Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο βλέπουμε ανθρώπους με αναπηρία σε όλα τα social media, στα ΜΜΕ, αλλά και στην καθημερινότητά μας.
Πριν από περίπου μία δεκαετία οι άνθρωποι με αναπηρία δεν είχαν τόση κοινωνική εξωστρέφεια και αυτό οφείλεται στο ότι η «αναπηρία», κάθε είδους «αναπηρία», δεν μένει πια κρυφή, δεν κλείνεται μέσα σε τέσσερις τοίχους, δεν σιωπά όπως κάποτε. Οι γονείς έχουν φωνή, έχουν τρόπους αντίδρασης, έχουν στόχους και διεκδικούν για τα παιδιά τους όλα όσα έπρεπε ήδη να υπάρχουν.
Η ελληνική κοινωνία είναι ομολογουμένως ανεκπαίδευτη ως προς την αντιμετώπιση που οφείλει ο κάθε πολίτης να έχει προς όλες τις κατηγορίες ανθρώπων με αναπηρία, και δυστυχώς τον ρόλο αυτό τον επωμίζεται -ποιος άλλος;- ο γονέας. Η ψυχίατρος παίδων και εφήβων Ιουλία Καρατζά μάς μιλάει για την κοινωνική εκπαίδευση των «τυπικών» ανθρώπων προς τους ανθρώπους με αναπηρία και το τι σημαίνει «αναγνωρίζω» και «συμπεριφέρομαι με σεβασμό» σε κάθε άνθρωπο και ζωντανό οργανισμό που υπάρχει στη ζωή.
Κυρία Καρατζά, ποιο είναι το μεγαλύτερο παράπονο που έχετε ακούσει από τους ανθρώπους με αναπηρία ή τους γονείς τους;
Τα βλέμματα των ανθρώπων! Ναι, όσο και απλό να φαίνεται, δεν είναι! Γιατί το βλέμμα μας είναι ο καθρέπτης των σκέψεών μας, είναι η αλήθεια του καθενός μας. Εκείνο το πρώτο βλέμμα όταν κάποιος αντικρίζει κάτι διαφορετικό από αυτό που έχει συνηθίσει, αυτό τρυπάει τις καρδιές των γονέων! Αυτό είναι το μεγαλύτερο παράπονό τους. Δεν είναι μόνο το ξάφνιασμα, είναι χιλιάδες συναισθήματα μέσα σε ένα βλέμμα, που πάντα συνοδεύεται και με μία έκφραση προσώπου και ολοκληρώνει μεμιάς ό,τι θα ήθελε να πει κάποιος αλλά δεν τολμάει. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, πως δεν τα έχει πει ήδη όλα.
Εννοείτε το βλέμμα κάποιου όταν έρχεται σε επαφή με κάποιο παιδί με αναπηρία;
Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε πως δεν μπορούμε να βάζουμε όλες τις αναπηρίες μαζί, γιατί υπάρχουν και οι αόρατες αναπηρίες, αλλά και κάθε είδους αναπηρία χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση, και όταν υπάρχει στη χώρα μας ένας σοβαρός αριθμός ανθρώπων με αναπηρία, που ξεπερνάει το 12% του πληθυσμού μας, τότε αντιλαμβανόμαστε όλοι πως σαν λαός χρειαζόμαστε εκπαίδευση και επιμόρφωση για να μπορέσει να γίνει ομαλά η προσαρμογή αμφοτέρων των πλευρών.
Οταν λέτε «αμφοτέρων» των πλευρών εννοείται πως θα χρειαστούν εκπαίδευση και οι γονείς των παιδιών ΑμεΑ;
Πρωτίστως πρέπει να εκπαιδευτούν οι ίδιοι οι γονείς, γιατί θα πρέπει να οχυρωθούν συναισθηματικά, και αυτό είναι κάτι που το έχουν ανάγκη, γιατί άλλο αγαπώ το παιδί μου και προσπαθώ για να είναι πάντα καλά, και άλλο έχω να αντιμετωπίσω μια κοινωνία που δεν γνωρίζει καν τι σημαίνει αυτισμός, τι σημαίνει σύνδρομα, τι σημαίνει τύφλωση, εγκεφαλική παράλυση και δικαίωμα όλων των ανθρώπων σε καθημερινές δεξιότητες για μια καλύτερη ποιότητα ζωής των παιδιών μέσα από τιτάνιες προσπάθειες και αυτοθυσία των γονέων.
