Περισσότερες από 50.000 σελίδες, 2.000 φάκελοι με αναξιοποίητες πληροφορίες, μεγάλος αριθμός φωτογραφιών, φιλμ και ηχογραφημένων μαρτυριών συνθέτουν το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος BLUE BOOK project
Περισσότερες από 50.000 σελίδες, 2.000 φάκελοι με αναξιοποίητες πληροφορίες, μεγάλος αριθμός φωτογραφιών, φιλμ και ηχογραφημένων μαρτυριών συνθέτουν το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος BLUE BOOK project ( επιχείρηση Μπλε Βιβλίο) που ξεκίνησε επίδοξα τον Μάρτιο του 1947 και φαίνεται πως τερματίστηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 1969. Στις επίσημες καταγραφές στους φακέλους αναφέρονται περισσότερες από 15.000 θεάσεις Αγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενων Αντικειμένων (UFO), εκ των οποίων τουλάχιστον 701 περιπτώσεις παραμένουν μη επεξηγήσιμες. Τα αρχεία τα οποία αποχαρακτηρίστηκαν είναι πλέον διαθέσιμα στην κοινή γνώμη σε μορφή μικροφίλμ 35mm (Τ-1206).
Του Απόστολου Αντωνάκη
Η επιχείρηση καταγραφής των θεάσεων UFO με την ονομασία «Μπλε βιβλίο», που ξεκίνησε το 1947, τέθηκε υπό την ευθύνη της Πολεμικής Αεροπορίας, την εποπτεία του FBI και του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ NSA. Εκπαιδευμένοι στρατιωτικοί και μυστικοί πράκτορες έφταναν πολύ γρήγορα στο σημείο κάθε θέασης, συγκέντρωναν λεπτομερή στοιχεία, κατέγραφαν μαρτυρίες από αυτόπτες μάρτυρες και έλεγχαν στη συνέχεια την αξιοπιστία τους.
Τα στοιχεία, σημειώσεις, οπτικό και ακουστικό υλικό περιλαμβάνονταν σε ειδικούς φακέλους, ξεχωριστούς για κάθε υπόθεση. Πολλά από τα στοιχεία ήταν δημοφιλή και συγκλονιστικά, και είχαν προκαλέσει το ενδιαφέρον προέδρων των ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων του Τεξανού Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, που φέρεται ότι είχε και ο ίδιος προσωπικές εμπειρίες, και των Χάρι Τρούμαν και Ρόναλντ Ρήγκαν.
Οι καταγραφές των θεάσεων UFO σε επίσημα κρατικά έγγραφα δεν αφορούσαν μόνο την ενδοχώρα των ΗΠΑ ή ευρύτερα την αμερικανική ήπειρο αλλά ολόκληρο τον πλανήτη. Το αξιοπερίεργο διαχρονικό φαινόμενο των θεάσεων αυτών των άγνωστων αντικειμένων ακόμα και σήμερα παρατηρείται σε κάθε γωνιά του πλανήτη, με χιλιάδες διαφορετικά περιστατικά να μοιάζουν εκπληκτικά στην περιγραφή τους.
Αν και η μαζική εμφάνιση των ΑΤΙΑ παρατηρείται κατά τη διάρκεια ή προς το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, φαίνεται πως ουδέποτε έπαψε να συμβαίνει στους ουρανούς, σε κάθε γωνιά της Γης. Μεταγενέστερα του πολέμου αρκετοί ερευνητές συνέδεσαν το γεγονός των αλεπάλληλων εμφανίσεων αμέσως μετά τη ρίψη των δύο ατομικών βομβών στις πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι, ύστερα από την απόφαση του Αμερικανού προέδρου Χάρι Τρούμαν που ήθελε να επισπεύσει τη λήξη ενός ψυχοφθόρου, δαπανηρού αλλά και εξοντωτικού πολέμου.
Ομως ξέχωρα από αυτές τις ερευνητικές υποθέσεις, οι εμφανίσεις αλλόκοτων ιπτάμενων αντικειμένων, που δείχνουν να αψηφούν τους γνωστούς κανόνες της πτητικής αλλά και τους νόμους της Φυσικής, συνεχίζουν να πονοκεφαλιάζουν ειδικούς και μη.
Η «ουφολογία», αν και περιθωριοποιήθηκε από τις κυβερνήσεις και τη συντριπτική πλειονότητα της επιστημονικής κοινότητας, αποτέλεσε ένα ενδιαφέρον πεδίο έρευνας που προσέλκυσε το ενδιαφέρον σοβαρών, αδέσμευτων επιστημόνων και ερευνητών.
