7 + 1 «στιγμές» από την καριέρα του «πατέρα» της «Λάμψης» με φόντο το παλιό, καλό σινεμά.
Γεννήθηκε φτωχός, μεγάλωσε σε ένα σπίτι που ήταν μόλις ένα πλίνθινο δωμάτιο και δούλεψε μαραγκός στα έντεκά του χρόνια για να μπορεί να αγοράζει βιβλία.
Εγραψε το πρώτο του θεατρικό για το ραδιόφωνο στα μέσα του ’50 και πριν περάσει μια δεκαετία ήταν ο αγαπημένος του Φίνου. Η ανοδική του πορεία τον καθιέρωσε ως τον πιο εμπορικό σκηνοθέτη και σεναριογράφο σε κινηματογράφο και τηλεόραση, ανοίγοντάς του τις πόρτες για διακρίσεις και στο εξωτερικό.
Ο Νίκος Φώσκολος, που έφυγε πριν από λίγες ημέρες για το στερνό του ταξίδι, ήταν για δεκαετίες ολόκληρες τόσο διάσημος και είχε αποσπάσει τόσους διθυράμβους που τα ξέρουμε όλα για εκείνον. Ή μήπως όχι;
1. Ηθοποιός σε μια ταινία
Κατά την προσφιλή τακτική του Αλφρεντ Χίτσκοκ (την ακολούθησαν αργότερα πολλοί σκηνοθέτες), ο οποίος συνήθιζε να εμφανίζεται έστω και σε ένα πλάνο των ταινιών του, ο Νίκος Φώσκολος έκανε και τον ηθοποιό σε μία -και μόνο όμως- ταινία του. Είναι ο σατανικός Νικ Σοτοβότσε Καμπανέλα στο φιλμ του 1983 «Θύρα 7: Η μεγάλη στιγμή», στην οποία είναι επίσης σκηνοθέτης και σεναριογράφος, ο άνθρωπος που στήνει ενέδρα και οδηγεί στον θάνατο τον πρωταγωνιστή Γιώργο Πετρόχειλο.
2. Η υπολοχαγός… Ναυσικά
Η θρυλική υπερπαραγωγή «Υπολοχαγός Νατάσα», με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη, τη σεζόν 1970-1971 ξεπέρασε τα 751.000 εισιτήρια με τις προβολές της μόνο στην Αθήνα κάνοντας ρεκόρ, το οποίο κράτησε έως το 1999, όταν έχασε τα πρωτεία από την ταινία «Safe sex» των Ρέππα – Παπαθανασίου. Στην πραγματικότητα ο Φώσκολος είχε άλλον τίτλο στο μυαλό του: «Υπολογοχαγός Ναυσικά»!Οταν η Αλίκη πήγε στον Φίνο και απαίτησε η επόμενή της ταινία να είναι με τον ήδη θρυλικό Νίκο Φώσκολο, εκείνος με δυσκολία τής κανόνισε μια συνάντηση μαζί του, αφού ο σκηνοθέτης επέμενε πως κάνει σκληρές αντρικές ταινίες και πως δεν είχε καμία δουλειά με τη «γατούλα» του ελληνικού κινηματογράφου.
Η συνάντηση έγινε στο σπίτι της Αλίκης και ο Φώσκολος άρχισε να της λέει ιδέες για σενάρια, ώστε να διαλέξει. Τελικά έδωσαν τα χέρια. «Εχω έτοιμο και τον τίτλο: Υπολοχαγός Ναυσικά» της είπε εκείνος, για να ανταπαντήσει η Βουγιουκλάκη: «Οχι, Νίκο, σε παρακαλώ πολύ, όχι Ναυσικά, Νατάσα καλύτερα».
3. Εγώ, ο Κώστας Μαίανδρος
Το 1957, όταν ο ελληνικός κινηματογράφος μόλις «έπαιρνε μπροστά» πριν χαράξει τη μεγάλη πορεία του, προβάλλεται στις αίθουσες η πρώτη σεναριακή δουλειά του Νίκου Φώσκολου και μάλιστα κωμωδία! Είναι η ταινία «Τζιπ περίπτερο και αγάπη», με πρωταγωνιστές τον Νίκο Σταυρίδη, τον Κώστα Χατζηχρήστο, τον Νίκο Ρίζο, τον Γιάννη Γκιωνάκη και άλλους μεγάλους κωμικούς ηθοποιούς. Την υπογράφει ως Κώστας Μαίανδρος, ένα ψευδώνυμο που θα χρησιμοποιήσει άλλες τρεις φορές στην καριέρα του, στις κινηματογραφικές ταινίες «Ο δολοφόνος που αγαπούσε πολύ» (1960) και «Η κατάρα της μάνας» (1962), αλλά και στην τηλεοπτική «Ο αφορισμένος» (1982).
4. Αναδεικνύοντας τον άσημο Στράτο
Τα γυρίσματα του «Ορατότης μηδέν» (1970) προχωράνε και ο Νίκος Φώσκολος έχει στο μυαλό του έτοιμη την κορυφαία σκηνή της ταινίας. Δεν έχει όμως το τραγούδι που χρειάζεται για να την ολοκληρώσει και να την «ανεβάσει», όπως θέλει αυτός. Εχει ήδη επιλέξει τον συνθέτη: είναι ο Μίμης Πλέσσας. Μία εβδομάδα πριν ο Πλέσσας -σπάνιο- έχει βρεθεί σε ένα λαϊκό μαγαζί, όπου τον έχει πάει με το ζόρι ο Λευτέρης Παπαδόπουλος. Εκεί ακούει πρώτη φορά τον νεαρό και παντελώς άσημο Στράτο Διονυσίου.
