Το μυθιστόρημα της Τζένης Φραγκούλη (από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα») είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο που συνδυάζει την ιστορική αφήγηση με τις αληθινές ιστορίες.
- Από τη Γιώτα Βαζούρα
Με δεξιοτεχνία η συγγραφέας μας προσφέρει ένα πολυεπίπεδο έργο, όπου η Ιστορία δεν λειτουργεί ως απλό σκηνικό, αλλά ως καταλύτης που διαμορφώνει χαρακτήρες, σχέσεις και ηθικά διλήμματα. Η αφήγηση διατρέχει διαφορετικές εποχές και γεωγραφικά σημεία: από τα Βουρλά και τη Σμύρνη της Μικράς Ασίας, έως την Κατοχή στην Καλλιθέα, μέσα από αφηγήσεις-μαρτυρίες προσώπων που βιώνουν την προδοσία όχι ως αφηρημένη έννοια, αλλά ως προσωπικό τραύμα με συλλογικές διαστάσεις.
Για αυτό και δεν είναι υπερβολή να πούμε πως το μυθιστόρημα της αποτελεί μια κατάδυση στα σκοτεινά βάθη της ανθρώπινης ψυχής, με επίκεντρο την πιο αιχμηρή της πληγή — την προδοσία. «Η προδοσία δεν γιατρεύεται. Δεν υπάρχει βοτάνι που να ξεπλένει την ατιμία της, ούτε ξόρκι να ξεκάνει την ζημιά της» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενο.
Ο κύριος Θεούρος, η Ελπίδα και η Σταματία – με τις φωνές τους να συνομιλούν με το παρελθόν και το παρόν – αντιπροσωπεύουν τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις στην έννοια της προδοσίας. Δεν πρόκειται για μονοδιάστατους ήρωες αλλά σύνθετες προσωπικότητες με εσωτερική ένταση και υπαρξιακό βάρος.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η γλώσσα του κειμένου. Η συγγραφέας αξιοποιεί την πλούσια μεστή ελληνική γλώσσα με την έντονη προφορικότητα της, δίνοντας την ποιητική δύναμη που της αναλογεί. Οι περιγραφές των τόπων, των γεύσεων, των ήχων και των τελετουργιών δημιουργούν ένα πολυαισθητηριακό ανάγνωσμα, που παραμένει χαραγμένο στη μνήμη του αναγνώστη. Αυτό όμως που καθιστά το «Ενθύμιον Προδοσίας» ξεχωριστό είναι η συνεχής υποβολή ερωτημάτων, τόσο ηθικών όσο και ψυχολογικών, προς τον αναγνώστη: «Πότε το λάθος γίνεται προδοσία;»
«Πόσα συγχωρείς πριν χάσεις τελείως τον εαυτό σου;» αλλά και «Πώς διαμορφώνεται ο χαρακτήρας μέσα από το τραύμα;». Η συγγραφέας μας καλεί μέσα από το βιβλίο της αυτό να κοιτάξουμε κατάματα τον πόνο και την απώλεια και να αναλογιστεί ο καθένας από εμάς την ευθύνη που φέρει απέναντι στις πράξεις του.
