Τα οφέλη της άσκησης και της γυμναστικής στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου αποτελούν αντικείμενο έρευνας και μελέτης τα τελευταία χρόνια και προσδίδουν ένα εύρος θετικών ψυχικών επιδράσεων προς τον ανθρώπινο οργανισμό
Τα οφέλη της άσκησης και της γυμναστικής στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου αποτελούν αντικείμενο έρευνας και μελέτης τα τελευταία χρόνια και προσδίδουν ένα εύρος θετικών ψυχικών επιδράσεων προς τον ανθρώπινο οργανισμό. Τα οφέλη σχετίζονται με τη βελτίωση και την εν γένει καλύτερη ποιότητα ζωής του ανθρώπου σε όλες τις ηλικίες.
Η αθλητική ψυχολογία αφορά την αύξηση της αθλητικής επίδοσης. Οι ειδικοί χρησιμοποιούν πλέον και τις ψυχοπνευματικές ικανότητες ενός αθλητή, ώστε να επιτυγχάνονται κατά το δυνατόν καλύτερα αποτελέσματα. Οι ψυχολογικές δεξιότητες στον αθλητισμό, όπως και οι φυσιολογικές δεξιότητες, μπορούν να καλλιεργηθούν έτσι ώστε να βελτιωθεί η επίδοση του αθλητή, ο οποίος όσο μικρότερος είναι ηλικιακά τόσο καλύτερα εξασκεί και αφομοιώνει τις ψυχολογικές τεχνικές, ώστε να έχει καλύτερη απόδοση.
Ανάλογα με το είδος και τις απαιτήσεις του αγωνίσματος ο αθλητής θα πρέπει να αναπτύξει τη συναισθηματική του προσέγγιση. Πρώτα από όλα, χρειάζεται αυτογνωσία. Οι αθλητές θα πρέπει να προσδιορίσουν πώς τα συναισθήματα επηρεάζουν τον τρόπο που αξιολογούν και αναλύουν τις καταστάσεις κατά τη διάρκεια ενός αγώνα.
Ελεγχος των συναισθημάτων
Σε επόμενο στάδιο θα πρέπει να καθοριστούν στρατηγικές και στόχοι για τη ρύθμιση και τον έλεγχο των συναισθημάτων! Για παράδειγμα, η αποφυγή των σκέψεων του θυμού μπορεί να αποτελέσει έναν τρόπο μείωσης της έντασης. Επίσης, οι αθλητές θα πρέπει να επινοήσουν τρόπους για τη σωστή αξιολόγηση των γεγονότων, ώστε να κατευθύνουν αποτελεσματικά τα συναισθήματά τους. Μετά θα μπορούν να εφαρμόσουν και να εξασκήσουν τις νέες πρακτικές κατά τη διάρκεια της προπόνησης.
Στα ομαδικά αθλήματα θα πρέπει επίσης να παρατηρηθεί αν οι αθλητές είναι ικανοί να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα των συμπαικτών τους.
Πρέπει να τονιστεί πως η άσκηση έχει χρησιμοποιηθεί ενισχυτικά και συμπληρωματικά σε πολλά παρεμβατικά προγράμματα για την αποκατάσταση ψυχικών διαταραχών. Στη θεραπευτική διαδικασία ψυχικών διαταραχών είναι απαραίτητο να ελεγχθεί πλήρως το προτεινόμενο πρόγραμμα άσκησης σε συνάρτηση με τη φαρμακευτική αγωγή, καθώς το μη ενδεδειγμένο είναι πιθανόν να αποδώσει τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Ασκηση θεωρείται ακόμη και ένας περίπατος χαμηλής έντασης, ο οποίος δύναται να βελτιώσει τα επίπεδα διάθεσης και ενέργειας του ατόμου. Οι πιο πρόσφατες έρευνες καταδεικνύουν την καθημερινή άσκηση ως την ιδανική επιλογή. Παράλληλα, αναφέρεται ότι η υψηλή ένταση στην άσκηση προκαλεί αρκετές φορές αρνητικά συναισθήματα, αν ο ασκούμενος δεν είναι σωστά προετοιμασμένος και συνηθισμένος σε υψηλά επίπεδα έντασης.
Για την υιοθέτηση της άσκησης στη ζωή μας, θα ήταν καλό να τεθούν εξαρχής κάποιοι στόχοι. Η μείωση της έντασης, η αποβολή του άγχους, η διαχείριση του στρες, η βελτίωση της φυσικής κατάστασης είναι κάποιοι παράγοντες που αυξάνουν την προσωπική μας δέσμευση όσον αφορά την άσκηση.
Η έρευνα στον χώρο των συναισθηματικών διαταραχών καταδεικνύει ότι τα οφέλη που αποκομίζει κάποιος από την άσκηση τον θωρακίζουν και προστατεύουν από συναισθηματικές διαταραχές, συνδεόμενες με αίσθημα ατονίας, αδράνειας, έλλειψη ενδιαφέροντος, απώλειας ικανοποίησης και ενέργειας.
Η βίωση θετικού συναισθήματος και η επίτευξη του στόχου επί της άσκησης καλλιεργεί στο άτομο και θετικά συναισθήματα για τον εαυτό του, αυξάνοντας την ενίσχυση της αυτοεκτίμησής του. Παράλληλα, αυξάνει και την αποτελεσματικότητά του στο τι είναι ικανό και δυνάμενο να πραγματοποιήσει, ιδιαίτερα σημαντικό όφελος για τους εφήβους και τις μεγαλύτερες ηλικίες.
Το βέβαιο, λοιπόν, είναι πως με την άσκηση αυξάνεται η ενεργητικότητα και επηρεάζεται η ψυχική διάθεση των ατόμων που γυμνάζονται συστηματικά. Ερευνες έχουν αποδείξει ότι η φυσική δραστηριότητα βελτιώνει την ψυχολογία σε συνδυασμό με τη σωστή θεραπεία και την ιατρική παρέμβαση, μειώνοντας τα επίπεδα άγχους και στρες, βελτιώνοντας τις διαταραχές διάθεσης όπως την κατάθλιψη ή τη διπολική διαταραχή, αυξάνοντας την αυτοπεποίθηση σε συνδυασμό με τη βελτίωση της εικόνας του σώματος.
Συμβουλές και κατευθύνσεις για επίτευξη των στόχων
Ο ασκούμενος, ο αθλητής, μπορεί σε κάθε μορφή άσκησης να θέσει ένα στόχο, η επίτευξη του οποίου δίνει ικανοποίηση και αποτελεί βασικό παρακινητικό παράγοντα για τη μελλοντική ενασχόληση – συνέχιση της άσκησης, αν εστιάσει και επεξεργαστεί κατά τη διάρκεια της προπόνησης και εκ των υστέρων τα παρακάτω σημεία:
■ Παρατηρήσεις στην άσκηση και την προπόνηση για το πώς η διάθεση και τα συναισθήματα έχουν αντίκτυπο στη συμπεριφορά και την απόδοση.
■ Ειλικρινής και ρεαλιστική κατανόηση των στόχων (αθλητικών και μη) και των συναισθημάτων.
■ Διατήρηση ενός οργανογράμματος για την επίτευξη των στόχων και ενός ημερολογίου αγώνων στο οποίο θα καταγράφονται συναισθήματα, συμπεριφορές και πώς επιδρούν στην απόδοση.
■ Αντιμετώπιση των συναισθημάτων σε φανταστικές απρόοπτες καταστάσεις κατά τη διάρκεια του αθλήματος! Διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων και αξιοποίηση των θετικών.
*MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
