Πώς η ξεκούραση λειτουργεί ευεργετικά για την αναγέννηση του κυτταρικού πληθυσμού
Οι άνθρωποι γνωρίζουν ελάχιστα για τη φυσιολογία του ύπνου. Δυστυχώς, η βιβλιογραφία είναι περιορισμένη και όσα γνωρίζουμε είναι λίγα και προέρχονται από σύντομες αναφορές που υπάρχουν στα γενικά βιβλία της ιατρικής.
Ο ύπνος λοιπόν είναι μία αναγκαστική λειτουργία, που την επιβάλλει ο οργανισμός μας και είναι αδύνατον να την παρακάμψουμε. Οσο και να προσπαθήσουμε να κρατηθούμε ξύπνιοι, κάποια στιγμή θα κατεβάσει τον διακόπτη ο οργανισμός μας.
Χωρίζεται σε πέντε έξι διαστήματα των περίπου 90 λεπτών, που στο σύνολό τους αθροιζόμενα μας δίνουν περίπου οχτώ ώρες.
Το κάθε διάστημα χωρίζεται και αυτό σε μικρότερα διαστήματα, τον ύπνο REM (Rapid Eye Movement) και τον ύπνο NREM (Non Rapid Eye Movement).
Οταν πέσουμε για ύπνο αρχίζει ο ύπνος REM, ο οποίος είναι ο «πρόλογος». Είναι το διάστημα εκείνο που, ενώ έχουμε κλειστά τα μάτια μας και οι αισθήσεις μας υπολειτουργούν, οι βολβοί των ματιών κινούνται νευρικά (εξ ου και το όνομά του). Στη φάση του REM ο οργανισμός δεν ξεκουράζεται τελείως και ένα μεγάλο ποσοστό των νευρώνων είναι δραστήριο. Στη φάση NREM επέρχεται ο βαθύς ύπνος. Το σώμα είναι τελείως ακίνητο και η πλειοψηφία των νευρώνων είναι αδρανείς. Είναι και η φάση του ύπνου στην οποία πραγματικά ξεκουραζόμαστε.
Στη διάρκεια της φάσης NREM η υπόφυση του εγκεφάλου εκκρίνει αυξητική ορμόνη σε εκατονταπλάσια ποσότητα από ό,τι κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η αυξητική ορμόνη είναι εκείνη που μας προσφέρει αύξηση σε κάποιους ιστούς (σε μυς, σκελετό, επιθήλια) και μείωση στον λιπώδη ιστό.
Σε αδράνεια
Ετσι καταλαβαίνουμε τη χρησιμότητά της στην αναδόμηση του σώματος. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, οπότε σχεδόν όλος ο πληθυσμός των κυττάρων μας πέφτει σε αδράνεια, κάποια κύτταρα είναι σε εγρήγορση. Είναι τα κύτταρα που φροντίζουν για τις επισκευές των ζημιών που προκλήθηκαν στο σώμα κατά τη διάρκεια της ημέρας (νεκρά κύτταρα, φλεγμονές που δημιουργήθηκαν κ.λπ.). Αυτοί οι «εργάτες» δουλεύουν όσες ώρες το σώμα «κοιμάται». Οπως γίνεται και στην κοινωνία μας, κάποιες ειδικότητες εργάζονται ενώ εμείς αναπαυόμαστε.
Ο ασκούμενος ή ο αθλητής κατά τη διάρκεια της εργασίας του και πολύ περισσότερο κατά την εξάσκησή του προκαλεί ιστική βλάβη (καταστροφή κάποιων ιστών). Αυτό δεν είναι κακό. Αντιθέτως, προκαλεί ανανέωση του κυτταρικού πληθυσμού, αναγεννώντας τα κύτταρά μας, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Για να επιτευχθεί αυτό, οι «εργάτες» που αναφέρθηκαν (κυρίως λευκοκύτταρα) χρειάζονται υλικά για την αναδόμηση.
Πρέπει, λοιπόν, να προσφέρουμε τα υλικά (αμινοξέα). Εάν προτού κοιμηθούμε έχουμε φάει σωστά, όλα θα λειτουργήσουν τέλεια και το πρωί θα ξυπνήσουμε ανανεωμένοι, σαν να ξαναγεννηθήκαμε.
Τέλος, μία διαπίστωση που προκύπτει από εφαρμογή σε ασκούμενους και αθλητές, είναι πως οι 2+6 ώρες ύπνου είναι καλύτερες από οχτώ συνεχόμενες. Αν λοιπόν μπορούμε να κοιμηθούμε το μεσημέρι περίπου δύο ώρες, τα οφέλη είναι περισσότερα.
