Στις περιπτώσεις παιδιών που εμφανίζουν αναπηρία ή διαφορετικότητα ο χρόνος είναι πολύτιμος! Η παιδίατρος Μαρία Βράνου δίνει μέσω της «Espresso» τα στοιχεία που πρέπει να προσέχουν οι γονείς!
Πόσο συχνά παιδιά που παρακολουθείτε από βρέφη θα εμφανίσουν συμπτώματα διαφορετικότητας ή αναπηρίας;
Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Πολλά παιδιά θα εμφανίσουν διαταραχές λόγου, αρκετά παιδιά διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα, παρορμητικότητα (ΔΕΠΥ), αυτιστικά στοιχεία, με έλλειψη βλεμματικής επαφής, ηχολαλία, στερεοτυπικές κινήσεις και άλλα. Επίσης, η παιδική αναπηρία διαγιγνώσκεται από την κλινική εξέταση και από τη νευροαναπτυξιακή παρακολούθηση του παιδιού. Με τη συχνή παιδιατρική παρακολούθηση αναγνωρίζονται έγκαιρα τυχόν προβλήματα, όποτε και η επιστημονική παρέμβαση είναι πιο ελπιδοφόρα, αφού ο χρόνος είναι σύμμαχος του παιδιού.
Σε ποια ηλικία του παιδιού μπορεί να είναι 100% σίγουρος ο γιατρός και αποφασίζει να ενημερώνει τον γονέα για την κατάσταση της υγείας του παιδιού του;
Αυτό εξαρτάται από την πάθηση. Από τη νεογνική και τη βρεφική ηλικία εμφανίζουν τα σημάδια τους τα σύνδρομα, η σπαστική παράλυση και οι αναπηρίες. Στον αυτισμό το βρέφος αρχικά παρουσιάζει απουσία βλεμματικής επαφής, δεν αλληλεπιδρά με το περιβάλλον, ενώ αργότερα στην ηλικία των 15 μηνών δεν δείχνει με τον δείκτη. Μπορεί να υπάρχει καθυστέρηση στον λόγο ή παλινδρόμηση σε δεξιότητες που είχαν επιτευχθεί. Στις περιπτώσεις Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) οι ενδείξεις έρχονται αργότερα στη νηπιακή και τη σχολική ηλικία, με έλλειψη συγκέντρωσης, υπερκινητικότητα, παρορμητικότητα. Αρα δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ηλικία-ορόσημο στην οποία θα τεθεί η διάγνωση. Ο παιδίατρος, μέσα από τη στενή συνεργασία και παρακολούθηση τόσο της σωματικής όσο της ψυχοκινητικής και νευροαναπτυξιακής εξέλιξης του κάθε παιδιού, θα εντοπίσει και θα αξιολογήσει ανάλογα. Τότε θα ενημερώσει και τους γονείς για την κατάσταση της υγείας του παιδιού τους και θα συντονίσει τη μετέπειτα αντιμετώπιση του περιστατικού. Θα πρέπει να τονίσω πως η διάγνωση δεν είναι πάντα εύκολη. Τα συμπτώματα πολλές φορές μπορεί να υποδηλώνουν και ψυχιατρικά περιστατικά. Είναι γεγονός ότι η παιδική σχιζοφρένεια παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία χρόνια.
Πώς αντιμετωπίζουν οι γονείς το ενδεχόμενο διαφορετικότητας του παιδιού τους;
Αν και μπορεί να υπάρχουν υποψίες, η ανακοίνωση της διαφορετικότητας δεν είναι απλή υπόθεση. Χρειάζονται λεπτότητα και σεβασμός στα συναισθήματα που δημιουργούνται. Αυτά είναι απογοήτευση, άγχος, αγωνία, απόγνωση, φόβος, ματαίωση, θυμός. Σε αρκετές περιπτώσεις παρατηρείται άρνηση των γονέων για το πρόβλημα, γεγονός που δυσχεραίνει την εξελικτική πορεία και την πρόοδο του παιδιού. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και σίγουρα πρέπει να τονίσουμε πως όσο πιο έγκαιρα αρχίσει η παρέμβαση τόσο πιο καλά αποτελέσματα θα έχει το παιδί.
