❱❱ Η γνωριμία με τον Βαμβακάρη και το πρώτο τραγούδι στον Πειραιά το 1934Από τον
ΑΛΚΙΝΟΟ ΜΠΟΥΝΙΑ
«Ενας μάγκας στο Βοτανικό», «Τα νέα της Αλεξάνδρας», «Βαγγελιώ, δεν είσαι εντάξει», «Φαληριώτισσα», «Ο πασατέμπος σου για να περνάει η ώρα», «Τι σου λέει η μάνα σου για μένα», «Μες στης Πόλης το χαμάμ»… Αυτές είναι μερικές από τις τεράστιες επιτυχίες του μεγάλου μας ρεμπέτη Στράτου Παγιουμτζή, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στο διπλό CD με τίτλο «Η φωνή του ρεμπέτικου», που θα κυκλοφορήσει με την «Espresso» αυτού του Σαββατοκύριακου.
Ο Στράτος Παγιουμτζής γεννήθηκε το 1904 στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας, αλλά η οικογένειά του εγκατέλειψε τη Μικρά Ασία πριν από την Καταστροφή του 1922 και εγκαταστάθηκε αρχικά στην Καλλονή της Λέσβου και τελικά στον Πειραιά. Εκεί μαζί με τον πατέρα του ο μικρός Στράτος άρχισε να δουλεύει είτε ως ψαράς είτε ως «γεμιτζής», δηλαδή βαρκάρης που εκτελούσε μεταφορές από και προς τα καράβια που έρχονταν στο λιμάνι, αλλά πάντα του άρεσε το τραγούδι και ειδικά οι αμανέδες.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’20 γνωρίστηκε με τον Μάρκο Βαμβακάρη και άλλους γνωστούς ρεμπέτες, που συνήθως εμφανίζονταν για το κέφι τους σε διάφορα στέκια γύρω από το λιμάνι του Πειραιά και τη Δραπετσώνα. Το 1934 έγινε ο βασικός τραγουδιστής της πρώτης λαϊκής κομπανίας που εμφανίστηκε επαγγελματικά σε κέντρο (στην πειραιώτικη Μάντρα του Σαραντόπουλου). Πρόκειται για τη γνωστή Τετράδα του Πειραιώς, στην οποία όμως -στις πρώτες ηχογραφήσεις της- ο Στράτος δεν τραγουδάει, αφού ο Σπύρος Περιστέρης, ο μαέστρος της Columbia, επέμεινε να είναι ο Μάρκος ο ερμηνευτής των τραγουδιών του.
«Γεια σου, Μάρκο»
Μάλιστα, σε πολλά από τα πρώτα κομμάτια του Βαμβακάρη παίζει μπαγλαμά ή ποτηράκια, ενώ δεκάδες είναι οι δίσκοι όπου η φωνή του χαιρετίζει τους συμμετέχοντες στην ηχογράφηση («Γεια σου, Μάρκο, με τις ζωντανές σου τις πενιές σου», «Γεια σου, Σπύρο μου, με το μπουζουκάκι σου»). Καμιά φορά δε χαιρετίζει και τον εαυτό του («Γεια σου και σένα, ρε Στράτο, με τον τζουρά σου!»).
Στη δισκογραφία πρωτοεμφανίστηκε το 1934 με το τραγούδι «Ζεϊμπεκάνο Σπανιόλο» του Μπάτη. Ακολούθησαν κι άλλα τραγούδια του Γιώργου Μπάτη, και μόλις το 1936 ο Στράτος τραγούδησε σε δίσκους κομμάτια του φίλου του Μάρκου Βαμβακάρη και λίγο αργότερα και του τέταρτου της παρέας, του Ανέστου Δελιά. Εκτοτε, ο Παγιουμτζής γραμμοφώνησε δεκάδες τραγούδια στην Columbia και την Odeon, και έγινε πανελλήνια γνωστός ως ο «Στράτος». Μέχρι το 1941 συνεργάστηκε με όλους τους μεγάλους συνθέτες του ρεμπέτικου: Τούντα, Σκαρβέλη, Παπάζογλου, Ογδοντάκη, Σέμση, Παντελίδη, Κηρομύτη, Μπαγιαντέρα, Παπαϊωάννου, Χατζηχρήστο, τον νεαρό τότε Χιώτη, καθώς και τον Βασίλη Τσιτσάνη, που του εμπιστεύτηκε τα μισά από τα προπολεμικά τραγούδια του.
Επίσης, έβαλε την υπογραφή του και ως δημιουργός σε αρκετά κομμάτια. Μεταπολεμικά συνεργάστηκε και με τη νεότερη γενιά συνθετών του ρεμπέτικου: Τον Γιώργο Μητσάκη, τον Απόστολο Καλδάρα, τον Μπάμπη Μπακάλη κ.ά. Στα μέσα της δεκαετίας του ’50 δισκογραφικά πέρασε στο περιθώριο, καθώς το ρεμπέτικο πήρε την κατιούσα και άνθησε το αρχοντορεμπέτικιο τραγούδι.
Ευτυχώς, στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ο Ζαμπέτας τον ξανάφερε στο καλλιτεχνικό προσκήνιο και στη δισκογραφία. Τότε είναι που τραγούδησε τον αμανέ «Μινόρε του Στράτου». Εκτός απ’ τη δισκογραφία επανήλθε και στο πάλκο, όπου δούλεψε ασταμάτητα από τα μέσα της δεκαετίας του ’30. Η τελευταία δισκογραφική εμφάνισή του έγινε το 1970 με δύο τραγούδια του Ακη Πάνου («Εξ επαφής», «Τι είμαστε οι μαύροι»).
ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ
Τον Οκτώβριο του 1971 το όνειρό του να επισκεφτεί την Αμερική έγινε πραγματικότητα. Εμφανίστηκε στο κέντρο Σπηλιά στη Νέα Υόρκη με τον Μάνο Παπαδάκη και άλλους, αλλά ύστερα από συνεχή εγκεφαλικά επεισόδια, στις 16 Νοεμβρίου του 1971, άφησε την τελευταία του πνοή πάνω στο πάλκο. Την επιστροφή της σορού του ανέλαβε ο Γιώργος Ζαμπέτας, ενώ έπειτα από δύο μήνες τον ακολούθησε στη γειτονιά των αγγέλων και ο καλός του φίλος Μάρκος Βαμβακάρης. Ο Στράτος Παγιουμτζής ήταν παντρεμένος με τη Ζωή Φούντου από την Ανδρο, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά, τον Φανούρη, τον Χρήστο και τη Φωτεινή. Δυστυχώς, όμως τα δύο αγόρια του πέθαναν στην Κατοχή.
