❱❱ Οι συνέπειες και οι σοβαρές ψυχολογικές επιπτώσεις Το διαδίκτυο υπάρχει στη ζωή μας και χρησιμοποιείται ευρέως σε κάθε σπίτι, σε κάθε οικογένεια. Ιδιαίτερη, όμως, προσοχή χρειάζεται να δείξουν οι γονείς όταν το χρησιμοποιούν τα παιδιά τους που βρίσκονται στην εφηβεία, καθώς ο κίνδυνος εθισμού είναι πιθανότατα μεγαλύτερος.
Οι εφαρμογές του διαδικτύου, και συγκεκριμένα τα social media, καθημερινά διαδίδονται όλο και ταχύτερα περισσότερο στους εφήβους, για τους οποίους οι τεχνολογικές και διαδικτυακές καινοτομίες είναι πλέον τρόπος ζωής.
Οι ιδιαιτερότητες, όμως, και τα χαρακτηριστικά της ηλικίας τους αυξάνουν τον κίνδυνο εθισμού και εξάρτησης, με όσες συνέπειες και ψυχολογικές επιπτώσεις απορρέουν από αυτόν. Ενα άτομο που έχει εθιστεί στη χρήση των social media ασχολείται με αυτά πολύ περισσότερο χρόνο απ’ ό,τι νομίζει και λέει.
Λόγω αυτού, αργά ή γρήγορα προκαλούνται προβλήματα σε άλλους τομείς της ζωής του, όπως είναι οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι φιλίες, η ατομική υγιεινή, οι συνήθειες διατροφής και ύπνου, ενώ παρατηρούνται και προβλήματα οργανικής υγείας και επικοινωνίας. Επίσης, μπορεί να παρουσιαστούν συναισθηματικές δυσκολίες, θυμός, εντάσεις, επιθετικότητα, διάσπαση προσοχής ή υπερκινητικότητα.
Παρόλο που το εθισμένο άτομο συχνά καταλαβαίνει ότι τα προβλήματα αυτά σχετίζονται μερικώς ή εξ ολοκλήρου με την υπερβολική χρήση του διαδικτύου, δεν σταματά και δεν αλλάζει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά του. Ακόμη και όταν προσπαθεί να ελέγξει τον εαυτό του και να περιορίσει τη διαδικτυακή πρόσβαση, δυσκολεύεται, το αναβάλλει και αποτυγχάνει.
Διέξοδος
Ο λόγος που οι έφηβοι χρησιμοποιούν τα social media είναι γιατί τους προσφέρουν μια διέξοδο από την πιεστική και αγχώδη καθημερινότητα, από τις καθημερινές δυσκολίες τους, τις υποχρεώσεις τους, τις ανασφάλειες και τα άσχημα συναισθήματα. Επίσης, το διαδίκτυο αποτελεί μια ευκαιρία να κοινωνικοποιηθούν και να επικοινωνήσουν χωρίς να κινδυνεύουν από την απόρριψη, αφού μπορούν να κατασκευάσουν και να παρουσιάσουν όποια εικόνα του εαυτού τους θέλουν, όπως θέλουν και όσο θέλουν.
Ερευνες δείχνουν ότι οι έφηβοι, ανεξαρτήτως φύλου, επηρεάζονται πολύ από την άποψη που θα σχηματίσουν οι άλλοι γι’ αυτούς. Στον κυβερνοχώρο χωρίζονται λίγο οι προτιμήσεις, καθώς τα αγόρια στρέφονται και απασχολούνται περισσότερο στα online παιχνίδια, ενώ τα κορίτσια εμπλέκονται πιο πολύ με τα κοινωνικά δίκτυα.
Eνας έφηβος θα αναζητήσει την αναγνώριση και την επιβράβευση από τους συμπαίκτες του, καθώς θα ανεβαίνει «επίπεδα», θα γίνεται ανίκητος και δυνατός. Κάπως έτσι ξεχνιέται, χάνει την αίσθηση του χρόνου, απομακρύνεται από οικογένεια, φίλους, υποχρεώσεις, έχει απότομη και εριστική συμπεριφορά στους γύρω, ξεχνά να κοιμηθεί, να φάει, ακόμα και να προσέξει την υγεία του.
