Η αναστηλωμένη Ρωμαϊκή Οικία-κόσμημα αλλά και το μουσείο θα παραμείνουν κλειστά και φέτος παρά τις απέλπιδες προσπάθειες της δημοτικής Αρχής
Σε στοιχειωμένο «θησαυρό» της Κω τείνει να εξελιχθεί το μοναδικής αρχαιολογικής σημασίας αξιοθέατο του αιγαιοπελαγίτικου νησιού επιφέροντας σημαντικό πλήγμα στον τουρισμό του. Η Casa Romana, η αναστηλωμένη Ρωμαϊκή Οικία που ανασκάφηκε το 1933 ύστερα από έναν μεγάλο σεισμό, διαφημίζεται ως το διασημότερο αξιοθέατο της Κω, αλλά οι πύλες του θα παραμείνουν και φέτος το καλοκαίρι κλειστές για τους τουρίστες. Ταυτόχρονα, με λουκέτο θα συνεχίσει να είναι σφραγισμένο και το μουσείο, με τη δημοτική Αρχή να επιχειρεί να βρει εναλλακτικές σε μια απέλπιδη προσπάθεια να μην απογοητευτούν οι τουρίστες λάτρεις του αρχαίου πολιτισμού.
Μιλώντας στην «Espresso της Κυριακής» ο δήμαρχος Κω Θεοδόσης Νικηταράς, τόνισε ότι η Casa Romana, ένα από τα ιστορικά ατού του νησιού και από τα πιο δημοφιλή τουριστικά αξιοθέατα, θα είναι κλειστή ολόκληρη την τουριστική σεζόν και εξήγησε την εξέλιξη της αποκατάστασής του, που θυμίζει γιοφύρι της Αρτας: «Η πρώτη φάση αποκατάστασης είχε τελειώσει το 2003 και πριν από περίπου τρία χρόνια η Casa Romana έκλεισε ξανά προκειμένου να ξεκινήσει η δεύτερη φάση. Αφορά εξωτερικές παρεμβάσεις στο κτίριο (χρωματισμούς κ.λπ.) και σε διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου προκειμένου να υπάρχει προσβασιμότητα των ΑμεΑ. Κυρίως, όμως, αφορά μια νέα μουσειολογική μελέτη, την τοποθέτηση εκθεμάτων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, όπως αγαλμάτων. Η πληροφόρηση που είχαμε είναι ότι η Casa Romana θα άνοιγε επιτέλους φέτος το καλοκαίρι, όμως κάτι τέτοιο δεν θα γίνει, αφού καθυστερεί η εφαρμογή της μουσειολογικής μελέτης. Ετσι, μεταφέρουν την ολοκλήρωση του έργου για τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, επομένως θα χαθεί και η φετινή σεζόν».
Χρονοτριβή
Οπως ανέφερε ο κ. Νικηταράς, οι μουσειολογικές μελέτες και οποιαδήποτε παρέμβαση γίνεται σε αρχαιολογικούς χώρους, τις περισσότερες φορές περνούν από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, με αποτέλεσμα να υπάρχει απίστευτη χρονοτριβή: «Δεν υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης από τον δήμο, ωστόσο δίπλα στην Casa Romana αναδείξαμε μια δεξαμενή του 18ου αιώνα, ένα αγροτικό σπίτι από την περίοδο της τουρκοκρατίας, το οποίο είναι όμορο της Casa Romana. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την αποκατάστασή του εμείς είμαστε συνεπείς γιατί το παραδώσαμε και είναι ένα στοιχείο που προστίθεται σε ό,τι αφορά στο ιστορικό ενδιαφέρον της περιοχής».
H αναστηλωμένη Ρωμαϊκή Οικία, «αναδύθηκε» έπειτα από έναν μεγάλο σεισμό που ισοπέδωσε σχεδόν ολόκληρο το νησί και έδωσε την ευκαιρία στους Ιταλούς κατακτητές να σχεδιάσουν από την αρχή την πολεοδομία της πόλης της Κω. Στο πλαίσιο αυτό έγιναν εκτεταμένες αρχαιολογικές ανασκαφές, καθώς όλες οι αρχαιότητες βρίσκονταν κάτω από τα γκρεμισμένα από τον σεισμό σπίτια. Την ανασκαφή έκανε ο Ιταλός αρχαιολόγος Laurenzi και σχεδόν αμέσως η ιταλική διοίκηση προχώρησε στην πλήρη αναστήλωση της οικίας, η οποία ολοκληρώθηκε το 1940. Χρειάστηκαν δηλαδή επτά χρόνια για την πλήρη αναστήλωσή της στη δεκαετία του ’30 (σε μια εποχή που δεν υπήρχαν τα σημερινά μέσα), όταν στις μέρες μας για μια απλή μουσειολογική μελέτη για το πού θα μπουν τα εκθέματα δεν έφτασαν… τρία χρόνια!