Συνεχές ενδιαφέρον
Σε αυτές τις έρευνες, πολλές από τις οποίες συμπεριλαμβάνει και το «Blue Book Project», φαίνεται πως ένα αριθμός περιπτώσεων ήταν αδύνατον να ερμηνευτεί με τις υφιστάμενες επιστημονικές γνώσεις και τη λογική, συντηρώντας το συναρπαστικά γοητευτικό μυστήριο για τα UFO.
Η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ για να διεκπεραιώσει το συγκεκριμένο πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε με μεγάλα κονδύλια, τα οποία φαίνεται πως ήταν αδύνατον να συνεχίσουν να εγκρίνονται από το αμερικανικό κογκρέσο. Ωστόσο, παρότι οι φάκελοι φέρεται ότι έκλεισαν το 1989, είκοσι χρόνια αργότερα διέρρευσαν πληροφορίες για την ανάπτυξη ενός μυστικού σχεδίου «New Blue Book project», το οποίο βεβαίως ουδέποτε αποδείχθηκε ή έγινε ως υπόθεση επίσημα αποδεκτή από τις αμερικανικές υπηρεσίες. Σε ό,τι αφορά το «Blue Book Prozect», την αναγκαστική υπογραφή του «τέλους» έβαλε ο τελευταίος γενικός διευθυντής του εγχειρήματος, ο αξιωματικός της USAF Alector Quintanilla.
Μετά τον αποχαιρετισμό τους τα αρχεία αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο σε μορφή PDF και JPG από τον John Greewald, ο οποίος διευθύνει μια ενδιαφέρουσα ιστοσελίδα με την ονομασία «The Black Vault» και τις προσφέρει δωρεάν στους επισκέπτες του ιστοτόπου του, αφού προηγουμένως έλαβε σχετική άδεια από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες των ΗΠΑ για τη δημόσια ανάρτησή τους. Περισσότερες από ενάμισι εκατομμύριο ηλεκτρονικές σελίδες συγκεντρώθηκαν από τον Greewald, ο οποίος τις επιμελούνταν και τις ομαδοποιούσε επί είκοσι χρόνια, από την εποχή που ο ίδιος βρισκόταν στην εφηβική ηλικία.
Σε αυτές τις αναρτημένες σελίδες του «Blue Book Project» ανακαλύπτεις και περιστατικά που αφορούν την Ελλάδα και την Κύπρο, ενώ οι αρμόδιες ελληνικές Αρχές κατά τις περιόδους αναφοράς των περιστατικών είχαν αποσιωπηθεί ή υποβαθμιστεί, όπως η πολύκροτη υπόθεση της Αταλάντης.
Η σιγή των υπηρεσιών γύρω από ένα σοβαρό ζήτημα που χρήζει έρευνας και λεπτών χειρισμών είναι λογική και απαραίτητη. Ομως αυτό το διαχρονικό ζήτημα που απασχόλησε εκατομμύρια πολίτες σε ολόκληρο τον κόσμο για αρκετές δεκαετίες πρέπει να πάψει να αποτελεί «άβατο» και οι ασχολούμενοι με αυτό θα πρέπει να αποκατασταθούν ως μη περιθωριακοί και γραφικοί. Αυτό επιβάλλει η δεοντολογία, όταν εξειδικευμένες αμερικανικές υπηρεσίες αδυνατούν να εξηγήσουν με οποιονδήποτε τρόπο ένα ποσοστό που ξεπερνά το 5,6% των επίσημων αναφορών που εξετάστηκαν.
Για περισσότερα από 40 χρόνια μερικοί επιστήμονες υποψιάζονταν πως ένα λιγότερο γνωστό είδος αντικατοπτρισμού μπορεί να είχε κάποια σχέση με τα ΑΤΙΑ. Ενας πολύ γνωστός επιστήμονας, ο δρ Ντόναλντ Μένζελ, τότε διευθυντής του Αστεροσκοπείου του Κολεγίου Χάρβαντ, άρπαξε την ιδέα και την προώθησε. Τότε ο ημερήσιος Τύπος και το περιοδικό «Τάιμς» έδωσαν μεγάλη έμφαση στη συγκεκριμένη υπόθεση.
Η θεωρία ήταν πως αν μεταλλαγές θερμοκρασίας σε χαμηλό υψόμετρο μπορούσαν να προκαλέσουν αλλαγή θέσης των εικόνων κάνοντας τον δρόμο να φαίνεται βρεγμένος, τότε οι μεταλλαγές θερμοκρασίας σε υψηλότερα επίπεδα της ατμόσφαιρας θα μπορούσαν να κάνουν τα αντικείμενα που βρίσκονταν στο έδαφος ή σε χαμηλό υψόμετρο να φαίνονται πολύ ψηλά στον αέρα. Επιπλέον, αν αυτά τα αντικείμενα μετακινούνταν πάνω ή κοντά στο έδαφος, θα μπορούσαν να δώσουν την ψευδαίσθηση πως ήταν μυστηριώδη αντικείμενα που πετούσαν ψηλά στον ουρανό.