Η έφηβη, βλέποντας την κατασκευασμένη πραγματικότητα των κοινωνικών δικτύων (facebook, Instagram, twitter κ.λπ.), ακολουθεί πιστά τους τρόπους και τις μεθόδους για να είναι αποδεκτή και αρεστή. Oσο περισσότερους διαδικτυακούς φίλους έχει και όσο πιο πολλά likes δέχεται τόσο νιώθει καλύτερα για τον εαυτό της και αισθάνεται να αυξάνονται η αυτοπεποίθησή της και η αυταρέσκειά της. Ετσι θέλει να συνεχίσει να παραμένει σε αυτόν τον κόσμο και να δείχνει μια όμορφη εικόνα.
Αλόγιστη χρήση
Φυσικά, δεν είναι μόνο τα χαρακτηριστικά της ηλικίας που κάνουν τους εφήβους επιρρεπείς στην αλόγιστη χρήση του διαδικτύου. Αλλοι παράγοντες που παίζουν ενεργό ρόλο στο είδος της σχέσης με το διαδίκτυο είναι η οικογενειακή κατάσταση, το είδος των οικογενειακών δεσμών, ο έλεγχος και τα όρια που υπάρχουν από τους γονείς και η ποιότητα της επικοινωνίας μεταξύ τους.
Επίσης, η προσωπικότητα και οι προτεραιότητες κάθε εφήβου τον προδιαθέτουν ή τον προστατεύουν από εθιστικές συμπεριφορές και κατάχρηση. Μην ξεχνάμε ότι η σωστή χρήση και διαχείριση του διαδικτύου είναι χρήσιμη και εποικοδομητική.
Προστασία με «όπλο» την επικοινωνία
Τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης για τους γονείς, ώστε να αποτρέψουν την εξάρτηση των παιδιών τους από το διαδίκτυο:
1Να είστε ενημερωμένοι για τη σωστή χρήση του διαδικτύου και τους κινδύνους ανεξέλεγκτης χρήσης.
2 Είναι καλύτερα να έχετε υπολογιστή στο σπίτι σας για να έχετε την επίβλεψη.
3Ο υπολογιστής να βρίσκεται σε κοινόχρηστο χώρο στο σπίτι.
4 Να γνωρίζετε το περιεχόμενο των παιχνιδιών που παίζει το παιδί και τον χρόνο χρήσης.
5 Να έχετε φίλτρα και ασπίδες στον υπολογιστή για τις επικίνδυνες ιστοσελίδες.
6 Να συζητάτε ανά τακτά διαστήματα με το παιδί σας, λέγοντας ότι του έχετε εμπιστοσύνη, όμως λόγω των πολλών κινδύνων που υπάρχουν στο διαδίκτυο θα πρέπει να προσέχει και να μην επαναπαύεται. Εάν κάποιος το απειλήσει, το δωροδοκήσει ή το εκβιάσει για οποιονδήποτε λόγο, αμέσως να το συζητήσει με τους γονείς ή με έναν ενήλικα του οικείου περιβάλλοντος.
7 Το Saferinternet.gr και άλλες σελίδες περιλαμβάνουν χρήσιμες πληροφορίες και συμβουλές για το ασφαλές διαδικτυακό σερφάρισμα.
Τέλος, όπως και σε άλλες μορφές εθισμού, η απεξάρτηση από τη χρήση του διαδικτύου γίνεται αποτελεσματική με την υποστήριξη μιας ομάδας ειδικών ψυχικής υγείας.
Ανάλογα με τις ανάγκες του εθισμένου ατόμου, οι ειδικοί προσφέρουν ιατρική περίθαλψη, ψυχολογική υποστήριξη, συμβουλευτική στην οικογένεια και φαρμακευτική αγωγή, αν χρειάζεται.
Αυτός που έχει εθιστεί μαθαίνει πώς να θέτει όρια για την εποικοδομητική χρήση του διαδικτύου και υποστηρίζεται ώστε να επαναπροσδιορίσει τη ζωή του. Η συμμετοχή 
της οικογένειας σε αυτήν τη διαδικασία είναι καθοριστική.
MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος –
Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/
Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
