Με την παρουσία της πολιτειακής και της πολιτικής ηγεσίας τελέστηκε χθες το πρωί, Κυριακή 26 Ιανουαρίου, στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστασίου. Μιας μορφής που ξεχώρισε διεθνώς όχι μόνο για την ποιότητα του έργου του, αλλά και για το βάθος της πνευματικής του διάστασης, την αποφασιστικότητα και την αφοσίωσή του στην υπηρεσία του Θεού και του ανθρώπου.
Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος άφησε την τελευταία του πνοή -από πολυοργανική ανεπάρκεια- το πρωί του Σαββάτου 25 Ιανουαρίου. Την ίδια ημέρα συνεδρίασε εκτάκτως η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Αλβανίας στα Τίρανα και αποφάσισε την εκλογή του μητροπολίτη Κορυτσάς κ. Ιωάννη ως τοποτηρητή του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου. Παράλληλα κηρύχθηκε πενθήμερο εκκλησιαστικό πένθος, δηλαδή μέχρι την Τετάρτη 29 Ιανουαρίου.
Χθες, Κυριακή, πολύ νωρίς το πρωί το σκήνωμα του μακαριστού μεταφέρθηκε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, όπου τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα. Με την υψηλή παρουσία της ΠτΔ Κατερίνας Σακελλαροπούλου, του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, του προέδρου της Βουλής Νικήτα Κακλαμάνη, πολιτικών, τοπικών Αρχών, κλήρου και λαού, τελέστηκε -μετά τη θεία λειτουργία- από τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του κεκοιμημένου Αρχιεπισκόπου. Χιλιάδες πιστοί συνέρρεαν για να προσκυνήσουν και να λάβουν την ευχή του πρωθιεράρχη, ο οποίος με το έργο του σφράγισε πτυχές της μαρτυρίας της Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο, με γνώμονα πάντα τον σεβασμό, την αγάπη και την ενότητα.
Σήμερα το πρωί θα αποδώσει τιμές η μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού και θα συνοδεύσει το σκήνωμα του μακαριστού Αρχιεπισκόπου μέχρι την Κακαβιά ο αντιπρόεδρος της Ιεράς Συνόδου, μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος.
Η υποδοχή του σκηνώματος στον Καθεδρικό Ναό της Αναστάσεως του Χριστού στα Τίρανα είναι προγραμματισμένη να λάβει χώρα αύριο, Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2025, στις 4 το απόγευμα τοπική ώρα (5 ώρα Ελλάδος), οπότε και το σκήνωμα θα τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα εντός του καθεδρικού ναού όλη τη νύχτα. Η εξόδιος ακολουθία θα ψαλεί την Πέμπτη 30 Ιανουαρίου στις 11 το πρωί τοπική ώρα (12 το μεσημέρι ώρα Ελλάδος) μετά τη θεία λειτουργία. Η ταφή θα πραγματοποιηθεί κάτω από το Ιερό Βήμα του καθεδρικού ναού, σε ειδική κρύπτη που είχε προετοιμάσει ο ίδιος ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος. Σύμφωνα με πληροφορίες, θα μεταβεί στα Τίρανα ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος για να προστεί της εξοδίου ακολουθίας του μακαριστού πρωθιεράρχη.
Είναι γεγονός ότι η ζωή του μακαριστού ήταν ένα φωτεινό μονοπάτι μέσα στην καταιγίδα της Ιστορίας, μια πορεία γεμάτη θυσίες, προκλήσεις και υπερβάσεις. Στο άκουσμα της εκδημίας του σύμπας ο ορθόδοξος κόσμος εξέφρασε τη θλίψη του και τα ειλικρινή του συλλυπητήρια προς την Εκκλησία της Αλβανίας. Τα θερμά συλλυπητήρια του Οικουμενικού Θρόνου και του ίδιου προσωπικά απέστειλε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τηλεγράφημα προς την Ιερά Σύνοδο της Αγιοτάτης Εκκλησίας της Αλβανίας. Τα συλλυπητήριά του προς την Εκκλησία της Αλβανίας και τους ορθόδοξους πιστούς της χώρας έστειλε με μήνυμά του και ο Πατριάρχης Αντιοχείας Ιωάννης.
«Υπήρξε στολίδι»
Στο πένθος της Εκκλησίας της Αλβανίας συμμετέχει με ανακοίνωσή του το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Τα συλλυπητήριά του εξέφρασε και ο Πατριάρχης Μόσχας. «Ο μακαριστός υπήρξε στολίδι του ορθόδοξου κόσμου» δήλωσε ο Πατριάρχης Σερβίας. Ειλικρινή συλλυπητήρια στην Εκκλησία της Αλβανίας απέστειλε και το Πατριαρχείο Ρουμανίας, ενώ ο Πατριάρχης Βουλγαρίας υπογράμμισε ότι η παρακαταθήκη του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας παραμένει ανεξίτηλη στο διηνεκές. Η Εκκλησία της Ελλάδος επεσήμανε ότι ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος διέλαμψε ως εικόνα ζωντανής πίστεως και η Εκκλησία της Πολωνίας χαρακτήρισε τον Αρχιεπίσκοπο εξέχουσα προσωπικότητα στον ορθόδοξο χώρο.
«Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κυρός Αναστάσιος υπήρξε μία εξέχουσα και πολυσχιδής εκκλησιαστική προσωπικότητα, που δεν χωρά να αναπτυχθεί σε λίγες μόνο γραμμές, ούτε μπορεί να υπάρξει σε χρόνο παρελθοντικό, αλλά μένει πάντοτε παρών, μέσω της μνημειώδους πνευματικής προσφοράς του στην ορθόδοξη Εκκλησία και την ανθρωπότητα εν γένει. Το έργο του ωστόσο δύναται να περιγραφεί με τρεις λέξεις: Ιεραποστολή, Διάλογος και Οικουμενικότητα. Οι έννοιες αυτές αποτυπώνουν με ακρίβεια την πίστη του στον Πανάγαθο Θεό, την πλήρη αφοσίωσή του στην Αγία μας Εκκλησία, καθώς και τον αγώνα του για την ειρηνική συνύπαρξη των λαών» αναφέρει σε δήλωσή του ο μητροπολίτης Νέας Ιωνίας Γαβριήλ. «Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος μας ενέπνευσε, έγινε για εμάς πρότυπο ζωής, μας δίδαξε τι σημαίνει ιεραποστολή, μας έμαθε να βλέπουμε στο πρόσωπο του κάθε ανθρώπου τον ζωντανό Θεό. Ηταν υπόδειγμα ευγένειας και ήθους» σημείωσε ο μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος.
«Το έργο του δεν ερμηνεύεται, απλά θαυμάζεται» δήλωσε ο μητροπολίτης Μεσογαίας κ. Νικόλαος. Τη συμπαράστασή του προς την Εκκλησία της Αλβανίας εξέφρασε και ο μητροπολίτης Λαρίσης Ιερώνυμος. «Ο διδακτικός και πατρικός του λόγος, το ιλαρό βλέμμα του και το ολοφώτεινο πρόσωπό του παραμένουν ακόμα χαραγμένα στη μνήμη των Αιτωλοακαρνάνων και η επίσκεψή του -το 2007- θα αποτελεί ορόσημο και μοναδική ευλογία για την Ιερά Μητρόπολή μας» ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Μητρόπολη Αιτωλίας. Ιεράρχη και πατέρα της Εκκλησίας που ξεπέρασε τα όρια του θρύλου χαρακτήρισε τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο ο μητροπολίτης Ιωαννίνων Μάξιμος. Με εκτενή δέηση συμμετέχει στο βαρύ πένθος και η Εκκλησία της Κρήτης. Ο μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος χαρακτήρισε τον πρωθιεράρχη «σύγχρονο άγιο της Εκκλησίας» και «ισαπόστολο εκεί στη χώρα της Αλβανίας, άγγελο της Εκκλησίας της Αλβανίας».
Το φιλανθρωπικό έργο
Σύσσωμος και ο πολιτικός κόσμος εξέφρασε τη λύπη του για την απώλεια του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας, επισημαίνοντας το σημαντικό πνευματικό και κοινωνικό του έργο.
«Με βαθιά θλίψη αποχαιρετώ μία από τις σπουδαίες μορφές της ορθόδοξης Εκκλησίας, τον Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιο. Μία κορυφαία προσωπικότητα που συνέδεσε τον θεολογικό στοχασμό με την πρακτική της άοκνης προσφοράς, καταλείποντας σπουδαίο ποιμαντικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό και φιλανθρωπικό έργο. Εναν ιεράρχη που αντιτάχθηκε στη μισαλλοδοξία και στον θρησκευτικό φανατισμό, προσβλέποντας στην αλληλοκατανόηση, στον διάλογο, στη συναδέλφωση και την ειρηνική συνύπαρξη των λαών» δήλωσε, μεταξύ άλλων, η ΠτΔ Κ. Σακελλαροπούλου.
Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης σημείωσε: «Η προσφορά του στην Ορθοδοξία είναι ανεκτίμητη, με τη σφραγίδα του να μένει ανεξίτηλη όχι μόνο στη γειτονική χώρα, αλλά σε κάθε γωνιά της γης όπου ζει και αναπνέει ο Ελληνισμός. Μία φωνή που μπορεί να σίγασε. Που θα εκπέμπει, ωστόσο, για πάντα μηνύματα ζωής και ειρηνικής συνύπαρξης. Γιατί ο Αναστάσιος υπήρξε ταυτόχρονα πνευματικός ταγός και ενεργός υπηρέτης του ανθρώπου και των δικαιωμάτων του».
