Ο θρύλος για την ολιγάριθμη ομάδα των γερόντων που ζουν χωρίς στέγη και ρούχα στο Περιβόλι της Παναγίας και εμφανίζονται μόνο σε όποιον ευσεβή άνθρωπο θέλουν
Ο θρύλος για την ολιγάριθμη ομάδα των γερόντων που ζουν χωρίς στέγη και ρούχα στο Περιβόλι της Παναγίας και εμφανίζονται μόνο σε όποιον ευσεβή άνθρωπο θέλουν
Σαν σκιές τριγυρνούν στην έρημο του Αγίου Ορους, διαβιώνοντας ολόγυμνοι και άοικοι στις πιο «άγριες» και δυσπρόσιτες σπηλιές του Αθω. Μοναδικό καθήκον τους, η αδιάλειπτη προσευχή. Είναι οι «αόρατοι ασκητές» -θρύλοι στο περιβόλι της Παναγίας- που φέρεται ότι ακολουθούν πιστά τον τρόπο ζωής του Αγίου Πέτρου του Αθωνίτη, του πρώτου γνωστού ασκητή, πριν ο μοναχισμός πάρει οργανωμένη μορφή, μετά το 960 μ.Χ.
Πολλά έχουν ακουστεί γι’ αυτήν την ολιγάριθμη ομάδα «μυστικών γερόντων» στο διάβα των αιώνων, αλλά ελάχιστοι τους έχουν δει, όπως ο Αγιος Παΐσιος που τους συναντούσε κάθε πέντε χρόνια! Σύμφωνα με την παράδοση, διαβιούν με ασύλληπτη λιτότητα στις πιο αφιλόξενες γωνιές του Αγίου Ορους και είναι αόρατοι στα μάτια των περισσότερων ανθρώπων.
Οι θρύλοι σχετικά με την ύπαρξη των ξεχωριστών αυτών ανθρώπων χάνονται στην αχλή της μακράς αγιορείτικης ιστορίας, ενώ πολλές είναι και οι ονομασίες που τους αποδίδονται. Αλλοι τούς ονομάζουν «αόρατους ερημίτες» και άλλοι «γυμνούς ασκητές», καθώς ζουν κάτω από τον Αθωνα χωρίς «στέγη» και ρούχα. Διαφορετικές εκδοχές υπάρχουν για το πλήθος των αόρατων Αθωνιτών ασκητών.
Από γενιά σε γενιά
Κατ’ άλλους πρόκειται για επτά ή δέκα και κατ’ άλλους για δώδεκα άτομα, ενώ ο άγιος Παΐσιος ανέφερε ότι οι αόρατοι ασκητές είναι επτά. Η μαρτυρία του αγίου έχει ιδιαίτερη αξία, καθώς ο ίδιος είχε εκμυστηρευτεί ότι όχι μόνο είχε δει αλλά και ότι γνώριζε και συναντούσε κάθε πέντε χρόνια αόρατους ασκητές!
Κατά την παράδοση που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, αυτή η ξεχωριστή ομάδα ασκητών ζει απαρνούμενη οποιαδήποτε σχέση με υλικά αγαθά, ακόμη και μια στοιχειώδη στέγη ή ένα ρούχο! Οι ερημίτες δεν γίνονται αντιληπτοί από κανέναν και ποτέ, αλλά εμφανίζονται μόνο σε όποιον ευσεβή άνθρωπο θέλουν, είτε μοναχό είτε προσκυνητή. Κάποιες αναφορές τούς θέλουν να στηρίζονται με σχοινιά δεμένα στις μασχάλες κατά τη διάρκεια ολονύχτιων αγρυπνιών, κατά τις οποίες προσεύχονται όρθιοι, προκειμένου να μην καταρρεύσουν από την κόπωση. Η παράδοση αναφέρει επίσης ότι όταν κάποιος ασκητής αποδημήσει, η ομάδα αναπληρώνεται με κάποιον άλλον ενάρετο μοναχό που έρχεται κοντά τους με τρόπο θαυμαστό.
Η συγκλονιστική μαρτυρία του Παϊσίου, η συνάντηση που είχε μαζί τους και η μυστική πρόσκληση στους διαδόχους
Πολλοί πιστεύουν ότι αόρατοι ασκητές συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμη και σήμερα. Η θέση αυτή ενισχύεται από τη μαρτυρία του Αγίου Παϊσίου, ο οποίος, παρότι απέφευγε να μιλά για το συγκεκριμένο θέμα, αποκάλυψε αρκετά στοιχεία γι’ αυτούς τους «αφανείς αναχωρητές» σε στιχομυθία που 
είχε με τον ιερομόναχο Αθανάσιο Σιμωνοπετρίτη. Τον σχετικό διάλογο κατέγραψε και μας μεταφέρει ο θεολόγος, συγγραφέας και διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Συνόδου Μανώλης Μελινός.
