❱❱ Τα αισθήματα ντροπής και αποκλεισμού και ο τρόπος για να βγει κάποιος από τον… πάτο Είστε μόνοι στο σπίτι, δεν υπάρχει κανείς, επικρατεί ησυχία, σιωπή, οι δικοί σας απουσιάζουν, οι φίλοι σας λένε ότι δεν μπορούν να σας συναντήσουν! Tι θα κάνετε απόψε; Θα προσπαθήσετε να κανονίσετε κάτι με κάθε δυνατό τρόπο ή θα απολαύσετε τον ελεύθερο χρόνο σας με… τον εαυτό σας; Απλά, θέλετε να ανακαλύψετε αν η μοναξιά είναι φίλος σας!
Είναι σύνηθες κάποιος να περιτριγυρίζεται από έναν αριθμό ατόμων, φίλους, γνωστούς, συναδέλφους, οικογένεια, από σύντροφο και, παρ’ όλα αυτά, να αισθάνεται μόνος. Να βιώνει μια συναισθηματική, προσωπική και κοινωνική απομόνωση. Μια απόσταση που αδυνατεί να διανύσει και ένα κενό που δεν γεμίζει. Τότε σκεφτόμαστε το αίσθημα της μοναξιάς.
Σε αυτήν την περίπτωση έρχονται στον νου εικόνες, πρόσωπα που ζουν μια πολύ μοναχική ζωή, χωρίς να έχουν κάποιον πολύ κοντινό τους να ενδιαφέρεται για εκείνα. Ομως, δύο άνθρωποι μπορεί να κάθονται δίπλα δίπλα ο ένας στον άλλον, αλλά να τους χωρίζει μια άβυσσος σιωπής, να υπάρχει έλλειψη συναισθηματικής επαφής και επικοινωνίας, δηλαδή, να νιώθουν την απόλυτη μοναξιά ενώ δεν είναι μόνοι.
Η μοναξιά είναι μια υποκειμενική αίσθηση και δεν σχετίζεται πάντα με την παρουσία ή την απουσία άλλων ατόμων στον χώρο. Μπορεί να βρισκόμαστε σε έναν χώρο με ανθρώπους και να αισθανόμαστε εντελώς μόνοι. Για κάποιους, η μοναξιά ξεκινά σιγά σιγά, καθώς μεγαλώνουμε, εξελισσόμαστε, αναπτυσσόμαστε και ωριμάζουμε ως προσωπικότητες. Κάτι αλλάζει. Εμείς και οι άλλοι κάνουμε επιλογές ζωής όσον αφορά το επάγγελμα, τα προσωπικά μας, κάποια μετακίνηση, κάποιοι επιλέγουν να κάνουν οικογένεια, ενώ άλλοι επενδύουν πολύ χρόνο στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
Ετσι, λοιπόν, χωρίς να το καταλάβουμε, ο κοινωνικός κύκλος μας περιορίζεται, με αποτέλεσμα να περνάμε περισσότερες μέρες χωρίς παρέα, ενώ συνηθίζαμε να είμαστε συνεχώς με φίλους και συγγενείς.
Η μοναξιά αποτελεί ένα φυσικό αποτέλεσμα των μεταβατικών σταδίων και αλλαγών της ζωής, όπως η ολοκλήρωση των σπουδών και της στρατιωτικής θητείας, ο γάμος, η οικογένεια, ο θάνατος, το διαζύγιο, η αλλαγή επαγγέλματος, η μετακόμιση, η αλλαγή μόνιμης κατοικίας, η μετανάστευση κ.λπ.
Προσαρμογή
Η αντίληψη και η αντιμετώπιση όλων των παραπάνω επηρεάζονται από την προσαρμοστικότητα και τη στάση ζωής του κάθε ατόμου, την ικανότητά του δηλαδή να συνειδητοποιεί, να αποδέχεται, να χαίρεται και να προσαρμόζεται στις ποικίλες αλλαγές που συμβαίνουν στην καθημερινότητά του. Η ευελιξία, η θετική προσέγγιση και προσαρμοστικότητα του ατόμου επηρεάζουν το πώς βιώνει κανείς την αλλαγή και κατ’ επέκταση τη νέα κατάσταση, που μπορεί να την ονομάσει και μοναξιά.