Ετσι προτάθηκε μια βολική επιστημονική λύση για το μυστήριο των ΑΤΙΑ. Αλλά ήταν μια λύση που είχε δημιουργηθεί από το τίποτα και κάποιος έπρεπε να σπαταλήσει περισσότερο χρόνο να τη διευρευνήσει πριν καταλήξει να γίνει δεκτή απ’ όλο τον κόσμο. Δυστυχώς όμως κανείς δεν το έκανε… Ακόμα και σήμερα, αρκετά χρόνια μετά, άνθρωποι που θα έπρεπε να ξέρουν κάτι παραπάνω, χρησιμοποιούν μεταξύ των άλλων θεωριών και αυτήν της μεταλλαγής της θερμοκρασίας για να εξηγήσουν το φαινόμενο των ΑΤΙΑ που φαίνονται στον ουρανό.
Τι λάθος έχει η εξήγηση με τη μεταλλαγή της θερμοκρασίας; Βασικά θα έπρεπε να αναρωτηθούμε «τι το σωστό περιέχει»; Η απάντηση είναι πως δεν περιέχει τίποτα το επιστημονικό ως τεκμηριωμένη και μη αμφισβητήσιμη υπόθεση. Ισως να μην υπάρχουν παραπάνω από μία ή δύο αναφορές για εμφανίσεις ΑΤΙΑ που να μπορούν να εξηγηθούν ως αντικατοπτρισμοί.
Ολα εξαρτώνται από το αν θέλουμε να μιλάμε με αφηρημένες θεωρίες ή με αντικειμενικό ρεαλισμό για τα συγκεκριμένα γεγονότα. Θεωρητικά η μεταλλαγή της θερμοκρασίας προκαλεί μια μετατόπιση της εικόνας του αντικειμένου. Αλλά όταν ελέχθησαν αναφορές για συγκεκριμένα γεγονότα που περιλάμβαναν ακριβείς αριθμούς, η θεωρία του αντικατοπτρισμού αποδεικνυόταν αβάσιμη.
Αυτοί που κανονικά θα έπρεπε να κάνουν τους υπολογισμούς προφανώς δεν το έκαναν και οι λίγοι που το έκαναν αγνοήθηκαν ή περιφρονήθηκαν. Απ’ όλους εκείνους που είχαν γοητευτεί από τη θεωρία η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ βρισκόταν στην κορυφή του καταλόγου.
Το σχέδιο BLUE BOOK της αεροπορίας για την έρευνα των ΑΤΙΑ είχε αποκτήσει τη φήμη πως απέδιδε μερικές από τις πιο ακατάλληλες εξηγήσεις για απόλυτα κανονικές εμφανίσεις ΑΤΙΑ. Αναγνώριζε τα UFO μόνο ως μετεωρολογικά μπαλόνια, ενώ ήταν πασιφανές πως τα συγκεκριμένα αντικείμενα αποκλείεται να ήταν μπαλόνια. Επίσης παραδεχόταν ως αεροπλάνα άλλα ΑΤΙΑ που ούτε έμοιαζαν ούτε συμπεριφέρονταν σαν αεροπλάνα.
Είναι λοιπόν αρκετά φυσιολογικό το γεγονός ότι η Αεροπορία θα άρπαζε την ευκαιρία να «γαντζωθεί» στη λογική εξήγηση «μεταλλαγής της θερμοκρασίας» με μεγάλη ανακούφιση. Προς έκπληξη όμως πολλών ερευνητών απέφυγε να το υιοθετήσει επίσημα. Κανείς δεν ξέρει ακριβώς γιατί οι άνθρωποι του σχεδίου BLUE BOOK έγιναν ξαφνικά πολύ πιο προσεκτικοί στις παρατηρήσεις τους.
Μετά τις μαζικές εμφανίσεις πάνω από την Ουάσινγκτον (το 1952)
Το καλοκαίρι του 1952 εμφανίστηκαν ξαφνικά πολλά ΑΤΙΑ πάνω από την πρωτεύουσα της Αμερικής. Στα τέλη Ιουλίου τα είχαν «πιάσει» σε ραντάρ, τα είχαν δει από το έδαφος και από τον αέρα για πολλές ώρες και σε πολλές διαφορετικές νύχτες, και κάποιοι τα είχαν φωτογραφίσει. Φωτισμένα περίεργα αντικείμενα πετούσαν τακτικά πάνω από την Ουάσινγκτον και τα προάστιά της. Πετούσαν δίπλα σε αεροπλάνα, πάνω από τα κεφάλια των ανθρώπων και έπαιρναν στροφές 90 μοιρών με μεγάλες ταχύτητες.