Ποια θα ήταν για εσάς η συμβουλή προς τους γονείς παιδιών με αναπηρία;
Οι γονείς «εκπαιδεύουν» την κοινωνία μας και μόνο με την εξωστρέφεια που ήδη υπάρχει, όμως δεν φτάνει αυτό, γιατί ο πολύς κόσμος δεν γνωρίζει τι σημαίνει να μεγαλώνεις ένα, δύο ή ακόμα και περισσότερα παιδιά με αναπηρία στο ίδιο σπίτι. Δεν μπορεί κανείς να διαπιστώσει πόσο δύσκολη είναι η ζωή των οικογενειών που τα παιδιά τους αντιμετωπίζουν διά βίου σοβαρά προβλήματα υγείας, γιατί αυτό σημαίνει «αναπηρία». Υπάρχουν οικογένειες που έχουν να κοιμηθούν χρόνια, υπάρχουν άλλες οικογένειες που η κούραση ή η έλλειψη κρατικής φροντίδας τούς έχει οδηγήσει στην πλήρη εγκατάλειψη των παιδιών, υπάρχουν οικογένειες που ακόμα και οι ίδιοι οι γονείς είναι όπως το λέμε στη γλώσσα μας «χαμηλά νοητικά» και δυστυχώς δεν μπορεί κανείς να φροντίσει ούτε τους γονείς αλλά ούτε και τα παιδιά τους, όμως έγιναν γονείς, αγαπούν τα παιδιά τους ακόμα και αν δεν καταφέρνουν να τα φροντίσουν σωστά. Ανάμεσά μας υπάρχουν παιδιά που χρειάζονται φροντίδα όπως οφείλει να την παρέχει κάθε κοινωνικό κράτος. Ολοι αυτοί οι άνθρωποι, δυστυχώς, μένουν στο περιθώριο, γιατί η εικόνα τους δεν είναι εκείνη που εν τέλει είναι αποδεκτή από την «κοινωνία», γιατί, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, η «αναπηρική» κοινότητα δέχεται «κοινωνικό» ρατσισμό χρόνια ολόκληρα, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας απασχολήσει, έτσι ώστε να βρεθούν λύσεις.
Πώς πιστεύετε πως θα μπορούσε να «εκπαιδευτεί» η ελληνική κοινωνία για να σταματήσει το φαινόμενο της λάθος συμπεριφοράς προς τα ΑμεΑ;
Θα μπορούσαν να γίνουν αρκετά πράγματα σε όλους τους τομείς, αλλά θα αρκεστώ σε λίγα και σημαντικά για να ξεκινήσουμε από κάπου. Ολοι γνωρίζουμε πως η εκπαίδευση πρέπει να αρχίζει από τη νηπιακή μας ηλικία, θεωρώ πως είναι το σημαντικότερο για να αλλάξουν και η γνώση αλλά και η νοοτροπία προς τα ΑμεΑ. Δευτερευόντως πιστεύω πως όλοι οι νέοι που επιθυμούν να γίνουν γονείς πρέπει να έχουν την κατάλληλη ενημέρωση από τους οικογενειακούς γιατρούς τους, για τις πιθανότητες που μπορούν να αντιμετωπίσουν, γιατί η αναπηρία τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας έχει ραγδαία εξέλιξη και αυτό είναι κάτι που μπορούν να το επιβεβαιώσουν και τα υπουργεία Εργασίας, Υγείας και Παιδείας. Τρίτο και εξαιρετικά σημαντικό είναι η ενημέρωση από τα ΜΜΕ. Ολοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν στις ζωές των ανθρώπων και πόσο μπορούν να επηρεάσουν τον κόσμο, η σημαντικότητα της φιλοξενίας των θεμάτων των ανθρώπων με αναπηρία, που, υπερτονίζω, ξεπερνούν το 12% του ελληνικού πληθυσμού, θα έδινε ένα καθημερινό μάθημα ζωής, αγάπης και στήριξης προς τα ΑμεΑ. Επίσης, θα γνώριζαν την ύπαρξη και τις ανάγκες τους πλέον όλοι οι άνθρωποι και δεν θα ήταν πια άγνωστες λέξεις για την κοινωνία οι λέξεις «συμπερίληψη» και «αποδοχή», γιατί θα ήξεραν ουσιαστικά τι σημαίνουν, θα τις είχαν κάνει τρόπο ζωής.
