Η «Espresso» στον τόπο όπου εδώ και δύο αιώνες ιστορικοί της Εκκλησίας διασταυρώνουν τα ξίφη τους για το οίκημα που φιλοξένησε τη Μητέρα του Ιησού μέχρι τον θάνατό της!
- Από τους Σταύρος Βρανάς και Έλενα Σολωμού
Το όραμα της μοναχής στις αρχές του 19ου αιώνα, που οδήγησε στην ανακάλυψη της κατοικίας! Η επίσκεψη του Πάπα Βενέδικτου, η ταυτόχρονη προσκύνηση του ιερού χώρου από μουσουλμάνους και χριστιανούς, και τα «έθιμα» στις τρεις βρύσες των ευχών
Τα θαύματα που υποστηρίζουν μουσουλμάνοι και χριστιανοί ότι γίνονται τον Δεκαπενταύγουστο και η ανεκπλήρωτη υπόσχεση από Τούρκο δήμαρχο να φτιάξει άγαλμα της Παναγίας που θα ξεπερνούσε εκείνο της Ελευθερίας στην Αμερική
Αλήθεια, ψέμα, εκμετάλλευση ή κάτι άλλο; Οπως και να ‘χει, όταν βρίσκεσαι για πρώτη φορά στο σπίτι της Παναγίας στην περιοχή Σελτσούκ της Εφέσου, νιώθεις κάπως παράξενα…
Ποιος ξέρει αν όντως το συγκεκριμένο οίκημα, που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα έξω από το Κουσάντασι, είναι το μέρος όπου η Μητέρα του Ιησού έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της!
Απάντηση προσπάθησαν να δώσουν πολλοί. Από αρχαιολόγους μέχρι Πάπες… Μάλιστα, ο Βενέδικτος επισκέφτηκε τον χώρο πριν από περίπου πέντε χρόνια και ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο «παραδέχτηκε» την ιερότητα του ταπεινού σπιτιού.
Βεβαίως, ιστορικοί και θεολόγοι διασταύρωσαν τα ξίφη τους για δεκαετίες, υποστηρίζοντας ότι η Παναγία δεν έφυγε ποτέ από τους Αγίους Τόπους, αλλά παρέμεινε εκεί από ένα έως δέκα χρόνια μετά τον μαρτυρικό θάνατο του Ιησού, όταν έκλεισε για πάντα τα μάτια της.
Άλλοι υποστήριξαν ότι ακολούθησε τον Ιωάννη, όπως της υπέδειξε ο Ιησούς, και έφτασε έως την Εφεσο. Εκεί ο Ιωάννης έχτισε το σπίτι που σήμερα θεωρείται από πολλούς η τελευταία κατοικία της…
Η επίσκεψη στον χώρο προκαλεί έντονα συναισθήματα. Αλώστε το γεγονός ότι η Παναγία δοξάζεται και από τους μουσουλμάνους (το Κοράνι κάνει συγκεκριμένη αναφορά για την αγία Μαρία, όπως την αποκαλεί) δημιουργεί έναν εντελώς διαφορετικό χώρο δοξασίας τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου! Βεβαίως, σε κάτι που συμφωνούν, πέρα από την αγιότητα της Παναγίας, χριστιανοί και μουσουλμάνοι είναι τα θαύματα που υποστηρίζουν ότι επαναλαμβάνονται αυτές τις άγιες ημέρες! Χωρίς θρησκευτική διάκριση!
Και μπορεί κάποιοι να θεωρούν ότι όλα αυτά έχουν γίνει για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, αλλά κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι, μπαίνοντας στον περίβολο του σπιτιού, δεν νιώθει μια έντονη ιερή παρουσία. Είτε είναι χριστιανός είτε μουσουλμάνος…
Άλλωστε η περιοχή δεν είχε ανάγκη από τουριστική ανάπτυξη, καθώς λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα υπάρχει η αρχαία πόλη της Εφέσου με τα εντυπωσιακά αρχαιοελληνικά κτίσματα που τραβούν την προσοχή όλου του κόσμου!