Οταν η Αεροπορία αναγκάστηκε να ανταποκριθεί στο ενδιαφέρον του κοινού διοργανώνοντας μια τεράστια συνέντευξη τύπου στο Πεντάγωνο, στις 29 Ιουλίου, η εντύπωση που έδωσε σε όλο τον κόσμο ήταν πως τα ΑΤΙΑ είχαν δημιουργηθεί πιθανότατα από «μεταλλαγές θερμοκρασίας». Οχι ότι εμφανίστηκαν ανώτεροι αξιωματικοί της Αεροπορίας να το δηλώσουν ξεκάθαρα, αλλά άφησαν να εννοηθεί κάτι τέτοιο χαμηλόβαθμο προσωπικό και αρκετοί εμπλεκόμενοι.
Σχετικά με αυτό, δεν είπαν και πολλά πράγματα που να μην ήταν διφορούμενα. Ο ημερήσιος Τύπος, στη βιασύνη του να γεμίσει πολλές σελίδες βασισμένες σε μία ή δύο δηλώσεις, απέδωσε κι αυτός τις περίεργες νύχτες με τα Αγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα στη μεταλλαγή της θερμοκρασίας.
Κι αυτό ήταν που έμαθε ο κόσμος: ότι τα υποτιθέμενα αντικείμενα δεν ήταν παρά αντανακλάσεις φωτός από γήινες πηγές που είχαν δεχτεί διάθλαση μέσα σε εναλλασσόμενα στρώματα θερμού και ψυχρού αέρα. Για να υποστηρίξουν τις ιστορίες τους είχαν δημοσιεύσει και υπερβολικά σχεδιαγράμματα που έδειχναν πώς οι ακτίνες φωτός σχημάτιζαν εξαιτίας της διάθλασης μεγάλα καμπύλα τόξα, σε σημείο που έπειθαν τον καθέναν.
Ανάμεσα όμως σε εκείνους που δεν πείστηκαν ήταν και οι άνθρωποι του σχεδίου BLUE BOOK στην Αεροπορική Βάση Ράιτ – Πάττερσον του Οχάιο. Ο διευθυντής του σχεδίου, σμηναγός Εντ Ρούππελτ, στην πρώτη έκθεση που έγραψε μετά το κύμα μαζικών θεάσεων του Ιουλίου πάνω από την Ουάσινγκτον (ιστορία που κρατήθηκε εμπιστευτική για πολλά χρόνια) έριξε «κρύο νερό» στην υπόθεση των θερμών και ψυχρών στρωμάτων αέρα λέγοντας τα εξής:
«Σχετικά με τη φύση των αναφερθέντων αντικειμένων ή φαινομένων προτάθηκαν τους τελευταίους μήνες αρκετές πολυσυζητημένες θεωρίες. Αυτές οι θεωρίες εξετάστηκαν από ειδικούς στα θέματα της Ατμοσφαιρικής Φυσικής, που συμφώνησαν πως καμία από τις θεωρίες που είχαν προταθεί ως τότε δεν μπορούσε να εξηγήσει τις περισσότερες από τις περιπτώσεις εκτός ελαχίστων, αν και γι’ αυτές τις επεξηγημένες διατηρούνται επιφυλάξεις…»
Οι εξειδικευμένες έρευνες
Οταν έφτασε ο καιρός για το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο να δεχτεί τη χρηματοδότηση μιας μελέτης των ΑΤΙΑ με 500.000 δολάρια από την Αεροπορία προκειμένου να εξετάσει τον ρόλο των αντικατοπτρισμών, ανάθεσε τη δουλειά στον Ουίλιαμ Βιεζή, μετεωρολόγο ερευνητή τότε του Ινστιτούτου Ερευνών του Στάνφορντ. Το κεφάλαιό του για τις «Οφθαλμαπάτες» καλύπτει 57 σελίδες από τη χαρτόδετη έκδοση του έργου «Επιστημονική Μελέτη των Αγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενων Αντικειμένων» που αποτελεί και την έκθεση της έρευνας.
