Το «έξυπνο» σύστημα πρόγνωσης της κεραυνικής δραστηριότητας που δημιούργησαν οι ερευνητές του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών
Χιλιάδες κεραυνοί εκδηλώνονται κάθε χρόνο στη χώρα μας, όμως δεν γνωρίζαμε το πού και το πότε θα χτυπήσει ο επόμενος. Τη δυνατότητα αυτή παρέχουν πλέον οι ερευνητές του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που κατάφεραν να μπουν στο μυαλό του… Δία και να δημιουργήσουν ένα υπερσύγχρονο σύστημα πρόγνωσης της κεραυνικής δραστηριότητας. 
Το εν λόγω πρωτοποριακό σύστημα ονομάζεται TALOS (Thunder And Lightning Observing System) και είναι ήδη προσβάσιμο στο κοινό μέσα από την ειδική ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Αστεροσκοπείου, στη διεύθυνση www.meteo.gr/talos. Το TALOS αναπτύχθηκε από μια επταμελή και αμιγώς ελληνική ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον δρα Κώστα Λαγουβάρδο.
«Πρόκειται για ένα εργαλείο που είναι διαθέσιμο στο κοινό μέσω της ιστοσελίδας και δίνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που σχετίζονται με τους κεραυνούς» δηλώνει στην «Espresso» ο επιστημονικός υπεύθυνος του έργου. Οπως εξηγεί, το TALOS δεν περιορίζεται στην πρόβλεψη των κεραυνών. Παράλληλα, καταγράφει την κεραυνική δραστηριότητα σε πραγματικό χρόνο και ενσωματώνει μια μεγάλη βάση δεδομένων με όλους τους κεραυνούς που έχουν εκδηλωθεί ανά την Ελλάδα την τελευταία δεκαετία.
«Εχουμε ένα σύστημα αποτελούμενο από έξι αισθητήρες, που είναι εγκατεστημένοι σε φιλικά ευρωπαϊκά ινστιτούτα, και καταγράφουμε τους κεραυνούς σε όλη την Ευρώπη και φυσικά στην Ελλάδα» λέει ο κ. Λαγουβάρδος και προσθέτει: «Αυτό που κάνουμε είναι να δώσουμε πρόσβαση στα στοιχεία των 10 τελευταίων ετών, ώστε να μπορεί ο καθένας να δει πόσους κεραυνούς είχαμε και σε ποιες περιοχές ανά ημέρα».
Μία ιδέα
«Επίσης, μέσα από έναν χάρτη μπορεί να πάρει μια ιδέα σε ποιες περιοχές έχουμε πιο συχνά κεραυνούς. Τέλος, επειδή το σύστημα καταγράφει σε πραγματικό χρόνο, υπάρχει και χάρτης που δείχνει τους κεραυνούς που πέφτουν ανά πάσα στιγμή». Ομως οι κεραυνοί δεν είναι μόνο εντυπωσιακό αλλά και δυνητικά επικίνδυνο φυσικό φαινόμενο, γι’ αυτό και έχει ιδιαίτερη αξία η δυνατότητα να προβλέπουμε τον χώρο, τον χρόνο και την ένταση με την οποία θα εκδηλωθεί.
Αυτή θεωρείται και η σημαντικότερη καινοτομία του TALOS. «Στα ίδια μαθηματικά μοντέλα που χρησιμοποιούμε για να κάνουμε την πρόγνωση της βροχής ή της θερμοκρασίας του ανέμου, έχουμε προσθέσει κάποιους αλγορίθμους, που αναπτύξαμε στο πλαίσιο του προγράμματος, ώστε να μπορούμε να προβλέπουμε τις επόμενες 72 ώρες σε ποιες περιοχές θα έχουμε κεραυνική δραστηριότητα» αναφέρει ο μετεωρολόγος.
Μάλιστα σε περίπου δύο μήνες το σύστημα θα προσφέρει και υψηλής ακρίβειας βραχυπρόθεσμη πρόγνωση για την επόμενη μία ώρα!
Να σημειωθεί ότι το σύστημα καταγραφής και πρόγνωσης καλύπτει μόνο τους κεραυνούς, δηλαδή τις ηλεκτρικές εκκενώσεις από τα σύννεφα προς τη ξηρά ή τη θάλασσα, και όχι τις αστραπές, οι οποίες δημιουργούνται ανάμεσα στα σύννεφα.
Οι θάνατοι
Σημειώνεται ότι από το 2001 έως σήμερα 25 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από χτύπημα κεραυνού στην Ελλάδα. Τα στοιχεία του Αστεροσκοπείου δείχνουν ότι το πιο επικίνδυνο χρονικό διάστημα είναι από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο, μήνες κατά τους οποίους έχουν σημειωθεί οι 23 από τους 25 θανάτους. Μάλιστα στις 10 Αυγούστου 2003 και στις 27 Σεπτεμβρίου 2013 σκοτώθηκαν από κεραυνοπληξία δύο άνθρωποι την ίδια ημέρα σε δύο διαφορετικές περιοχές. Αξίζει αν σημειωθεί οτι τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι επιστήμονες δείχνουν ότι οι περισσότεροι κεραυνοί στη χώρα μας καταγράφονται την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Αυτές τις δύο εποχές παρατηρείται το 70% της ετήσιας κεραυνικής δραστηριότητας, ενώ το φαινόμενο κορυφώνεται τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, οπότε πέφτει το 23% και το 21% αντίστοιχα του ετήσιου αριθμού κεραυνών. Επίσης, άνοιξη και καλοκαίρι οι κεραυνοί χτυπούν κυρίως στην ξηρά, ενώ τον χειμώνα κυρίως πάνω από τη θάλασσα. Σε ό,τι αφορά τη χωρική κατανομή του φαινομένου, οι χάρτες δείχνουν ότι κεραυνοί εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα στις ορεινές περιοχές της Ηπείρου, της δυτικής Στερεάς Ελλάδας, της κεντρικής και δυτικής Πελοποννήσου καθώς και στην οροσειρά της Ροδόπης. Στη θαλάσσια περιοχή η κεραυνική δραστηριότητα είναι μέγιστη στο Ιόνιο πέλαγος και στις ακτές της δυτικής Ελλάδας.
Η ημερομηνία (του 2008) με τα… απίθανα ρεκόρ!
Το ρεκόρ της τελευταίας δεκαετίας για την Ελλάδα κρατά η 10η Αυγούστου 2008. Την ημέρα εκείνη ο ουρανός πήρε… φωτιά, δίνοντας 57.248 κεραυνούς μέσα σε μερικές ώρες. Μάλιστα γύρω στις 4.00 το απόγευμα μετρήθηκαν περίπου 11.000 κεραυνοί σε διάστημα μιας ώρας! Η μεγάλη καταιγίδα είχε συνοδευτεί από ιδιαίτερα έντονη χαλαζόπτωση, με αποτέλεσμα εκτεταμένες ζημιές σε καλλιέργειες, ενώ το ύψος και η ένταση της βροχής σημείωσαν πολύ μεγάλες τιμές σε όλη τη χώρα και προκάλεσαν πλημμύρες. Οι κεραυνοί έγιναν αιτία για πυρκαγιές σε δάση.
