Τρία χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Παλικής, οι Σουλλάροι αποκαλούνται πλέον «το χωριό της τάφρου», εξαιτίας του εντυπωσιακού γεωλογικού σχηματισμού που εμφανίστηκε με τον σεισμό στην Κεφαλλονιά.
Τρία χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Παλικής, οι Σουλλάροι αποκαλούνται πλέον «το χωριό της τάφρου», εξαιτίας του εντυπωσιακού γεωλογικού σχηματισμού που εμφανίστηκε με τον σεισμό στην Κεφαλλονιά. Μέχρι τώρα ήταν γνωστό ως το χωριό της Αγίας Μαρίνας. Του διατηρητέου μνημείου του 17ου αιώνα σε επτανησιακό μπαρόκ, με ανάγλυφες μορφές αγγέλων, εντοιχισμένα οικόσημα και ένα λεπτοδουλεμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο, που έκανε τους τουρίστες να μένουν άφωνοι. Οι κάτοικοι των Σουλλάρων βλέπουν σήμερα το «στολίδι» τους ρημαγμένο από τον Εγκέλαδο και στενοχωριούνται διπλά. Για το ιστορικό κτίριο που ράγισε, για την εκκλησιά τους που πληγώθηκε.
Στην πραγματικότητα, σχεδόν όλοι οι Κεφαλλονίτες έχουν ιδιαίτερη αγάπη για τις εκκλησίες τους. Οσες έχασαν πριν από εξήντα χρόνια και ξανάχτισαν, όσες άφησαν ερείπια «για να θυμούνται» και όσες επλήγησαν τώρα από τον ασταμάτητο, επώδυνο χορό της γης. Δεν είναι τυχαίο ότι από μία εκκλησία, τον Αγιο Σπυρίδωνα στο Αργοστόλι, ξεκινά κάθε χρόνο στις 11 Αυγούστου -δεκαετίες τώρα- η πομπή για τον σεισμό του 1953, ούτε ότι στο «Ενσημον σεισμοπλήκτων», που κυκλοφόρησε τότε για τη βοήθεια στο νησί, απεικονίζεται ένα ραγισμένο καμπαναριό.
Η πρώτη μεγάλη δόνηση (στις 26 Ιανουαρίου) τραυμάτισε βυζαντινά μνημεία, στολίδια για την Κεφαλλονιά. Η δεύτερη τους έδωσε ακόμη μεγαλύτερο χτύπημα. Σύμφωνα με την αρχική καταγραφή, τουλάχιστον δεκαπέντε ναοί στην ευρύτερη περιοχή του Ληξουρίου και ακόμη δέκα στις περιοχές Αργοστολίου και Λειβαθούς έχουν ανάγκη αποκατάστασης. Και μπορεί οι ανάγκες του νησιού να είναι μεγάλες και καυτά θέματα καθημερινής επιβίωσης να έχουν προτεραιότητα, όμως οι Κεφαλλονίτες συζητούν ήδη για τις καταστροφές στις εκκλησίες και τα μοναστήρια τους, γι’ αυτό και όλα τα τοπικά μέσα ασχολούνται επίμονα με το θέμα.
Την ώρα που στους Σουλλάρους «πονάνε» για την Αγία Μαρίνα και μετρούν ζημιές σε ακόμη μία εκκλησιά, τον Αγιο Νικόλαο (στο κοιμητήρι του χωριού, εκεί όπου ο «διάολος», όπως αποκαλούν τον σεισμό οι Κεφαλλονίτες, ξήλωσε τους τάφους), στο Ληξούρι στέλνουν SOS για την αποκατάσταση της δικιάς τους αγαπημένης εκκλησιάς, της Μονής Κεχριώνος. Εκεί όπου συρρέουν πιστοί από όλη την Ελλάδα για να προσκυνήσουν την ξακουστή εικόνα της αποκαθήλωσης (Pieta), στην οποία η Παναγία καθισμένη σε βράχο κρατάει στα γόνατά της το άψυχο σώμα του Χριστού. Ο ναός είχε σχεδόν καταστραφεί με τον σεισμό του ’53, ενώ η αποκατάσταση από το νέο χτύπημα εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Σοβαρές ζημιές έχει υποστεί και ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους, πολιούχος της πόλης του Ληξουρίου, καθώς και η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα.