Το κεφάλαιο είναι γεμάτο μαθηματικούς τύπους, χάρτες, σχεδιαγράμματα, πίνακες και επίσημη επιστημονική γλώσσα. Οπως και το μεγαλύτερο μέρος της έκθεσης, το τμήμα του Βιεζή είναι αρκετά δυσνόητο. Επιπλέον τα συμπεράσματα δίνουν μια βασικά διαφορετική άποψη της κατάστασης από το όλο κείμενο του κεφαλαίου του. Επιλογίζοντας τις παρατηρήσεις του ο ερευνητής διατύπωσε τα εξής: «Δεν δημιουργούνται αξιοσημείωτα διαθλαστικά αποτελέσματα πέρα από μια γωνιώδη απόσταση 14 μοιρών περίπου από τον ορίζοντα και… δεν μπορεί να υπάρξει ανώτερο είδωλο εικόνας πέρα από μια γωνιώδη απόσταση μιας ή δύο μοιρών πάνω από τον ορίζοντα…»
Αυτό φαίνεται πως σημαίνει, τουλάχιστον για τους ακατατόπιστους, πως μια τέτοια οφθαλμαπάτη μπορεί να φανεί μέχρι 14 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα. Αλλά στη μέση του κεφαλαίου του υπάρχει το εξής: «Για κάθε πρακτικό σκοπό, 0,5 μοίρες μπορούν να θεωρηθούν το σχεδόν ανώτατο όριο γωνίας φωτισμού που θα επέτρεπε τη δημιουργία ενός αντικατοπτρισμού». Και στην ίδια παράγραφο: «Αρα μία μοίρα τόξου θα πρέπει να αντιπροσωπεύει σχεδόν το ανώτατο όριο γωνιώδους απόστασης που μπορεί να υπάρξει ανάμεσα στην αληθινή θέση της πηγής φωτισμού και στο αντικατοπτρισμένο είδωλό της».
Τέλος, ο ερευνητής κάνει αυτή τη σχεδόν οριστική δήλωση: «Οι αντικατοπτρισμοί φαίνονται “χαμηλά στον ουρανό” και κοντά στο επίπεδο του ορίζοντα που κοιτάμε. Μια οφθαλμαπάτη κοντά στο ζενίθ δεν μπορεί να αποδοθεί σε αντικατοπτρισμό». Αν η έκθεση του Κολοράντο είχε κάνει περισσότερες εκδόσεις, δηλώνοντας καθαρά πως οι αντικατοπτρισμοί δεν έχουν σχεδόν καμία σχέση με τα ΑΤΙΑ, θα είχε βαθμολογηθεί με «λίαν καλώς» σε αντικειμενικότητα. Δυστυχώς, οι σημαντικές φράσεις ήταν θαμμένες βαθιά μέσα στο κείμενο και πολύ λίγοι μπόρεσαν να τις προσέξουν.
Περίπου την εποχή που ετοιμαζόταν η μελέτη του Κολοράντο, η Αεροπορία είχε αναθέσει μια ειδική μελέτη με το όνομα «Ποσοτικές Απόψεις Αντικατοπτρισμών» στο Κέντρο Τεχνικών Εφαρμογών Περιβάλλοντος για λογαριασμό του Τμήματος Ξένης Τεχνολογίας που ήταν κι αυτό μέρος του σχεδίου BLUEBOOK. Ακόμα πιο τεχνική και πολύ λιγότερο γνωστή από την έκθεση του Κολοράντο, η τελική έκθεση της Αεροπορίας κοροϊδεύει την ιδέα πως οι μεταλλαγές της θερμοκρασίας δημιούργησαν ποτέ τις εμφανίσεις των ΑΤΙΑ.
Ο Φρέντερικ Β. Μενκέλο είναι ο άνθρωπος που έστειλε τη θεωρία των ΑΤΙΑ με τη μεταλλαγή της θερμοκρασίας εκεί που έπρεπε να είναι, στο κοντινότερο καλάθι άχρηστων. Μολονότι το μεγαλύτερο μέρος της 26σέλιδης έκθεσής του είναι πέρα από τις δυνατότητες κατανόησης του κοινού ανθρώπου, στην εισαγωγή του ο Μενκέλο κατάφερε ευτυχώς να εκφράσει τις ιδέες του με λόγια που μπορεί να καταλάβει όλος ο κόσμος.
«Ανάμεσα στους σχολιαστές των ΑΤΙΑ υπήρχε η τάση να αποδίδονται ορισμένες κατηγορίες αναφορών για ΑΤΙΑ σε φαινόμενο αντικατοπτρισμού. Πιστεύουμε πως η τάση αυτή βασίζεται κατά μεγάλο μέρος στην έμφαση που δόθηκε στην ποιοτική και όχι στην ποσοτική εξέταση των αντικατοπτρισμών από όλες σχεδόν τις μετεωρολογικές και φυσικές μελέτες. Η μεγάλη πλειονότητα των επιστημονικών μελετών των αντικατοπτρισμών δίνει το μεγαλύτερο βάρος σε μια μοναδική εμφάνιση αντικατοπτρισμού και περιέχει, το πολύ, μερικές παραγράφους για τη διανομή των ατμοσφαιρικών δεικτών διάθλασης που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια τέτοια εμφάνιση. Υπάρχουν φυσικά εξαιρέσεις, αλλά σχεδόν όλες βρίσκονται σε γλώσσες και εκδόσεις απρόσιτες για τους Αμερικανούς συγγραφείς».