Η μοναξιά προκαλεί συχνά αισθήματα ντροπής και αποκλεισμού. Εχουμε την αίσθηση πως είμαστε ελλιπείς και ντρεπόμαστε για αυτήν την κοινωνική ανεπάρκειά μας, η οποία νιώθουμε πως δεν θα αλλάξει. Τα αισθήματα αδυναμίας και κατωτερότητας μας βαραίνουν και δεν είμαστε σε θέση να τα τροποποιήσουμε, είναι δυσβάσταχτα και δεν πρέπει να αφήσουμε να γίνουν αντιληπτά. Θεωρούμε τους εαυτούς μας αποκλειστικά υπεύθυνους για την κατάσταση, οι ενοχές μάς πλημμυρίζουν και θέλουμε να απομονωθούμε από το περιβάλλον.
Τα αρνητικά αισθήματα μοναξιάς είναι το καλύτερο κίνητρο για μια ουσιαστική αλλαγή, αν είμαστε έτοιμοι να σηκωθούμε από τον πάτο. Το να περιμένουμε να γίνει κάποιο θαύμα και να φτιάξουν τα πράγματα από μόνα τους είναι σαν να εγκαταλείπουμε τον εαυτό μας και τη δυνατότητα ενός νέου επαναπροσδιορισμού των επιθυμιών μας.
Ορισμένοι υιοθετούν τον ρόλο του θύματος, αναπαράγοντας, με τον τρόπο αυτόν, παλιά προσωπικά απωθημένα τους, χωρίς να μπορούν να αλλάξουν τίποτα ουσιαστικά και καθοριστικά στο παρόν. Αν δεν το αντιληφθούμε, αναπαράγουμε μια προσωπική αδιέξοδη κατάσταση με μιζέρια, γκρίνια, ανημπόρια και θυματοποίηση.
Πολλές φορές συγκρίνουμε τη ζωή μας με των γύρω μας και έχουμε την αίσθηση πως η ζωή τους είναι καλύτερη από τη δική μας, κάτι που δεν ισχύει και δεν μας βοηθά να εξελιχθούμε. Υπάρχουν άνθρωποι που, αν και βρίσκονται ανάμεσα σε γνωστούς και «φίλους», νιώθουν πολύ μόνοι, λαχταρώντας και αναζητώντας απεγνωσμένα τη συναναστροφή που τους λείπει. Το να κυνηγάμε πάντα κάτι που βρίσκεται μακριά από εμάς και τον ίδιο τον εαυτό μας δεν αποκαθιστά το συναίσθημα της μοναξιάς μας. Αν απαρνηθούμε τον εαυτό μας, τη ζωή μας, δεν θα καταφέρουμε να αναγνωρίσουμε και να υλοποιήσουμε τις πραγματικές ανάγκες μας. Μόνο όταν αγαπήσουμε τον εαυτό μας και κάνουμε ωραία παρέα μαζί του, θα καταφέρουμε να συναντήσουμε φίλους και νέα άτομα σε μια σταθερή, ισότιμη και υγιής φιλία.
ΤΟ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΤΡΟ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ
Ο άνθρωπος είναι το πιο κοινωνικό ον από όλα τα πλάσματα της Γης. Αυτός είναι και ο σημαντικότερος λόγος που έχουμε μια τόσο ιδιαίτερη γνωριμία και σχέση με τη μοναξιά. Και μόνο το άκουσμα της λέξης «μοναξιά» αναπαράγει αρνητικούς συνειρμούς, σκέψεις, συναισθήματα και παραστάσεις.
Οσο περισσότερο τονίζονται και ενθαρρύνονται η ατομικότητα, η αυτονομία και η αυτάρκεια στη σύγχρονη κοινωνία τόσο πιο μόνοι νιώθουμε, φοβισμένοι ότι είμαστε σε όλα μόνοι μας, χωρίς στήριξη και υποστήριξη. Πολλοί από εμάς νιώθουμε τη μοναξιά, μα δύσκολα εξοικειωνόμαστε μαζί της, συνήθως τη βιώνουμε σαν την κρυφή ανίατη ασθένεια. Το χειρότερο είναι η αίσθηση πως όλοι μας έχουν ξεχάσει και όχι η μοναξιά καθαυτή. Η γνωριμία, η συμβίωση και η σχέση μαζί της μπορούν να μας βοηθήσουν στις διαδικασίες αυτοκριτικής και απολογισμού, όσον αφορά τις επιλογές μας, με αποτέλεσμα να λειτουργήσει 
ως ένα καθοριστικό κίνητρο να θέσουμε νέους στόχους και να κάνουμε σχέδια για νέα ταξίδια είτε μόνοι είτε με παρέα. Η μοναξιά μας είναι φίλη του εαυτού μας, δεν είναι εχθρός των φίλων μας!
MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος –
Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/
Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