Η ανακάλυψη της τελευταίας κατοικίας της Παναγίας προήλθε από μία απροσδόκητη πηγή. Στις αρχές του 19ου αιώνα μια καλόγρια που ονομαζόταν Άννα Κατερίνα Εμεριχ έβλεπε οράματα που της έδειχναν το μέρος όπου έζησε η Παναγία. Άλλοι έλεγαν ότι είχε πυρετό…
Τα οράματα έγιναν βιβλίο 57 χρόνια μετά τον θάνατό της και τότε ένας ιερέας αποφάσισε να ερευνήσει τις περιγραφές της Εμεριχ. Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο ο ιερέας όσο και η Εμεριχ δεν είχαν πάει ποτέ στην περιοχή, η οποία ακόμη δεν είχε την παραμικρή ανασκαφή…
Παρ’ όλα αυτά ο ιερέας βρήκε τον τρόπο με βάση τις περιγραφές να εντοπίσει την τελευταία κατοικία της Παναγίας! Όταν αποφασίσει κάποιος να βρεθεί στο σπίτι, το δρομολόγιο δεν είναι και το καλύτερο. Παρά τις βελτιώσεις των τελευταίων χρόνων, οι αμέτρητες στροφές στον στενό ανηφορικό δρόμο ζαλίζουν τον επισκέπτη, που πρέπει να προσέχει ιδιαίτερα για να μη βρεθεί εκτός πορείας.
Το αυξανόμενο ενδιαφέρον για το σπίτι της Παναγίας έκανε τους Τούρκους να εκμεταλλευτούν εμπορικά την περιοχή: διόδια, πληρωμή εισόδου στο πάρκινγκ, καταστήματα με σουβενίρ, καφέ, εστιατόρια…
Αφού προσπεράσεις τα καταστήματα, περνάς μπροστά από μια πέτρινη πισίνα-κολυμπήθρα, από έναν χώρο συγκέντρωσης των πιστών και στη συνέχεια βλέπεις το σπίτι της Παναγίας. Η ταπεινή του εμφάνιση με τα πέτρινα τούβλα και το μικρό μέγεθος προκαλεί εντύπωση. Το μισό κτίριο είναι το αρχικό που ανακαλύφθηκε. Το υπόλοιπο που συμπλήρωσε το οίκημα ήταν περισσότερο για να το προστατεύσει από τις καιρικές συνθήκες που τον χειμώνα δεν είναι και οι καλύτερες. Η μεταλλική πόρτα που ανοίγει οδηγεί στον ιερό χώρο και το κεράκι που παίρνει ο θρησκευόμενος τον συνοδεύει στο εσωτερικό του σπιτιού. Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να εισέλθει εάν δεν φοράει συγκεκριμένα ρούχα που δεν προσβάλλουν την πίστη.
Στον κύριο χώρο συναντάς ένα άγαλμα της Παναγίας και στο παρεκκλήσι μπορείς να καθίσεις για όσο χρόνο θες για να προσευχηθείς.
Παραδίπλα καταπράσινοι κήποι με αρωματικά φυτά σού αλλάζουν τη διάθεση προτού φτάσεις στις τρεις βρύσες με τον αγιασμό. Οι τοπικοί μύθοι λένε ότι καθεμία από αυτές τις βρύσες προσφέρει στον επισκέπτη υγεία, πλούτο και γονιμότητα. Αρκεί να πιεις μια γουλιά από το αγίασμα και να κάνεις μια ευχή.
Προτού βγεις από τον χώρο υπάρχει ένα τουρκικό έθιμο που είναι ιδιαίτερα δημοφιλές σε ολόκληρη τη γειτονική χώρα. Είναι ο τοίχος των ευχών και εκεί μπορείς να δέσεις ένα μαντίλι ή ένα χαρτί και να κάνεις μια ευχή. Οι ντόπιοι λένε ότι θα πιάσει ό,τι και να ευχηθείς. Ποιος ξέρει…
Η τελευταία κατοικία της Παναγίας στην Εφεσο, είτε είναι αυτή είτε όχι, προσφέρει στον επισκέπτη μια γαλήνια στάση στη ζωή του. Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι, πηγαίνοντας εκεί, χαλαρώνουν και αλλάζουν τον τρόπο σκέψης τους. Ακόμα κι εκείνοι που δεν πιστεύουν επιλέγουν να παρακάμψουν από την πορεία τους και να βρεθούν σε έναν χώρο όπου γαληνεύει η ψυχή τους.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως όσοι βρίσκονται στην περιοχή προερχόμενοι από την Ελλάδα παρακινούνται από τους Τούρκους να επισκεφτούν την τελευταία κατοικία της Παναγίας.
Δεν είναι τυχαίο πως πριν από λίγα χρόνια ένας υποψήφιος δήμαρχος είχε τάξει να φτιάξει ένα άγαλμα της Παναγίας μεγαλύτερο από το άγαλμα της Ελευθερίας στην Αμερική. Τι έγινε και δεν προχώρησε στην υπόσχεσή του κανείς δεν ξέρει, αλλά αποδεικνύει πόσο επηρεάζουν τους Τούρκους η ιδέα και η θέα της Παναγίας!
Όπως και να ‘χει, η Παναγία ανήκει σε όλο τον κόσμο και στη συγκεκριμένη περίπτωση ενώνει Έλληνες και Τούρκους.