«Κάποτε ένας προσκυνητής με ρώτησε να του πω τι γνωρίζω για τους αόρατους γυμνούς ασκητές του Αγίου Ορους. Του είπα ότι κι εγώ άκουσα να μιλάνε γι’ αυτούς και διάβασα επίσης. Επειδή όμως δεν είχα προσωπική εμπειρία, επιφυλάχθηκα ν’ απαντήσω αφού προηγουμένως θα ρωτούσα. Πήγα λοιπόν στον Αγιο Παΐσιον. Ητο μετά το Πάσχα, θυμάμαι. Δεν είχε κόσμο. Μας δέχθηκε -είχα πάει μ’ έναν φίλο φωτογράφο- με το πηγαίο χιούμορ που τον διέκρινε, με τη μεγάλη αγάπη του» διηγείται ο πατέρας Αθανάσιος στον κ. Μελινό και συνεχίζει:
«- Γέροντα, να σας πω κάτι ακόμη: Ερχονται πολλοί και ρωτούν αν όντως υπάρχουν οι γυμνοί ασκητές…
Ο Αγιος Παΐσιος με κοίταξε με τον γνωστό χαρακτηριστικό του τρόπο από πάνω μέχρι κάτω, εν ριπή οφθαλμού, και χαμογελώντας μού αντιστρέφει τη φορά της ερωτήσεως:
– Εσύ, ευλογημένη ψυχή, τι λες; Υπάρχουν ή δεν υπάρχουν;
– Γέροντα, τι να πω; Γιατί να μην υπάρχουν;
Τότε μου είπε:
– Ακουσε, παπα-Θανάση. Οταν σε ρωτάνε, να το λες ότι υπάρχουν.
– Καλά, Γέροντα, όμως εγώ δεν τους έχω γνωρίσει, του ανταπαντώ και ο παππούλης με αποστομώνει:
– Ευλογημένη ψυχή, πρέπει σώνει και καλά εσύ να τους γνωρίσεις; Εσύ είσαι ο κριτής της οικουμένης; Τους έχουν γνωρίσει άλλοι…
– Γέροντα, του λέω γεμάτος λαχτάρα να μάθω, εσείς τους γνωρίζετε;
– Τι τα θέλεις, ευλογημένε, και τ’ ανακατώνεις τώρα; Αφού σου λέω πως υπάρχουν, τι θέλεις τώρα και ρωτάς…
– Γέροντα, δεν ρωτώ από περιέργεια, αλλά για να ξέρω τι ν’ απαντώ στους ανθρώπους που ζητούνε να μάθουν.
– Ναι, ξέρω τους τέσσερις από αυτούς τους αγίους ασκητάς.
– Πόσοι είναι όλοι, Γέροντα;
– Επτά, ευλογημένε».
Οπως αναφέρει ο κ. Μελινός, ο Αγιος Παΐσιος δεν ήθελε να συνεχίσει τη συζήτηση για τους αόρατους ασκητές με τον ιερομόναχο Αθανάσιο. «Αν σου πω τώρα, θα σου κάνω κακό πνευματικά. Δεν θα ωφεληθείς·Μάλλον θα ζημιωθείς. Ασ’ τα, άλλη φορά. Αν φθάσεις σ’ αυτά τα μέτρα, θα σου πω. Τώρα δεν είναι των μέτρων σου αυτή η άσκηση» του είπε χαρακτηριστικά ο Γέροντας.
Ωστόσο ο Αθανάσιος διψούσε να μάθει περισσότερα και συνέχισε να ρωτά. Ετσι έμαθε όχι μόνο ότι ο Αγιος γνώριζε τους τέσσερις από τους επτά ασκητές, αλλά και ότι συναντούσε κάποιους εξ αυτών και συζητούσε μαζί τους. «Κάθε πέντε χρόνια έχω συνάντηση μαζί τους. Να, τώρα, αυτές τις ημέρες περιμένω έναν από αυτούς, τον παπα-Σεραφείμ. Θα έλθει να κουβεντιάσουμε» του είπε χαρακτηριστικά. Καταφατική ήταν η απάντηση του Αγίου Παισΐου και στο ερώτημα αν οι ασκητές αυτοί είναι όντως αόρατοι και εμφανίζονται μόνο σε όποιον εκείνοι θέλουν. «Ναι, μπορεί να είναι κι εδώ μπροστά τώρα, και να μη τους βλέπεις» είπε ο Αγιος Παΐσιος στον έκπληκτο ιερομόναχο.
Ο ξακουστός Γέροντας επιβεβαίωσε επίσης τον «ανεξήγητο» τρόπο με τον οποίο αναπληρώνεται η ομάδα των επτά, όταν ο Κύριος καλεί κοντά του κάποιον από τους αόρατους ασκητές. «Δεν ξέρω ακριβώς πώς γίνεται, αλλά μου είπε ο Γέροντας ότι όταν κάποιος απέρχεται εις Κύριον, ξέρουν αυτοί ποιος είναι ο αντάξιος διάδοχός του και τον προσκαλούν μυστικά. Πώς γίνεται ακριβώς δεν μπορώ να πω, 
γιατί δεν έχω αυτή την εμπειρία. Οσα μου είπε ο Αγιος Παΐσιος μπορώ να πω» τονίζει ο ιερομόναχος Αθανάσιος.
Αγιος Πέτρος ο Αθωνίτης
Στη συνομιλία του με τον Αγιο Παΐσιο ο ιερομόναχος Αθανάσιος παραλληλίζει τον τρόπο ζωής των αόρατων ασκητών με εκείνη του Αγίου Πέτρου του Αθωνίτη, του πρώτου γνωστού ασκητή που έζησε στο Αγιο Ορος. Σύμφωνα με τον π. Αθανάσιο, ο Αγιος Πέτρος έζησε στη σπηλιά που βρίσκεται ανάμεσα στη Σκήτη των Καυσοκαλυβίων και τη Μονή Μεγίστης Λαύρας, και η οποία σώζεται μέχρι σήμερα. Επί πενήντα και πλέον χρόνια έζησε ολόγυμνος τρώγοντας λίγα χορταράκια και η μόνη συντροφιά του ήταν οι άγιοι, οι άγγελοι και τα ζώα του δάσους.