«Μου ζητάει ο Φώσκολος να γράψω ένα τραγούδι για την “Ορατότητα μηδέν”, για να κάψει ο Κούρκουλος τα ρούχα του σαν αντιεξουσιαστική πράξη. Θυμάμαι τη φωνή του παιδιού και παρακαλώ τον Λευτέρη να πάει να τον βρει και να μου τον φέρει» θα διηγηθεί ο ίδιος ο συνθέτης πολύ αργότερα. «Και βγαίνει η ταινία και διαβάζω στις κριτικές κι ακούω όλον τον κόσμο να μιλάει για το συγκλονιστικό τραγούδι που ακούγεται -γιατί δεν ξέρουν καν ποιος το λέει- την ώρα που καίγονται τα ρούχα του Κούρκουλου… Το “Βρέχει φωτιά στη στράτα μου” από τη μια στιγμή στην άλλη έδωσε στον Διονυσίου αυτήν την ώθηση».
5. «Σ’ αγαπώ» Τζένη Βάνου
Το 1968 ο Νίκος Φώσκολος κάνει την ταινία «Η λεωφόρος του μίσους» με τον Κώστα Καζάκο, τον Μάνο Κατράκη, τον Σπύρο Καλογήρου και τη Μαίρη Χρονοπούλου. Εκεί η Τζένη Βάνου -η ερμηνεύτρια με την υπέροχη φωνή- τραγουδά (και μάλιστα ηχογραφεί με μία μόνο προσπάθεια) το πιο βαθύ ερωτικό τραγούδι της καριέρας της. Είναι το «Σ’ αγαπώ», ένα τραγούδι που μένει στην ιστορία και έχει χιολιοτραγουδηθεί, ξεχωρίζοντας όχι μόνο για την τρυφερή μουσική του Νίκου Μαμαγκάκη αλλά και για τους στίχους του Νίκου Φώσκολου. Μάλιστα, πριν ακόμη η ταινία βγει στις αίθουσες, το τραγούδι σάρωνε κιόλας στα ραδιόφωνα της εποχής, προς μεγάλη έκπληξη της τραγουδίστριας, που τό άκουγε όπου βρισκόταν. Ο Φώσκολος θα γράψει στίχους σε μερικά ακόμη τραγούδια (τουλάχιστον άλλα έξι), τα περισσότερα με τρυφερούς στίχους, μεταξύ των οποίων και το «Μην αργήσεις», σε μουσική Μίμη Πλέσσα και ερμηνεία Πόπης Αστεριάδου.
6. Φλερτάροντας με το Οσκαρ
Υποψήφια για Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας το 1966 (στην 38η απονομή των βραβείων) και με συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών, η ταινία «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο», σε σενάριο Νίκου Φώσκολου, ξεχώρισε επανειλημμένως, ακόμη και για τη μουσική της, η οποία απέσπασε βραβείο στο Κάρλοβι Βάρι. Ηταν η τρίτη κατά χρονική σειρά υποψηφιότητα της Ελλάδας για Οσκαρ στην κατηγορία ξενόγλωσσων ταινιών.
7.Οταν ο Φίνος τού έβαλε εμπάργκο
Η σεζόν 1967-1968 είναι η σεζόν «Νίκος Φώσκολος» για τον ελληνικό κινηματογράφο. Κι αυτό γιατί την ίδια εποχή βγαίνουν δύο ταινίες, στις οποίες ο Φώσκολος εκτός από το σενάριο υπογράφει -πρώτη φορά- και τη σκηνοθεσία. Δεν μπορούσε άλλωστε να κάνει κι αλλιώς. Αυτό του είχε «παραγγείλει» ο Φίνος λέγοντάς του ότι τα σενάρια του είναι «από μόνα τους σκηνοθετημένα» και πως είναι λάθος να παίρνει άλλος τη δόξα και τα χρήματα για τη δική του δουλειά. Ετσι τον Οκτώβριο του 1967 παρουσιάζεται το φιλμ «Οι σφαίρες δεν γυρίζουν πίσω» και τον Μάρτιο του 1968 το «Αγάπη και αίμα», στο οποίο το καστ συμπλήρωνε με τη λαμπερή παρουσία της η Τζένη Καρέζη, γι’ αυτό και είχε και μεγαλύτερη επιτυχία.
8. Φωτομυθιστόρημα
Το «Πεθαίνω κάθε ξημέρωμα» είχε διπλή υπογραφή του Νίκου Φώσκολου, αφού ήταν και ο σκηνοθέτης και ο σεναριογράφος της ταινίας. Η ταινία προβλήθηκε τη σεζόν 1968-1969 και έκοψε 241.668 εισιτήρια. Ηρθε στην 29η θέση σε 108 ταινίες. Στην πραγματικότητα όμως ο απόηχός της ήταν τέτοιος (το κοινό δήλωνε σε κάθε ευκαιρία ότι την έχει λατρέψει) που τελικά έγινε και φωτομυθιστόρημα σε περιοδικό της εποχής.