Τις σοβαρές ελλείψεις προσωπικού και τις καθυστερήσεις στην εκτέλεση εργασιών καθαρισμού σε αρχαιολογικούς χώρους επισημαίνουν οι αρχαιολόγοι της Ρόδου ως τις αιτίες των εικόνων εγκατάλειψης μνημείων στο νησί, ακόμα και μέσα στη Μεσαιωνική Πόλη. Αν και έχουν διατεθεί πολλά εκατομμύρια ευρώ από το υπουργείο Πολιτισμού και κοινοτικά κονδύλια σε όλη τη χώρα, οι εικόνες εγκατάλειψης που είδαν το φως της δημοσιότητας από το τοπικό site 12vima.gr στην Ιαλυσό, στην Κυμισάλα, στον Αττάβυρο ακόμα και στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, όπου έχουν… φυτρώσει δέντρα, προκάλεσαν την αγανάκτηση πολιτών και φορέων.
Οι δικαιολογίες
Απαντώντας σύσσωμο το Παράρτημα Δωδεκανήσου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων παραδέχεται πως δεν έχουν καθαριστεί όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι εξαιτίας των καθυστερήσεων στην εκτέλεση εργασιών καθαρισμού από ιδιωτικά συνεργεία. Επίσης, σημειώνουν τις σοβαρές ελλείψεις προσωπικού της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Ρόδου, που είναι επιφορτισμένη με όλα τα νησιά των Δωδεκανήσων, αλλά και για τη διεκπεραίωση υποθέσεων που αφορούν καταστήματα που λειτουργούν σε παραλίες εντός αρχαιολογικών χώρων.
Στην ανακοίνωση-απάντηση του Παραρτήματος Δωδεκανήσου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων επισημαίνεται: «Κατά το τρέχον έτος, και με καθημερινές αναρτήσεις στη σελίδα της Εφορείας μας στο facebook, γίνεται ενημέρωση της κοινής γνώμης με οπτικό υλικό και σύντομες αναφορές για το σύνολο των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων που καθαρίζονται και αποψιλώνονται με τη φροντίδα του υφιστάμενου εργατοτεχνικού προσωπικού της Εφορείας και τη συνδρομή αναδόχου. Για την ενημέρωση όσων θεωρούν ότι η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων έχει την ευθύνη προστασίας μόνο του νησιού της Ρόδου, θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε ότι οι αρμοδιότητές μας εκτείνονται στο σύνολο του δωδεκανησιακού συμπλέγματος, με ένα μεγάλο φάσμα υποχρεώσεων, στις οποίες προστέθηκαν κατά τα τελευταία χρόνια και νέες, που έχουν επιβαρύνει σημαντικά τον φόρτο εργασίας και τους ρυθμούς άσκησης των καθηκόντων μας.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τη διαχείριση των παραλιών που εκτείνονται εντός των ορίων κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων, την υπαγωγή αυθαίρετων κατασκευών και χρήσεων σε ακίνητα που εμπίπτουν στις διατάξεις του ν. 4495/2017 και τη λειτουργία καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος εντός αρχαιολογικών χώρων, για τα οποία απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του υπουργείου Πολιτισμού, κατόπιν γνωμοδότησης του αρμόδιου συλλογικού οργάνου του ΥΠΠΟ, που κατά περίπτωση είναι το Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων Δωδεκανήσου ή το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο». Στην ίδια ανακοίνωση αναφέρουν πως την τρέχουσα περίοδο είναι σε εξέλιξη 12 έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, επτά στο νησί της Ρόδου και πέντε σε άλλα νησιά (Κω, Χάλκη, Αγαθονήσι), έργα για αποψιλώσεις, καθαρισμούς και ευπρεπισμούς αρχαιολογικών χώρων, στερεωτικά έργα και έργα προστασίας, που χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και τον Τακτικό Προϋπολογισμό. Παράλληλα, η Εφορεία εκτελεί τέσσερα έργα ΕΣΠΑ στο πλαίσιο του προγράμματος 2021-2027 και υποστηρίζει πλήθος έργων τρίτων, φορέων και ιδιωτών.
«Κατανοούμε τον δικαιολογημένο εκνευρισμό που δημιουργείται συχνά σε πολίτες και φορείς από τις καθυστερήσεις και τις αντικειμενικές δυσκολίες που ανακύπτουν κατά τη διάρκεια των διοικητικών διαδικασιών, δηλώνοντας παράλληλα ότι σε καμία περίπτωση αυτές δεν θα πρέπει να αποδίδονται σε αδιαφορία ή αρνητική πρόθεση εκ μέρους μας» υποστηρίζεται στην ανακοίνωση που εκφράζει τις απόψεις του συνόλου των μελών του Τοπικού Παραρτήματος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, σημειώνοντας ότι δεν πρέπει να παραβλέπονται οι αποχωρήσεις, λόγω συνταξιοδότησης, σημαντικού αριθμού υπαλλήλων όλων των ειδικοτήτων, «με αντίκτυπο στην άμεση διεκπεραίωση των υπηρεσιακών μας υποχρεώσεων». Ομως, παρά τους ισχυρισμούς της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Ρόδου, νέες ντροπιαστικές εικόνες εγκατάλειψης έρχονται από τη Μεσαιωνική πόλη, που είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1988.
Οι νέες φωτογραφίες που φέρνει στο φως η εφημερίδα «Το Βήμα της Δωδεκανήσου» έρχονται να δείξουν την εγκατάλειψη. Τα τείχη της παλιάς πόλης ρημάζουν. Πολλά σημεία των τειχών είναι αποσαθρωμένα και ρυπαρά, με τους χιλιάδες τουρίστες που επισκέπτονται το νησί των ιπποτών να απογοητεύονται από την κατάντια του ιστορικού μνημείου. Στην είσοδο της τάφρου, στην πλατεία Σύμης, και μέσα στο μνημείο υπάρχουν δεκάδες αρχαιολογικοί χώροι που είναι εντελώς απεριποίητοι, γεμάτοι σκουπίδια. Πάνω στα τείχη της μεσαιωνικής πόλης έχουν… φυτρώσει δέντρα, προφανώς γιατί δεν έχουν καθαριστεί εδώ και πολλούς μήνες και ενδεχομένως χρόνια. Οι φυλλωσιές και τα δέντρα έχουν εμφανιστεί και σε άλλα σημεία της παλιάς πόλης του νησιού των ιπποτών.
Χειρότερη είναι η εικόνα σε γειτονιές της παλιάς πόλης. Αν και πολλοί αρχαιολογικοί χώροι είναι περιφραγμένοι, παραμένουν εγκαταλελειμμένοι, γεμάτοι σκουπίδια. Χαρακτηριστική είναι η κατάσταση σε βυζαντινό ναΰδριο του 11ου αιώνα και στον Ναό της Αφροδίτης, που έχουν φυτρώσει δέντρα. Οι τοπικές Αρχές σημειώνουν πως δεν μπορούν να κάνουν οτιδήποτε στους αρχαιολογικούς χώρους, καθώς είναι αποκλειστικά αρμοδιότητα του υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο δεν έχει κάνει τίποτα απολύτως.