Αυτή η έκθεση σκοπεύει σε μια ποσοτική παρουσίαση του φυσικού περιβάλλοντος που θα χρειαζόταν για να δημιουργηθούν ισχυροί αντικατοπτρισμοί. Ο αναγνώστης θα αντιληφθεί πως ένας αντικατοπτρισμός δεν είναι καθόλου μια γραμμική διαδικασία και πως οι αντικατοπτρισμοί των οποίων το γωνιώδες μέγεθος ξεπερνάει κατά πολύ εκείνο που ξέρουμε από την καθημερινή μας εμπειρία απαιτούν τόσο τεράστιες μεταλλαγές θερμοκρασίας που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν μόνο υπό τεχνητές συνθήκες.
«Είναι εύκολο να αποδείξουμε πως οι “φακοί αέρα” και οι “ισχυρές μεταλλαγές” που πρότειναν, μεταξύ άλλων, ο Τζ. Χ. Γκόρντον και ο Ντόναλντ Μένζελ θα χρειάζονταν θερμοκρασίες πολλών χιλιάδων βαθμών Κελσίου για να δημιουργήσουν τους αντικατοπτρισμούς που τους αποδίδονται. Δεν χρειάζεται να πούμε ακόμα πως οι αντικατοπτρισμοί θα ήταν η λιγότερο θεαματική άποψη ενός τέτοιου χαρακτηριστικού της ατμόσφαιρας».
Επιστημονικές εικασίες
Πιο κάτω ο Μενκέλο προσθέτει: «Αυτό το παράδειγμα αντιπροσωπεύει τις καλύτερες πιθανές συνθήκες για τη δημιουργία ενός αντικατοπτρισμού. Αλλά, όπως αναφέραμε πιο πάνω, οι θερμοκρασίες που απαιτούνται για μια τέτοια κατάσταση είναι τρομακτικά μεγάλες και οι γωνίες διαστρέβλωσης υπερβολικά μικρές, εκμηδενίζοντας έτσι την πιθανότητα να δημιουργούνται αντικατοπτρισμοί από αντανακλάσεις σε γωνίες μιας μοίρας ή και περισσότερες πάνω από τον ορίζοντα. Βέβαια οι αντικατοπτρισμοί προκαλούνται από μεταλλαγές εκεί ψηλά, αλλά πρόκειται για μεταλλαγές που διαστρεβλώνουν μια ακτίνα φωτός κατά λίγα δέκατα του λεπτού της μοίρας».
Τελειώνοντας την έκθεσή του ο Φρέντερικ Μενκέλο αναφέρεται σε μια αυθεντία τόσο στα ΑΤΙΑ όσο και στα ατμοσφαιρικά φαινόμενα, τον δρα Τζέιμς ΜακΝτόναλντ. «Τα συμπεράσματά μας συνοψίζονται από τον ΜακΝτόναλντ στο άρθρο που παρουσίασε στο Συμπόσιο για Αγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα που διοργάνωσε η Επιτροπή Επιστήμης και Αστρονομίας της Βουλής των Αντιπροσώπων. Σε αυτό το σημείο του άρθρου του ο ΜακΝτόναλντ αναφέρεται στην εξήγηση του Μένζελ ότι ορισμένες εμφανίσεις ΑΤΙΑ οφείλονται σε αντικατοπτρισμούς. Και γράφει:
«Βασική δυσκολία στην εξήγηση του Μέζελ για τους αντικατοπτρισμούς είναι πως παραμελεί συνεχώς τους ποσοτικούς περιορισμούς της γωνίας του οπτικού πεδίου του παρατηρητή στους αντικατοπτρισμούς. Τα φαινόμενα αντικατοπτρισμών είναι αρκετά συνηθισμένα στην έρημο της Αριζόνας, αλλά τόσο η παρατήρηση όσο και η οπτική θεωρία συμφωνούν στο ότι οι αντικατοπτρισμοί περιορίζονται σε οπτικά πεδία που δεν ξεπερνάνε το οριζόντιο επίπεδο σε περισσότερο από μερικά δέκατα του πρώτου λεπτού της μοίρας». Ο δρ Τζέιμς ΜακΝτόναλντ διευκρίνισε με πολλή σαφήνεια πως οι αντικατοπτρισμοί και τα ΑΤΙΑ δεν είναι ούτε μακρινά ξαδέλφια. Ο υποσμηναγός της Αεροπορίας Μενκέλο έγραψε μια έκθεση γεμάτη χάρτες και σχεδιαγράμματα που δίνουν βάθος σε όσα είπε ο δρ ΜακΝτόναλντ.
Η χρηματοδοτημένη από την Αεροπορία μελέτη του Πανεπιστημίου του Κολοράντο έβγαλε περισσότερα συμπεράσματα, αλλά με το ίδιο νόημα. Είχαν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που πολλοί υποστήριζαν με σοβαρότητα πως το αντίθετο ήταν το σωστό.