Πόσο προετοιμασμένοι είναι και ποια είναι η πρώτη αντίδραση του γονέα όταν ενημερώνεται ότι πρέπει να αντιμετωπίσει κάτι τόσο σοβαρό το παιδί του;
Δυστυχώς, οι γονείς δεν είναι καθόλου προετοιμασμένοι. Κάνεις δεν ενημερώνει τα νέα ζευγάρια για το τι σημαίνει «φέρνω ένα παιδί στον κόσμο». Ο γονεϊκός ρόλος έχει ευθύνη. Καταρχάς η κουλτούρα που κυριαρχεί σήμερα, με το να θεωρούμε ότι ο τοκετός είναι party με μπαλόνια, στολισμούς και συνωστισμό ατόμων γύρω από τη λεχωίδα και το νεογέννητο, τόσο στο μαιευτήριο όσο και στο σπίτι, εγκυμονεί τους κίνδυνους λοιμώξεων, που θέτουν σε κίνδυνο μητέρα και νεογνό, αλλά καταδεικνύει πόσο απροετοίμαστοι και απληροφόρητοι είναι οι γονείς και η κοινωνία.
Ποιος είναι ο πρώτος παράγοντας που εμποδίζει την εξέλιξη των παιδιών;
Πέραν του ψυχολογικού και ανθρώπινου παράγοντα που μπορεί να καθυστερήσει και να εμποδίσει την πρόοδο,ο βασικότερος παράγοντας που εμποδίζει την ομαλότερη εξέλιξη είναι ο οικονομικός παράγοντας. Ενα παιδί, ειδικά όταν είναι μικρο (βρέφος, νήπιο), έχει ανάγκη από κατ’ οίκον θεραπευτικές παρεμβάσεις. Αυτό είναι δυσβάσταχτο για τα βαλάντια των περισσότερων ανθρώπων. Αλλωστε, κανένας γονέας δεν μένει σε μια γνώμη. Οι επισκέψεις σε ειδικούς είναι συνεχείς, όπως και οι θεραπευτικές παρεμβάσεις είναι καθημερινές και μακροχρόνιες. Ολο αυτό επιφέρει οικονομική αιμορραγία στην οικογένεια. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες γονέων: Οι γονείς που δέχονται τη διαφορετικότητα και μπορούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά. Αυτή η περίπτωση αποτελεί τη μειονότητα των περιπτώσεων. Οι γονείς που δεν δέχονται τη διαφορετικότητα και δεν συνεργάζονται. Οι γονείς που ναι μεν το δέχονται, αλλά αδυνατούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά, οπότε η θεραπευτική παρέμβαση είναι ελλιπής.
Τα SOS από τη βρεφική κιόλας ηλικία
Ζητήσαμε από τη Μαρία Βράνου να μας πει τα σημάδια που χτυπάνε «καμπανάκι» ακόμα και από τη βρεφική ηλικία και να μας δώσει τα SOS που πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς στη βρεφική ηλικία για να μπορέσουν να βοηθήσουν το παιδί τους! Η ίδια μας τόνισε χαρακτηριστικά ότι οποιαδήποτε ασυνήθιστη συμπεριφορά θα πρέπει να προβληματίζει τους γονείς και να το επικοινωνούν στον παιδίατρο. Καθυστέρηση στην ψυχοκινητική εξέλιξη, όπως:
Να καθυστερεί να στηρίξει το κεφάλι (2-3 μηνών), να μην αλληλεπιδρά με τα άλλα άτομα (βρεφική ηλικία),να καθυστερεί να καθίσει (8-9 μηνών),να καθυστερεί να περπατήσει (12-18 μηνών),να καθυστερεί να μιλήσει (12 μηνών),να αδυνατεί να δείξει με τον δείκτη αυτό που επιθυμεί (15-18 μηνών),να μην ανταποκρίνεται στο όνομά του έως την ηλικία των 12 μηνών, να μην παίζει παιχνίδια μίμησης από την ηλικία των 18 μηνών, επιθετικότητα, ελλιπής κοινωνικότητα, απουσία βλεμματικής επαφής, διαταραχές στον ύπνο, ηχολαλία, στερεοτυπικές κινήσεις όπως να χτυπά τα χέρια του, να κουνάει το σώμα του εμπρός πίσω, να περιστρέφεται σε κύκλους, υπερκινητικότητα, διάσπαση προσοχής, αυτοτραυματισμοί, ξεσπάσματα, κραυγές, υπερβολικές φοβίες.