Το μέγεθος και ο πλούσιος διάκοσμος της Ρωμαϊκής Οικίας έκαναν τους αρχαιολόγους να θεωρούν ότι ανήκε σε κάποιον πλούσιο Κώο. Πιθανόν να ανήκε σε κάποια ντόπια αριστοκρατική οικογένεια, καθώς η πρώτη φάση της οικοδόμησής της υπολογίζεται στα ελληνιστικά χρόνια. Η διάρκεια της ζωής του σπιτιού αυτού με συνολικά 26 δωμάτια, με στοές από κίονες ιωνικού και κορινθιακού ρυθμού, κράτησε τουλάχιστον έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. Εξαιρετικά είναι τα τρία αίθρια με τα πανέμορφα διώροφα περιστύλια, ενώ διαθέτει και δεξαμενή νερού με ένα υπέροχο ψηφιδωτό που παριστάνει έναν πάνθηρα να κατασπαράζει ένα ελάφι.
Τα πατώματα
Τα ψηφιδωτά πατώματα σε όλη την έκταση είναι φυσιολατρικά και ανάμεσά τους υπάρχουν παραστάσεις θαλάσσιου βυθού, δελφίνια, τίγρεις και πάνθηρες και ένα καταπληκτικό ψηφιδωτό μιας Νηρηίδας πάνω σε ιππόκαμπο. Στις μέρες μας έγινε καινούργια αναστήλωση της Ρωμαϊκής Οικίας, δεδομένου ότι τα 60 χρόνια που είχαν περάσει από την προηγούμενη των Ιταλών είχαν αφήσει έντονα τα σημάδια τους στο κτίριο. Αυτή η καινούργια αναστήλωση έχει αναδείξει υπέροχες λεπτομέρειες από τον διάκοσμο και τα αρχιτεκτονικά μέλη του σπιτιού.
Τι τονίζει η μελέτη
Σύμφωνα με τη μουσειολογική μελέτη που παρουσίασε το 2010 το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αιγαιακών Σπουδών, τα εκθέματα θα είναι περιορισμένου αριθμού, περί τα 50, «γιατί δεν θέλουμε ακόμη ένα μουσείο, αλλά να προβληθεί ο δημόσιος και ιδιωτικός βίος σε τέτοιες επαύλεις επί ρωμαιοκρατίας. Στα συνολικά 26 δωμάτια θέλουμε να δείξουμε με σημειακές παρεμβάσεις τη λειτουργία του σπιτιού.
Δηλαδή, σε ένα δωμάτιο που ταυτίζεται με το γραφείο του ιδιοκτήτη όπου θα έκανε τις επικοινωνίες του θα στηθεί μία προτομή, σε άλλα δωμάτια χρηστική κεραμική κ.λπ. Στον χώρο των συμποσίων θα αναπαραστήσουμε τη δράση τοποθετώντας γυναικείες και ανδρικές μορφές που συμμετείχαν σε συμπόσια όπως αυτές απεικονίζονταν σε πομπιανές οικίες. Θα εκτεθούν αγάλματα σε λίθινες βάσεις, αγγεία και άλλα αντικείμενα καθημερινής χρήσης που έχουν βρεθεί in situ ή σε άλλες ρωμαϊκές βίλες του νησιού, όπως και νομίσματα. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στα τρία αίθρια του σπιτιού και στις δύο “πισίνες” που θα γεμίσουν νερό. Το κτίριο θα φυτευτεί περιμετρικά με ντόπια αρωματικά φυτά. Επίσης, θα αναπαρασταθεί το βαφείο (σώζονται δύο γούρνες του) που υπήρχε στην έπαυλη».
Τα χρήματα από το ΕΣΠΑ και οι εργασίες
Τον Ιούνιο του 2011 ανακοινώθηκε η ένταξη στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 2007-2013 του έργου «Αποκατάσταση – επανέκθεση Αρχαιολογικού Μουσείου Κω», με προϋπολογισμό 3.100.000 ευρώ. Προβλεπόταν 1.500.000 ευρώ οικοδομικές εργασίες και 1.600.000 για να συντηρηθούν και εκτεθούν για πρώτη φορά 1.600 αρχαία αντικείμενα και να συντηρηθούν τα 130 εκτεθειμένα γλυπτά.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, το μουσείο θα άνοιγε τις πύλες του για το κοινό τον Μάρτιο του 2014. Το ΕΣΠΑ 2007-2013 επιβάλλει την αποπληρωμή του έργου μέχρι τέλους 2015, ενώ οι ρυθμοί εκτέλεσης του έργου είναι χαμηλοί. Σύμφωνα με τον δήμαρχο, την κατάσταση δυσχεραίνει το γεγονός ότι τα δύο τελευταία χρόνια, ταυτόχρονα με την Casa Romana, κατεβασμένα ρολά έχει και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κω: «Το γεγονός αυτό αποτελεί μεγάλο πλήγμα για το νησί. Το μουσείο εδώ και δύο χρόνια έχει μπει και αυτό στο ΕΣΠΑ για την πλήρη ανακαίνισή του με 3.100.000 ευρώ, αλλά δόθηκε μεγάλη έκπτωση από τον ανάδοχο εργολάβο, με αποτέλεσμα ο προϋπολογισμός του να φτάσει μόλις το 1.500.000 ευρώ, λόγος σημαντικός για να προκληθεί καθυστέρηση, καθότι δημιουργείται σύγκρουση μεταξύ των υπηρεσιών. Και ενώ θα έπρεπε να παραδοθεί τον Μάρτιο του 2014, κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει, με συνέπεια αυτήν τη στιγμή να μην έχουμε διαθέσιμα ούτε την Casa Romana ούτε το μουσείο».
Εύα Παπαδάτου