Το μόνο που μένει από τη θεωρία των αντικατοπτρισμών με τη μεταλλαγή της θερμοκρασίας είναι η βαθιά ριζωμένη ιδέα που έχουν πολλοί άνθρωποι πως τα φώτα πάνω στο έδαφος μπορούν κατά κάποιον τρόπο να προβληθούν ψηλά στον ουρανό κάτω από εντελώς φυσικές και συνηθισμένες συνθήκες. Πολλοί από αυτούς που κάποτε προωθούσαν την απαρχαιωμένη αυτή ιδέα τώρα σωπαίνουν.
Εκτός από τον δρα Ντόναλντ Μένζελ. Ακόμα και τον Δεκέμβριο του 1969, στο Διεθνές Συμπόσιο για τα ΑΤΙΑ που οργάνωσε η Αμερικανική Εταιρία για την Πρόοδο της Επιστήμης, προσπαθούσε να πουλήσει το ίδιο παλιό παραμύθι.
Σύμφωνα με την προκαταρκτική εξέταση των άρθρων που θα παρουσιάζονταν στη σημαντική αυτή συγκέντρωση, ο δρ Μένζελ είπε στους συγκεντρωμένους επιστήμονες: «Τα αιωρούμενα φώτα, λόγου χάρη, που φαίνονται τη νύχτα, εξηγούνται με τη μεταλλαγή της θερμοκρασίας. Ο θερμός αέρας σε υψόμετρο μερικών χιλιάδων ποδιών αντανακλά τις απομακρυσμένες πηγές φωτός, όπως τα φώτα των αυτοκινήτων, και τις κάνει να φαίνονται “ψηλά στον αέρα”».
Κι όμως, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των κομπιούτερ που αναφέρονται στην επίσημη έκθεση της Αεροπορίας σχετικά με αυτό το θέμα, ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα απαιτούσε αλλαγές θερμοκρασίας πολλών χιλιάδων βαθμών. Αν μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο, οποιοσδήποτε βρισκόταν σε θέση να δει ένα τέτοιο φαινόμενο δεν θα το ανέφερε ποτέ του, γιατί την ίδια στιγμή θα είχε γίνει κάρβουνο.
Για πολλά χρόνια και όσο διήρκεσαν οι έρευνες του «Blue Book Project», εκτός από την περιβόητη υπόθεση της ατμοσφαιρικής διάθλασης και των μετεωρολογικών μπαλονιών, αρκετές ακόμα εξηγήσεις δόθηκαν για να εξηγηθούν μεμονωμένες ή μαζικές θεάσεις ΑΤΙΑ. Πίσω από τις έρευνες και τις δημόσιες επεξηγήσεις ίσως υπάρχουν και ευρήματα τα οποία αξιολογήθηκαν, αλλά για λόγους εθνικής ασφάλειας τα πορίσματα γύρω από αυτά να μη δόθηκαν ποτέ στη δημοσιότητα.
Ισως κάποιες βολικές, πρόχειρες επιστημονικές εξηγήσεις να θεωρήθηκαν χρήσιμες, ώστε να κατευναστεί η κοινή γνώμη. Ισως, πάλι, σημαντικά στρατιωτικά πειράματα να κρύβονται σε μερικές από τις περιπτώσεις εμφάνισης ΑΤΙΑ, ωστόσο αυτή η εκδοχή δεν θα σταθεί ποτέ ικανή να εξηγήσει ένα παγκόσμιας κλίμακας αινιγματικό φαινόμενο…
Εμμονή με τον αντικατοπτρισμό
Το σχέδιο BLUEBOOK συνέχισε να ακροβατεί για άλλα 15 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα συγκέντρωσε άλλες 10.000 αναφορές για ΑΤΙΑ, από τις οποίες λιγότερες από μισό τοις εκατό εξηγήθηκαν ως μεταλλαγές της θερμοκρασίας ή οφθαλμαπάτες.
Ηταν φανερό πως η Αεροπορία δεν έπαιρνε τη θεωρία στα σοβαρά, αλλά ο κόσμος τότε δεν το ήξερε γιατί όλες αυτές οι πληροφορίες είχαν κρατηθεί εμπιστευτικές. Το αν η Αεροπορία έπρεπε ή όχι να κρατήσει τη θέση της μυστική είναι συζητήσιμο. Αλλά εκείνο που δεν είναι συζητήσιμο είναι η ανεκτικότητα της Αεροπορίας, που συνέχισε να υιοθετεί την άποψη πως οι μεταλλαγές της θερμοκρασίας ήταν η βασική αιτία που κατά μεγάλο μέρος προκαλούσε τα φαινόμενα ΑΤΙΑ, μολονότι όλοι οι εμπλεκόμενοι γνώριζαν πολύ καλά πως η συγκεκριμένη θεωρία δεν ευσταθούσε.
