Το νέο βιβλίο της Τζένης Φραγκούλη «ενθύμιον προδοσίας», που μόλις κυκλοφόρησε, είναι βασισμένο σε αληθινές ιστορίες και ιστορικά γεγονότα που συγκλονίζουν. Είναι ένα μυθιστόρημα που ξετυλίγει το σκοτεινό κουβάρι της ανθρώπινης ψυχής πίσω από μαύρες στιγμές της Iστορίας, σε μια διαδρομή από τα Βουρλά της Μικράς Ασίας ως τα σήμερα. Μοιραίες σχέσεις και καθηλωτικοί χαρακτήρες στη Σμύρνη, στα Βουρλά, στη Νάξο, στις Σέρρες βρίσκονται στη σκιά συνταρακτικών γεγονότων, με νήμα σύνδεσης την ανελέητη προδοσία.
«Θα σου πω την αλήθεια, κοκόνα μου! Υπάρχουν βοτάνια που θεραπεύουν το σώμα και άλλα που θολώνουν τον νου. Υπάρχουν ξόρκια που τα βάζουν με το κακό το μάτι, που αντιμετωπίζουν τη λησμονιά, που βοηθούν τα όνειρα. Θυμιάματα για την υγεία και λάδια θεραπευτικά. Μα για την προδοσία δεν υπάρχει τίποτα, γιατί δεν έχει σύνορα, δεν περιορίζεται, δεν αντιμετωπίζεται. Η προδοσία δεν γιατρεύεται. Δεν υπάρχει βοτάνι που να ξεπλένει την ατιμία της, ούτε ξόρκι να ξεκάνει τη ζημιά της. Λίγοι καταφέρνουν να τη νικήσουν, κι αυτοί το κάνουν μόνο με τη δύναμη της ψυχής τους. Μπορείς;»
Ποια ήταν η βασική ιδέα ή έμπνευση πίσω από αυτό το βιβλίο;
Η βασική ιδέα ήταν να μιλήσω για την ιστορία της γιαγιάς μου, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Βουρλά της Μικράς Ασίας. Η ζωή της ακόμα και εδώ στην Αθήνα όταν ήρθε, λίγο πριν από την Καταστροφή της Σμύρνης, είχε αρκετά τραγικά συμβάντα, με κορυφαίο αυτό της μάχης που έγινε μέσα στο τότε σπίτι της στην Κατοχή, το 1944, και ενώ εκείνη κρυβόταν με τα τρία της παιδιά πίσω από μια ραπτομηχανή. Ηταν μάλιστα ένα από τα σπουδαιότερα συμβάντα της Κατοχής, το οποίο έμεινε στην Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης ως «το ολοκαύτωμα της οδού Μπιζανίου».
Πώς γεννήθηκε ο τίτλος του βιβλίου; Τι σχέση έχει με την Ιστορία;
Εζησε προδοσίες σε ατομικό, οικογενειακό, και κοινωνικοπολιτικό επίπεδο, και όταν το διαπίστωσα αποφάσισα ότι ήθελα να μιλήσω για την προδοσία γενικά – πώς αυτή διαμορφώνει χαρακτήρες, σχέσεις και τον ρου της Ιστορίας. Ετσι γεννήθηκε αυτό το μυθιστόρημα, και ο τίτλος δεν θα μπορούσε να είναι άλλος, αφού η προδοσία αποτελεί τον συνδετικό ιστό στα γεγονότα που περιγράφω. Είναι ένα μυθιστόρημα-ψυχογράφημα που διατρέχει τη ραχοκοκαλιά του Ελληνισμού, ξεκινώντας από τον ξεριζωμό της Μικράς Ασίας και φτάνει στο σήμερα.
Οι χαρακτήρες είναι εμπνευσμένοι από πραγματικά πρόσωπα ή είναι εντελώς φανταστικοί;
Ολοι οι χαρακτήρες έχουν στοιχεία από πραγματικά πρόσωπα. Ως σύνολο, όμως, κάθε χαρακτήρας είναι φανταστικός. Πιο κοντά στην πραγματικότητα είναι ο χαρακτήρας της γιαγιάς μου.
Αν έπρεπε να περιγράψετε το μυθιστόρημα με τρεις λέξεις, ποιες θα ήταν;
Δύσκολο. Θα έλεγα όμως ότι αυτές που το χαρακτηρίζουν περισσότερο είναι φυσικά η προδοσία, η δύναμη του χαρακτήρα και ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας.
Ποιος χαρακτήρας σάς δυσκόλεψε περισσότερο να γράψετε και γιατί;
Κανένας δεν με δυσκόλεψε. Η μεγάλη έκπληξη ήταν όμως ότι ξεπήδησαν από την πλοκή χαρακτήρες που δεν υπολόγιζα πολύ, και κακώς. Για παράδειγμα, η Καλλιόπη, που ενώ ήταν ένας χαρακτήρας υποστηρικτικός της πλοκής, φτάνει να γίνει σε σημεία καταλυτικός στην έκβαση σημείων και γεγονότων.
Πώς θα θέλατε να νιώσει ο αναγνώστης όταν τελειώσει το βιβλίο;
Σίγουρα προβληματισμένος. Θα ήθελα το βιβλίο να δημιουργήσει αφορμή για σκέψεις που θα οδηγήσουν σε μια μεγαλύτερη συνειδητοποίηση της ζωής που ζούμε, ώστε να φτάσει σε ένα σημείο ανακούφισης, παρηγοριάς και τελικά να δημιουργηθεί μέσα του ελπίδα για μια ζωή πιο φωτεινή.
Θα σας ενδιέφερε να δείτε το έργο σας να μεταφέρεται στον κινηματογράφο ή στην τηλεόραση;
Φυσικά! Δεν σας κρύβω όμως ότι ένας προβληματισμός υπάρχει, γιατί συνήθως η μεταφορά έχει μια δική της προσωπικότητα, αυτονομείται. Σκέφτομαι όμως ότι και αυτό θετικό είναι, οπότε, ναι, με χαρά!
Το καθηλωτικό μυθιστόρημα της Τζένης Φραγκούλη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
