Συγκίνηση στην παράσταση προς τιμήν του διάσημου Ελληνα bon viveur
Μια παράσταση ήταν η αφορμή ώστε η πολυσυζητημένη βίλα Ιόλα, στην Αγία Παρασκευή, να λάμψει -όσο της επιτρέπει η θλιβερή της εικόνα- και να θυμίσει τις ένδοξες στιγμές της υπερπολυτελούς κατοικίας ενός από τους μεγαλύτερους Ελληνες συλλέκτες έργων τέχνης και bon viveur.
Το έργο «Alexandros Iolas» του Χριστόφορου Αντωνιάδη, που είναι βασισμένο στο βιβλίο του Νίκου Σταθούλη «Αλέξανδρου Ιόλα: η ζωή μου», έκανε πρεμιέρα το βράδυ της περασμένης Πέμπτης εν μέσω συγκίνησης, διαμαρτυριών και έντασης.
Τοίχοι με γκράφιτι
Με φόντο τους γεμάτους γκράφιτι τοίχους και τα λεηλατημένα δωμάτια, οι ηθοποιοί της παράστασης, με επικεφαλής τον Αντωνιάδη (ο οποίος εκτός από πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης, επιμελήθηκε τη μουσική και το κείμενο), περιέγραψαν μέσα από τους διαλόγους τους μια άλλη εποχή, τότε που τα λιοντάρια της εισόδου του «ανακτόρου» του Ιόλα υποδέχονταν τους πιο σημαντικούς ανθρώπους των τεχνών. Τότε που τα μάρμαρα του κήπου μαρτυρούσαν χλιδή, ενώ τώρα τα απομεινάρια τους γεμίζουν θλίψη τον επισκέπτη.
Ο πρώτος όροφος της βίλας διαμορφώθηκε έτσι ώστε να φιλοξενήσει την παράσταση και μάλιστα γέμισε ασφυκτικά, αφού πάρα πολύς κόσμος ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα. Μία άσπρη και κόκκινη κορδέλα χώριζε τη νοητή σκηνή, και μάλιστα ο πρωταγωνιστής την έκοψε σηματοδοτώντας την έναρξη. Η σκισμένη κουρτίνα προκαλούσε πόνο στην ψυχή. Οσο η παράσταση εξελισσόταν και οι χαρακτήρες του διάσημου συλλέκτη, της μητέρας του (Χριστίνα Μυσίρη) και της αδελφής (Χριστιάνα Αντωνιάδη) εναλλάσσονταν μπροστά στα μάτια του κοινού κάποιοι (ανάμεσά τους εκείνοι που είχαν ζήσει από κοντά τον Αλεξανδρινό Κωνσταντίνο Κουτσούδη, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα) δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους. Καθώς η σημαντική αυτή προσωπικότητα «ζωντάνευε» μπροστά τους και αναβίωναν μνήμες από άλλες εποχές, πιο λαμπερές και αισιόδοξες, κάποιοι λύγισαν.
Θερμά χειροκροτήματα
Στο τέλος μέσα σε θερμά χειροκροτήματα ο δημιουργός ευχαρίστησε τον Δήμο Αγίας Παρασκευής, αλλά και τον σημερινό ιδιοκτήτη της βίλας Σπύρο Γεωργίου, που έδωσε άδεια ώστε να «ανεβεί» η παράσταση (αύριο παίζεται η τελευταία από τις τέσσερις συνολικά), αλλά και τον Βασίλη Ζούλια, που επιμελήθηκε τα κοστούμια. Στην πρώτη σειρά καθόταν και ο Νίκος Σταθούλης, συγγραφέας του βιβλίου «Αλέξανδρου Ιόλα: η ζωή μου».
Μεγάλη ένταση με τους κατοίκους της περιοχής
Λίγο πριν από την έναρξη της παράστασης οι οργανωμένοι κάτοικοι της περιοχής βρήκαν την ευκαιρία να διαμαρτυρηθούν, με κύριο αίτημα να περάσει η βίλα στα χέρια του δήμου ή και των ίδιων, ώστε να αξιοποιηθεί κατάλληλα. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προτείνουν το άλλοτε «παλάτι» του Ιόλα, του «ζωντανού» γλυπτού όπως τον είχε χαρακτηρίσει ο Αντι Γουόρχολ, να γίνει συναυλιακός χώρος ή ακόμη και πάρκο. Μάλιστα έκαναν μία ακόμη ανοικτή συνέλευση, με σκοπό να προτείνουν λύσεις και τρόπους αξιοποίησης του χώρου. Τα πνεύματα ηρέμησαν στη συνέχεια και ο Αλέξανδρος Ιόλας ως προσωπικότητα αναβίωσε για λίγο ανάμεσα στους θλιβερούς χώρους, στους οποίους κάποτε γίνονταν ατέλειωτες φιλοσοφικές και καλλιτεχνικές συζητήσεις και συναντήσεις.
1.760 τ.μ. με Πικάσο, Ντε Κίρικο, Νταλί και 6,7 στρέμματα κήπος!
Υπήρξε κέντρο πολιτισμού και φιλοξένησε στα δωμάτιά της τρανταχτά ονόματα της τέχνης και του πνεύματος. Η βίλα Ιόλα εντυπωσίαζε όχι μόνο με το μέγεθός της (1.760 τ.μ. το διώροφο σπίτι και 6,7 στρέμματα ο κήπος), αλλά και με τα καλλιτεχνικά μεγαθήρια που φιλοξενήθηκαν στους χώρους της: Πικάσο, Ντε Κίρικο, Μιρό, Γουόρχολ, Νταλί, Μαγκρίτ, Ερνστ, Χατζηκυριάκος-Γκίκας. Οσο ζούσε ο Ιόλας στο σπίτι του η τέχνη ξεπερνούσε σε αξία πολλά μουσεία μαζί. Πολλοί από τους καλλιτέχνες ήταν φίλοι του και τον επισκέπτονταν εκεί. Πολλοί, όπως ο Γουόρχολ, ξεκίνησαν από τις γκαλερί του.
Μετά τον θάνατο του Ιόλα, το 1987, οι λεηλασίες γίνονταν κατά κύματα. Πίνακες, χαλιά, γλυπτά, πολυέλαιοι σηκώθηκαν με φορτηγά. Δεν περίμεναν καν να πεθάνει. Η πρώτη λεηλασία, προφανώς από κάποιους ανθρώπους του κύκλου του, έγινε ενώ ο συλλέκτης ήταν ετοιμοθάνατος σε νοσοκομείο της Νέας Υόρκης. Από τη συλλογή με τα 11.000 έργα ένα μέρος πήραν οι κληρονόμοι του, αργότερα πωλήθηκε σε δημοπρασίες, και λίγα αρχαία κατάσχεσε το ελληνικό κράτος.
Τεριάννα Παππά
Φωτό: Χρήστος Ζήνας