Συλλυπητήριο μήνυμα εξέδωσε και ο πρόεδρος της Αλβανίας Μπαϊράμ Μπεγκάι.
Φωνή Λογικής: Υπήρξε φάρος της Ορθοδοξίας και του ελληνικού πνεύματος
Στην προσφορά του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστασίου στην Ορθοδοξία και την ελληνική μειονότητα της Βόρειας Ηπείρου αναφέρεται σε δήλωσή της η ευρωβουλευτής και πρόεδρος της Φωνής Λογικής, Αφροδίτη Λατινοπούλου.
«O Ελληνισμός και η Ορθοδοξία είναι από σήμερα φτωχότεροι. Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος υπήρξε φωτεινός φάρος της Ορθοδοξίας και του ελληνικού πνεύματος. Το έργο του στην Αλβανία υπήρξε τιτάνιο. Ανέστησε κυριολεκτικά την Ορθόδοξη Εκκλησία μετά την καταστροφική περίοδο του κομμουνιστικού καθεστώτος. Ανήγειρε ναούς, χειροτόνησε ιερείς και στήριξε αδιάκριτα όλο τον αλβανικό λαό, με ιδιαίτερη μέριμνα για την καταδιωγμένη ελληνική εθνική μειονότητα» επισημαίνει η Αφροδίτη Λατινοπούλου. Η Φωνή Λογικής υποκλίνεται στη μνήμη του σοφού ποιμενάρχη που προτάθηκε για Νόμπελ Ειρήνης το 2000, αναγνωρίζοντας την οικουμενική του προσφορά. «Αιωνία η μνήμη του φωτεινού ιεράρχη, που με την ενάρετη ζωή και το πνευματικό του έργο θα καθοδηγεί πάντα τα βήματά μας» καταλήγει η ευρωβουλευτής.
«Λύγισε» & ο Πύρρος
Σε κλάματα ξέσπασε ο Πύρρος Δήμας για τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου, τονίζοντας το έργο που προσέφερε στην ελληνική μειονότητα και στον λαό της γειτονικής χώρας γενικότερα. «Εκανε μεγάλο έργο, ήταν δίπλα στους ανθρώπους που είχαν ανάγκη. Ημασταν πολύ τυχεροί που τον είχαμε» δήλωσε με τρεμάμενη φωνή ο «χρυσός» ολυμπιονίκης της άρσης βαρών.
«Μεγάλη απώλεια για τον Ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου και την Αλβανία. Εκανε μεγάλο έργο, ήταν δίπλα στους ανήμπορους» πρόσθεσε, με τη φωνή του να «σπάει» από τα δάκρυα. «Ηταν ενωτικός. Ηταν πάντα δίπλα μας, βοήθησε τα σχολεία μας, τα νοσοκομεία μας, τους ανθρώπους μας. Θυμάμαι ότι μετά από κάθε Ολυμπιάδα μού έστελνε ένα χειρόγραφο “συγχαρητήρια”» τόνισε ο Πύρρος Δήμας. «Ηταν δικός μας άνθρωπος, έτσι μας είχε όλους, ήταν πάντα δίπλα μας. Ημασταν πολύ τυχεροί που τον είχαμε» κατέληξε.
Στην προσωπική του επαφή με τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο αναφέρθηκε σε ανάρτησή του ο ανοικτά ομοφυλόφιλος Γρηγόρης Βαλλιανάτος (μικρή φωτό), ο οποίος γνώριζε τον ιεράρχη από παιδί, καθώς ήταν φίλος με τους γονείς του. «Με εξομολογούσε και ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσα να περιμένω από έναν ορθόδοξο κληρικό» σημείωσε. «Ηταν απέραντα γλυκομίλητος, ήρεμος και στους αντίποδες της γνωστής εικόνας του παραδοσιακού ιερέα της Ελλάδας της Ανατολής» διηγήθηκε ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος για την πολύχρονη σχέση τους και τις συζητήσεις που είχαν.
Επίσης, είχαν ταξιδέψει μαζί στη Ρουμανία και οργάνωσαν τη σίτιση χιλιάδων Κύπριων φοιτητών στην Αθήνα μετά την τουρκική εισβολή το 1974. «Αν και με εξομολογούσε κουβεντιάζοντας από τα μικρά μου χρόνια, δεν μου είπε ποτέ μια κακή κουβέντα για τον ερωτικό προσανατολισμό μου. Αν η μητέρα μου, μου έμαθε τη λέξη αγάπη, ο Αναστάσιος μου έμαθε πώς να την προφέρω. Μαζί με ανθρώπους από όλο τον κόσμο, τον αποχαιρετώ με σεβασμό και αγάπη» κατέληξε στην ανάρτησή του.