❱❱ Οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν έναν έφηβο στη χρήση ναρκωτικών και πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν οι γονείς το πρόβλημα που εισβάλλει στο σπίτι τουΗ μεγάλη μάστιγα της εποχής μας είναι τα ναρκωτικά για τους νέους και τους εφήβους. Οι έρευνες δείχνουν ότι η πρώτη ενδεχόμενη γνωριμία με τις ουσίες γίνεται γύρω στην ηλικία των 12 ετών. Ο μέσος όρος ηλικίας πρώτης χρήσης της μαριχουάνας είναι γύρω στα 14 έτη.
Ποια είναι όμως τα αίτια; Αρχικά, η γενετική προδιάθεση. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα ποσοστά χρήσης ουσιών είναι υψηλότερα σε παιδιά που ήδη έχουν εξαρτημένα άτομα στην οικογένεια. Ο μιμητισμός επηρεάζει τα παιδιά και αυξάνει τις πιθανότητες δοκιμής και εμπλοκής τους. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας οι νέοι θέλουν να δοκιμάζουν καινούργια πράγματα, να πειραματίζονται. Είναι πολύ δύσκολο να ξέρει κάποιος ποιοι έφηβοι θα δοκιμάσουν λίγες φορές και ποιοι θα συνεχίσουν αναπτύσσοντας εθισμό, εξάρτηση και σοβαρά προβλήματα.
Αλλες αιτίες είναι επίσης η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η έλλειψη αυτοελέγχου, η έλλειψη οικογενειακών σχέσεων, η έλλειψη επικοινωνίας, η αυστηρότητα, η συναναστροφή με άτομα ήδη εμπλεκόμενα σε ουσίες και οι επιρροές από συνομήλικους.
Τα σωματικά συμπτώματα που μαρτυρούν τη χρήση ουσιών
•Διαταραχή στον ύπνο, στη διατροφή, αλλαγή στο βάρος, αλλαγές στις κινήσεις και τις αντιδράσεις.
•Ερυθρότητα στα μάτια, διεσταλμένες κόρες, έλλειψη συγκέντρωσης, απλανές βλέμμα, πρησμένο πρόσωπο, κόκκινο ή χλομό, ξηροστομία.
•Τρεμούλιασμα άκρων, έντονη εφίδρωση, ζάλη, διάρροιες, ξερόβηχας.
•Σημάδια από τρύπημα με βελόνες σε διάφορα μέρη του σώματος.
Ενδείξεις συμπεριφοράς ατόμου που κάνει χρήση
•Απότομες αλλαγές στη συμπεριφορά, θλίψη, διέγερση, παρορμητικότητα, ανυπομονησία, μεταπτώσεις στη διάθεση, εκνευρισμός και ευερεθιστότητα, επιθετική ή μυστικοπαθή συμπεριφορά, απόκρυψη γεγονότων ή πραγμάτων.
•Ελλειψη ενδιαφέροντος, απάθεια, αδράνεια για πράγματα που πριν τον ενδιέφεραν.
•Μείωση σχολικού ενδιαφέροντος, πτώση σχολικής επίδοσης, αδικαιολόγητες απουσίες, αλλαγές φίλων και διακοπή μακροχρόνιων σχέσεων, περίεργα συχνά τηλεφωνήματα από άτομα νέα στο περιβάλλον, συχνές ξαφνικές απουσίες από την οικία και τις προγραμματισμένες δραστηριότητες, ασυνήθιστα ψέματα και δικαιολογίες, εξαφάνιση αντικειμένων αξίας του σπιτιού.
Αντιμετώπιση
Ολα τα παραπάνω αποτελούν ενδείξεις και όχι αποδείξεις χρήσης. Συχνά οι συμπεριφορές μπορεί να οφείλονται σε φυσιολογικές αντιδράσεις ενός εφήβου που αναζητεί ανεξαρτησία και αυτονομία, με λιγότερο έλεγχο και επίβλεψη από τους γονείς. Οι γονείς μπορεί να αντιληφθούν κάτι το ασυνήθιστο, αλλά χρειάζονται βοήθεια για να γίνει η ακριβής διάγνωση για το τι συμβαίνει.
Οι γονείς μπορούν να μιλήσουν με το σχολείο, με καθηγητές, με τον οικογενειακό γιατρό και με έναν ψυχολόγο. Μπορούν επίσης να ενημερωθούν από το διαδίκτυο για τις τηλεφωνικές γραμμές συμβουλευτικής γονέων αντιμετώπισης ατόμων σε χρήση. Σύμμαχός μας στην προσπάθεια να μάθουμε πραγματικά τι συμβαίνει είναι οι εργαστηριακές εξετάσεις και ο ιατρικός έλεγχος, που ανιχνεύουν είτε μία είτε πολλές ναρκωτικές ουσίες.
Μιλήστε με το παιδί σας ανοιχτά για το τσιγάρο, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Τα ταμπού, η αδιαφορία και η ντροπή δεν έχουν θέση και καμία σημασία. Μιλώντας με ειλικρίνεια στο παιδί μπορεί να το βοηθήσετε να αναθεωρήσει ορισμένες αντιλήψεις του και να συνειδητοποιήσει πως καθένας μπορεί να προσέξει και να φροντίζει τον εαυτό του και δεν ωφελεί να μιμηθεί κάποιον άλλον με κακές συνήθειες.
Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει αξίες και να μάθει να λέει «όχι, δεν θέλω, δεν μου αρέσει». Ενα παιδί που θέλει να ευχαριστεί τους πάντες και να είναι αρεστό είναι πιο ευάλωτο σε πιέσεις και σε συναναστροφή με «κακές» επιρροές. Μάθετε στο παιδί σας να αγαπά τον εαυτό του και να αρνείται όταν δεν θέλει να κάνει κάτι, να μπορεί να αποχωρήσει από μια δυσάρεστη κατάσταση.
Αποτελέστε πρότυπο θετικής μίμησης. Οπως προαναφέρθηκε, τα παιδιά μιμούνται τις συμπεριφορές των γονέων, είναι τα πρότυπά τους. Γίνετε θετικό πρότυπο στο παιδί σας ως προς τις κακές και βλαβερές συνήθειες για την υγεία.
Να επιβραβεύετε το παιδί σας. Να το επαινείτε και να αναγνωρίζετε τις επιτυχίες του στο σχολείο και στις δραστηριότητές του, να συζητάτε τις ενδεχόμενες αποτυχίες και να θέτετε μαζί νέους στόχους. Με αυτό τον τρόπο χτίζετε την αυτοεκτίμησή του.
Οι αρνητικές συνέπειες
Ο κίνδυνος χρήσης των ναρκωτικών έχει επιπτώσεις στην εξέλιξη και την ανάπτυξη του εφήβου. Αποτυχίες στο σχολείο, μείωση των ικανοτήτων, έλλειψη στόχων και σχεδιασμών για επαγγελματική κατάρτιση, κίνδυνος για ατυχήματα, συμμετοχή σε βία και εγκληματικότητα, επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά χωρίς προφυλάξεις, χρήση αλκοόλ και αυτοκτονία είναι μεταξύ των προβλημάτων που απειλούν την παρούσα και μελλοντική φάση της ζωής του έφηβου. Εν τέλει, αν καταλάβουμε ότι υπάρχει πρόβλημα με 
τη χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών, θα χρειαστεί ολοκληρωμένη προσέγγιση από διεπιστημονική ομάδα ειδικών.
MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος –
Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/
Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
