Πατάτες από άλλον… πλανήτη έφτιαξε ομάδα του ΑΠΘ, οι οποίες μάλιστα τηγανίστηκαν και καταναλώθηκαν στο Διάστημα από μέλη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA)! Μια ωραία έκπληξη επιφύλαξε για την Ελλάδα και το ΑΠΘ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος, ο οποίος στην ανασκόπησή του για το 2023 στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συμπεριέλαβε ένα βίντεο τηγανίσματος πατάτας στο Διάστημα, που αποτελεί μέρος των πειραμάτων της Ομάδας Δυναμικής Πολυφασικών Συστημάτων του Εργαστηρίου Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας του Τμήματος Χημείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Το σχετικό βίντεο
Το βίντεο που ανάρτησε ο ESA αρχίζει με το ιδιαίτερο συμπέρασμα «Αν τηγανίζατε πατάτες στον πλανήτη Δία, πιθανότατα θα είχαν καλύτερη γεύση από ό,τι στη Γη», επεξηγώντας στη συνέχεια το πείραμα και τους στόχους του και προβάλλοντας στιγμιότυπα από την ομάδα των Ελλήνων ερευνητών να το υλοποιεί, στο πλαίσιο παραβολικών πτήσεων. Οπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, διευθυντής του Εργαστηρίου Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας και της επιστημονικής ομάδας Δυναμικής Πολυφασικών Συστημάτων Θοδωρής Καραπάντσιος, ο οποίος είναι επικεφαλής εμβληματικών πειραμάτων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος και έχει συμμετάσχει με την ερευνητική ομάδα του σε περισσότερα από 20 έργα ανάπτυξης τεχνολογίας για διαστημικές εφαρμογές και σε έντεκα πειραματικές καμπάνιες παραβολικών πτήσεων: «Καταφέραμε και τηγανίσαμε πραγματικές πατάτες σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας και είδαμε ότι γίνεται».
Ο ίδιος τονίζει ότι αυτή την περίοδο το Εργαστήριο Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας του ΑΠΘ σχεδιάζει και τη… φριτέζα του Διαστήματος, η οποία αναμένεται να βοηθήσει τους αστροναύτες να απολαύσουν το αγαπημένο τους έδεσμα σε συνθήκες κενού. Οπως λέει, οι επιστήμονες ήδη εργάζονται για την επίλυση διάφορων τεχνολογικών προβλημάτων που απορρέουν από το τηγάνισμα σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Ενα από τα πιο σημαντικά είναι οι οσμές που εκλύονται και μάλιστα μέσα σε έναν χώρο χωρίς εξαερισμό. Σύμφωνα με τον κ. Καραπάντσιο, η ιδέα πίσω από τις -ομολογουμένως πεντανόστιμες- «διαστημικές πατάτες» δεν γεννήθηκε στο ΑΠΘ, προήλθε όμως από μία απλή ανάγκη: αυτή για τηγανητές πατάτες.
Φόρουμ
Συγκεκριμένα, όλα άρχισαν κατά τη διάρκεια ενός φόρουμ, όταν υποβλήθηκε πρόταση από στελέχη της NASA και της ESA στον κ. Καραπάντσιο και την ομάδα του που εδώ και πολλά χρόνια πειραματίζεται στον βρασμό σε έλλειψη βαρύτητας. Τότε η ομάδα του ΑΠΘ είχε παρουσιάσει διάφορα πειράματα, σύμφωνα με τα οποία ο μηχανισμός δημιουργίας και κίνησης φυσαλίδων ατμού κατά τον βρασμό ομοίαζε με αυτόν που δημιουργείται κατά το τηγάνισμα.
Ωστόσο, αν και τα πρώτα πειράματα της ομάδας του κ. Καραπάντσιου αφορούσαν τη χρήση του βρασμού σε πορώδη κεραμικά υλικά, προκειμένου να διατηρηθεί χαμηλή η θερμοκρασία των τοιχωμάτων διαστημοπλοίων κατά την επιστροφή τους στην ατμόσφαιρα της Γης ή σε περίπτωση φωτιάς, προέκυψε ζωηρό ενδιαφέρον για το τηγάνισμα πατάτας στο Διάστημα, καθώς υπήρχαν δηλώσεις από αστροναύτες που έλεγαν πως αυτό που τους λείπει στα ταξίδια μακριά από τη Γη είναι οι… τηγανητές πατάτες.
Πολυετές πρότζεκτ
«Η δουλειά πάνω στο συγκεκριμένο ερώτημα-project άρχισε πριν από οκτώ χρόνια. Πρωτίστως έπρεπε να αποδείξουμε πως έχουμε την ικανότητα να το κάνουμε για να πάρουμε τη χρηματοδότηση» είπε ο καθηγητής, ενώ σημείωσε ότι τα αποτελέσματα του πειράματος του ΑΠΘ δημοσιεύτηκαν σε έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό. Μάλιστα, εκτός από την παρουσίαση των ευρημάτων η ομάδα του πρότεινε και κατάλληλο φυσικό μηχανισμό.
Οπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο κ. Καραπάντσιος, η πειραματική συσκευή-φριτέζα του ΑΠΘ μεταφέρθηκε από το εργαστήριο του Αριστοτελείου στον αέρα και στις παραβολικές πτήσεις, όπου οι απαιτήσεις για συντονισμό και οργάνωση ήταν ιδιαίτερα υψηλές, με το πείραμα να ολοκληρώνεται μέσα «σε 25 δευτερόλεπτα έλλειψης βαρύτητας, όσο δηλαδή διαρκούσε καθεμία παραβολική βουτιά του αεροσκάφους, η οποία γίνεται όταν το αεροσκάφος σβήνει προσωρινά τους κινητήρες και κυριολεκτικά πέφτει από τα περίπου δέκα χιλιόμετρα υψόμετρο στα οκτώ χιλιόμετρα» ανέφερε χαρακτηριστικά.
