Η ψυχογενής βουλιμία και τα άτομα που είναι εύκολος στόχος
Η ψυχογενής βουλιμία και τα άτομα που είναι εύκολος στόχος
Οι τάσεις της εποχής επιβάλλουν την ενασχόληση με την εικόνα μας, το πώς μας βλέπουν οι φίλοι και οι συνάδελφοι!
Μέσα σε όλα αυτά υπάρχει και η εμμονή με το φαγητό και τη δίαιτα. Βομβαρδιζόμαστε με χιλιάδες εικόνες, δίαιτες και συμβουλές για το πώς να αποκτήσουμε «τέλεια γραμμή» και «τέλειο σώμα». Κάπου εδώ, όμως, εμφανίζονται και οι διατροφικές διαταραχές, με τους περισσότερους ανθρώπους να έχουν λανθασμένη εντύπωση σε σχέση με το πώς κάποιος με ψυχογενή διατροφική διαταραχή παρουσιάζεται και συμπεριφέρεται.
Οι Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής (ΔΠΤ) αποτελούν ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στον Διεθνή Διαγνωστικό Οδηγό της Αμερικανικής Εταιρίας Ψυχολόγων (APA, Diagnostic and Statistical Manual (DSMV), 2013).
Σύμφωνα με τον αυτόν τον διαγνωστικό οδηγό, οι Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής χαρακτηρίζονται από μια εμμένουσα διαταραχή ως προς τις διατροφικές συνήθειες, περιλαμβάνοντας και διαταραχές της συμπεριφοράς που σχετίζονται με τη διατροφή.
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Η εφηβεία είναι η περίοδος κατά την οποία κάνουν την εμφάνισή τους οι Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής. Παρατηρείται σε άτομα (κυρίως κορίτσια) με χαμηλή αυτοεκτίμηση και ανασφάλειες, τα οποία όμως έχουν επίγνωση της κατάστασης στην οποία βρίσκονται όσον αφορά την ψυχογενή βουλιμία. Συνήθως είναι κορίτσια με φυσιολογικό βάρος ή υπέρβαρα.
Οι ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές περιλαμβάνουν την ψυχογενή ανορεξία και την ψυχογενή βουλιμία. Τα άτομα με βουλιμία μπορεί να καταβροχθίζουν κρυφά μεγάλες ποσότητες τροφής και στη συνέχεια να προσπαθούν να απαλλαγούν από τις επιπλέον θερμίδες με έναν νοσηρό τρόπο. Για παράδειγμα, κάποιος με βουλιμία μπορεί να προκαλεί εμετό ή να υποβάλλεται σε υπερβολική σωματική άσκηση.
Τα διαγνωστικά κριτήρια για την ψυχογενή βουλιμία περιλαμβάνουν:
1. Επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας. Το επεισόδιο υπερφαγίας χαρακτηρίζεται από την πρόσληψη τροφής σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (π.χ. δίωρα διαστήματα), η οποία είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη φυσιολογική πρόσληψη τροφής, και από την έλλειψη δυνατότητας ελέγχου της πρόσληψης τροφής (το αίσθημα κάποιου ότι δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει ή να ελέγξει την ποσότητα που καταναλώνει).
2. Επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές καθαρτικού τύπου, με στόχο την αποφυγή πρόσληψης βάρους: πρόκληση εμετού, χρήση καθαρτικών, διουρητικών κ.ά., νηστεία ή υπερβολική σωματική άσκηση.
3. Οι συμπεριφορές καθαρτικού τύπου ή τα υπερφαγικά επεισόδια παρατηρούνται κατά μέσο όρο μία φορά την εβδομάδα για τρεις μήνες.
4. Η αυτοαξιολόγηση του ατόμου συσχετίζεται με την εικόνα του σώματός του και το βάρος του.
5. Η διαταραχή δεν παρατηρείται εξ ολοκλήρου κατά τη διάρκεια επεισοδίων ψυχογενούς ανορεξίας.
Κατά τη διάρκεια των βουλιμικών επεισοδίων το άτομο καταναλώνει μεγάλες ποσότητες τροφών με γρήγορο και αυτόματο ρυθμό. Οσο διαρκεί το βουλιμικό επεισόδιο το άτομο νιώθει μια πρόσκαιρη υποχώρηση της πείνας, του θυμού και άλλων αρνητικών συναισθημάτων, αλλά τελικά μένουν μια αίσθηση βιολογικής ταλαιπωρίας κι ένας φόβος αναφορικά με τη λήψη βάρους και τον σωματότυπό του.
Ετσι νιώθει την ανάγκη να «ακυρώσει» τα τρόφιμα που κατανάλωσε, συνήθως με την πρόκληση εμετού και με την προσφυγή σε κάποιο συνδυασμό δίαιτας, υπερβολικής άσκησης, καθαρτικών και διουρητικών. Επίσης, όταν τρώει, αισθάνεται να είναι εκτός ελέγχου και θεωρεί ότι μόνο κάποιος με αδύνατο σώμα δικαιούται να έχει αποδοχή και αυτοσεβασμό!
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα άτομα που πάσχουν από νευρογενή ή ψυχογενή βουλιμία συνήθως ασχολούνται με το σχήμα του σώματος και το βάρος τους, ζουν με τον φόβο απόκτησης κιλών, έχουν αίσθηση ότι δεν μπορούν να ελέγξουν τη διατροφική συμπεριφορά τους και τρώνε μέχρι του σημείου να νιώσουν δυσφορία ή πόνο.
Αποτελεσματική αντιμετώπιση και θεραπεία
Βασικοί στόχοι της θεραπείας της βουλιμίας είναι οι εξής:
•Η αναγνώριση του προβλήματος από τον ασθενή.
•Η συνειδητοποίηση της δυσλειτουργικής συμπεριφοράς, σε σχέση πάντα με τη λήψη τροφής.
•Η συνειδητοποίηση της δυσλειτουργικής αντίληψης για το βάρος και το σχήμα του σώματος του πάσχοντος.
•Η ενίσχυση της πραγματικής εικόνας του εαυτού.
•Η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών και κατάλληλων τρόπων ελέγχου του βάρους, με στόχο το πρόγραμμα και την επίβλεψη.
•Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων στη ζωή του ασθενούς, με στόχο την απόκτηση αίσθησης ελέγχου και οργάνωσης.
•Η αύξηση της αυτοεκτίμησης του ατόμου και η διαχείριση των δυσκολιών και ανασφαλειών.
*MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/Σοφία Π. Μιχαλοπούλου