Ένα βήμα πιο κοντά στην ανάπτυξη εμβολίων, αντιιικών φαρμάκων και διαγνωστικών τεστ φέρνει την επιστήμη η πρωτοποριακή διεθνώς μελέτη των ερευνητών του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ και του καθηγητή Λοιμωξιολογίας του ΕΚΠΑ Σωτήρη Τσιόδρα, που αποκωδικοποιεί τη γενετική πολυπλοκότητα του νέου κορονοϊού και τους μηχανισμούς που χρησιμοποιεί για να διαφεύγει της ανοσολογικής απάντησης!
Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν οι Ελληνες επιστήμονες, οι οποίοι πρωτοπορούν στο μέτωπο των εξελίξεων που αφορούν στη μελέτη και κατανόηση του κορονοϊού, είναι ότι ο SARS-CoV-2 εμφανίζει σημαντική ετερογένεια εντός του ξενιστή, ενώ είναι επιρρεπής σε γενετικούς ανασυνδυασμούς (αναστροφές και αναδιατάξεις του γονιδιώματός του).
Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και σε άλλους κορονοϊούς, ενώ αποτελεί κινητήρια εξελικτική δύναμη για πολλούς ακόμη ιούς.
Η Μονάδα Βιοπληροφορικής και Εφαρμοσμένης Γενωμικής του ΕΙΠ ανταποκρίθηκε στην ανάγκη για τον γενετικό χαρακτηρισμό του κορονοϊού που προκαλεί τη νόσο Covid-19 και προχώρησε στην ανάπτυξη βιοπληροφορικών αναλυτικών ροών, ειδικά προσαρμοσμένων στα χαρακτηριστικά του νέου ιού, με σκοπό την ανίχνευση σπάνιων γενετικών φαινομένων.
Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Παστέρ, σε συνεργασία με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Υγείας Σωτήρη Τσιόδρα, κατέδειξαν για πρώτη φορά διεθνώς ότι ιικές παραλλαγές εμφανίζονται συνήθως σε χαμηλή συχνότητα (κάτω του 10%) και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη νέων αντιιικών φαρμάκων και εμβολίων, αλλά και στον σχεδιασμό των διαγνωστικών μεθόδων.
Η Μονάδα Βιοπληροφορικής και Εφαρμοσμένης Γενωμικής του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ αξιοποιεί τεχνολογίες αλληλούχισης επόμενης γενεάς («Next Generation Sequencing» – NGS), με τη βοήθεια των οποίων είναι σε θέση να αποκωδικοποιεί ταυτόχρονα την αλληλουχία εκατομμυρίων μορίων DNA και RNA, όπως το γενετικό υλικό των ιών.
Για να εκπονήσουν τη μελέτη τους, οι Ελληνες ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα NGS από κλινικά δείγματα που είχαν ληφθεί από τρεις Κινέζους ασθενείς με Covid-19. Στη συνέχεια, εντόπισαν στο γονιδίωμα του κορονοϊού, μέσα στο σώμα των ασθενών, δεκάδες μικρής ή μεγαλύτερης συχνότητας μονονουκλεοτιδικούς πολυμορφισμούς, οι οποίοι επηρέαζαν περίπου το 70% των γονιδίων του SARS-CoV-2 που κωδικοποιούν πρωτεΐνες.
Οι ερευνητές επισήμαναν την ποικιλομορφία και πλαστικότητα του κορονοϊού μέσα στους ξενιστές και ανέδειξαν συγκεκριμένες περιοχές του γονιδιώματός του που είναι πιο επιρρεπείς σε μεταλλάξεις, όπως το γονίδιο S. Αυτό διευκολύνει τον ιό να ξεφεύγει από την ανοσιακή αντίδραση του ασθενούς, καθώς επίσης επηρεάζει την πιθανή αντίστασή του στα αντιιικά φάρμακα, αλλά και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων και των ορολογικών τεστ αντισωμάτων. Μελλοντικές μεγαλύτερες μελέτες και πειράματα θα δείξουν κατά πόσο αυτές οι ανεπαίσθητες μεταλλάξεις του κορονοϊού τού προσφέρουν κάποια πλεονεκτήματα.
Τη μελέτη, που στοχεύει στη βαθύτερη κατανόηση του τρόπου δράσης του θανατηφόρου ιού, συνυπογράφουν, πλην του Σωτήρη Τσιόδρα, ο διευθυντής Ερευνών, προϊστάμενος του Εργαστηρίου Ιατρικής Μικροβιολογίας του ΙΕΠ Ανδρέας Μεντής και οι Τιμοκράτης Καραμήτρος, Γεθσημανή Παπαδοπούλου, Μαρία Μπούσαλη και Αναστάσιος Μέξιας. Αυτήν την περίοδο βρίσκεται υπό αξιολόγηση από το επιστημονικό περιοδικό «Journal of Clinical Virology» και η δημοσίευσή της αναμένεται το προσεχές διάστημα.