφία και ο Γιώργος, διατηρούν σίγουρα χαμηλότερο προφίλ, ενώ προτίμησαν την άλλη πλευρά του Ατλαντικού για να σπουδάσουν Διοίκηση Επιχειρήσεων.