Σε μια πολυγραφημένη περίληψη γεγονότων και πληροφοριών για ΑΤΙΑ που έκανε στα τέλη του 1954, η Αεροπορία έλεγε πως οι μεταλλαγές της θερμοκρασίας έφταιγαν για ΑΤΙΑ που είχαν συλλάβει τα ραντάρ, περιγράφοντας μάλιστα μία από αυτές τις περιπτώσεις. Αλλά στην περίληψη, για παράδειγμα, αναφερόταν πως ένα ΑΤΙΑ βρισκόταν μεταξύ 10 και 25 μοιρών πάνω από ένα επιβατηγό αεροπλάνο, το οποίο φαινόταν πως ακολουθούσε (το αεροπλάνο πετούσε στα 7.000 πόδια), όμως ακριβώς αυτό το γεγονός αποδείχνει ξεκάθαρα πως δεν θα μπορούσε να ήταν υπεύθυνη καμιά μεταλλαγή θερμοκρασίας για το φαινόμενο.
Σύμφωνα με τον αείμνηστο δρα Τζέιμς ΜακΝτόναλντ, φυσικό του Ινστιτούτου Ατμοσφαιρικής Φυσικής του Πανεπιστημίου της Αριζόνας: «Δείκτες κλίσης που να προκαλούν αξιοσημείωτη υπερδιάθλαση ή υποδιάθλαση είναι άγνωστοι στην ελεύθερη ατμόσφαιρα». Σε απλή γλώσσα αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχουν συνθήκες στην ατμόσφαιρα της Γης που να μπορούν να μετατοπίσουν μια εικόνα παραπάνω από μία μοίρα πάνω από τον ορίζοντα του παρατηρητή.
Στο άρθρο που έγραψε το 1976 ο δρ ΜακΝτόναλντ συνεχίζει: «Ακόμα πιο σημαντικό είναι πως δεν μπορούμε να έχουμε επιστροφή εικόνας, ακόμα και με ισχυρές κλίσεις, παρά μόνο αν υπάρχει κάποιο στερεό αντικείμενο που να αντανακλάται στη δέσμη του ραντάρ. Κοντά στην επιφάνεια της Γης τα οποιαδήποτε αντικείμενα εδάφους είναι εκείνα που δημιουργούν ψευδείς στόχους στερεής φύσης, αλλά ψηλά δεν υπάρχουν τέτοια στερεά αντικείμενα που να στέλνουν πίσω νοθευμένο αντίλαλο. Το αποτέλεσμα είναι πως πως οι “γήινες επιστροφές” είναι εντελώς άγνωστες ψηλά…»
Τα χρόνια περνούσαν, αλλά πάλι δεν εμφανιζόταν κάποιος θαρραλέος ειδικός να αντικρούσει δημόσια και αποτελεσματικά τη θεωρία της μεταλλαγής της θερμοκρασίας. Οι διαλέξεις και τα άρθρα του δρος ΜακΝτόναλντ ακούγονταν και διαβάζονταν από πολλά μέρη του επιστημονικού κατεστημένου, αλλά φαίνεται πως λίγοι τούς έδιναν την πρέπουσα σημασία.
Ολοι εκείνοι που ήθελαν να υποβαθμίσουν το φαινόμενο των ΑΤΙΑ χρησιμοποιούσαν διάφορες θεωρίες αποπροσανατολισμού. Οπως στην περίπτωση με το Ναυτικό των ΗΠΑ κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάποια στιγμή είχε επιχειρήσει βολές σε στόχο που νόμιζε πως ήταν ο γιαπωνέζικος στόλος, αλλά μετά ανακάλυψε ότι ο συγκεκριμένος στόχος ήταν στην πραγματικότητα ένα μικρό νησί πίσω από τον ορίζοντα και ότι μια μεταλλαγή της θερμοκρασίας είχε «εξαπατήσει» το ραντάρ δίνοντας την εντύπωση πως ήταν κάτι άλλο που βρισκόταν πολύ πιο κοντά. Φαίνεται πως λίγοι παρατήρησαν ή πρόσεξαν πως τόσο το νησί όσο και η εικόνα του βρίσκονταν μία μοίρα από τον ορίζοντα και όχι ψηλά στον ουρανό.
Καθώς περνούσαν τα χρόνια, η Αεροπορία συνέχισε να αφήνει να εννοείται πως οι αντικατοπτρισμοί έπαιξαν κάποιο ρόλο στις εμφανίσεις των ΑΤΙΑ, αλλά σταδιακά είχε αρχίσει να εγκαταλείπει αυτή την εξήγηση. Ποτέ δεν είπε βέβαια πως οι αντικατοπτρισμοί είχαν λίγη ή καθόλου σημασία, αλλά τουλάχιστον μιλούσε λιγότερο κάθε φορά γι’ αυτό το θέμα.