Στα Μαντζαβινάτα, ένα χωριό με ελάχιστα «προσεισμικά σπίτια», όπως ονομάζουν οι ντόπιοι όσα έχουν χτιστεί πριν από τον σεισμό του 1953, η Αγία Σοφία -όπου γίνονται τα θρυλικά πανηγύρια ανήμερα της γιορτής της, τον Σεπτέμβριο- στέκει πληγωμένη. Γύρω της ο δρόμος έχει ξεριζωθεί. Το χωριό έχει να φροντίσει για άλλη μια εκκλησιά του, καθώς ζημιές έχει υποστεί και ο ναός του Αγίου Δημητρίου. Εμφανείς με την πρώτη ματιά είναι οι φθορές και στον Ιερό Ναό των Δώδεκα Αποστόλων, στα Χαβδάτα της Παλικής. Μία εκκλησία χτισμένη γύρω στο 1880, που άντεξε χωρίς καμιά βλάβη στην καταστροφή του ’53, λύγισε όμως από τους πρόσφατους σεισμούς.
Η ετομόρροπη Αγία Θέκλα
Στην Αγία Θέκλα, η ομώνυμη ιστορική εκκλησία που γλίτωσε πριν από 60 χρόνια είναι σήμερα ετοιμόρροπη. Αγιογραφημένη από τον γνωστό καλλιτέχνη Κωνσταντίνο Λιόκη, με την περίφημη εικόνα της να έχει φιλοτεχνηθεί από τον Λοβέρδο Στελακάτο, έχει εξαιρετικό διάκοσμο και τέμπλο, ενώ διαθέτει και από τα καλύτερα δείγματα αγιογράφησης. Στα Χαβριάτα, ο ναός της Κοιμήσεως Θεοτόκου, που άρχισε να χτίζεται μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του ’53, έχει υποστεί πολλές ρωγμές και οι κάτοικοι φοβούνται ότι δεν θα αντέξει, ενώ το ξυλόγλυπτο και επίχρυσο τέμπλο που χρονολογείται από το 1700 είναι έτοιμο να καταρρεύσει με το επόμενο δυνατό χτύπημα του Εγκέλαδου.
Ξύπνησαν μνήμες απο τον σεισμό του 1953
Οι περισσότερες εκκλησίες του νησιού έχουν μακρά ιστορία και κατά έναν περίεργο τρόπο όλες στη συνείδηση των ντόπιων συνδέονται με την καταστροφή του 1953 ή -ακόμα πιο πίσω- με τον δολοφονικό σεισμό του 1867. Αλλες γιατί πρόσφεραν καταφύγιο στους αστέγους, άλλες γιατί μοίραζαν συσσίτια, άλλες γιατί έκαναν αποτελεσματικούς εράνους, άλλες γιατί άντεξαν, άλλες γιατί ισοπεδώθηκαν τελείως.
Περίπου το ίδιο ισχύει και σήμερα. Οπως και τότε έτσι και τώρα άνθρωποι κατέφυγαν σε εκκλησιές, όπου μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις φιλοξενήθηκαν τις πρώτες ημέρες, ενώ παράλληλα οι ναοί συγκεντρώνουν χρήματα για τους σεισμοπαθείς και μοιράζουν φαγητό. Η ιστορία της Ιεράς Μονής Κορωνάτου είναι από τις πιο χαρακτηριστικές.
Μόλις τρεις ημέρες πριν από τη μεγάλη δόνηση του Ιανουαρίου, στη Μονή Κορωνάτου, όπως και κάθε χρόνο, πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις μνήμης για τον φοβερό σεισμό που ταρακούνησε το νησί στις 23 Ιανουαρίου του 1867, όταν ο Εγκέλαδος άφησε 244 νεκρούς, 2.642 εντελώς κατεστραμμένα σπίτια και άλλα 2.946 με φθορές.
Ο μύθος λέει ότι η θαυματουργή εικόνα της, η «Δακρυρροούσα», ονομάστηκε έτσι γιατί στους σεισμούς της 23ης Ιανουαρίου 1867, ενώ δεν γκρεμίστηκε ο ναός η εικόνα βρέθηκε στο δάπεδο με δάκρυα στα μάτια. Τώρα πια η μονή είναι χτυπημένη από τον Εγκέλαδο, με σοβαρές φθορές σε οροφές και κτίσματα, με τα κελιά να έχουν μισογκρεμιστεί, ενώ σοβαρές ζημιές έχει πάθει και το κτίριο του μουσείου.
Ενδεικτική είναι και η σύγκριση της καταστροφής που υπέστη η εκκλησία στα Κουρουκλάτα και της παράστασης που απεικόνιζε το «Ενσημον σεισμοπλήκτων» για τις καταστροφές του 1953. Το καμπαναριό του Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννη στα Κουρουκλάτα έχει γείρει με γωνία 30 μοιρών, παρουσιάζοντας συγκλονιστική ομοιότητα με το ραγισμένο καμπαναριό που απεικονίζεται στο γραμματόσημο που είχε κυκλοφορήσει 60 χρόνια πριν.
Φωτορεπορτάζ: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΑΣΙΑΣ