Ο θρύλος της ευρωπαϊκής λαογραφίας για την οντότητα που εμφανίζεται στα όνειρα και παίρνει τη μορφή γυναίκας, προκειμένου να αποπλανήσει τους άντρες
Από τον
Απόστολο Αντωνάκη
Η Melusine είναι μια φιγούρα της ευρωπαϊκής λαογραφίας, ένα θηλυκό πνεύμα του νερού, μιας ιερής πηγής ή ενός ποταμιού. Συνήθως απεικονίζεται ως μια γυναίκα που μοιάζει με φίδι ή ψάρι από τη μέση και κάτω, ενώ μερικές φορές απεικονίζεται και με φτερά, δύο ουρές ή και με τα δύο.
Οι θρύλοι της είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένοι με τις βόρειες και τις δυτικές περιοχές της Γαλλίας, του Λουξεμβούργου και των Κάτω Χωρών. Επίσης, συνδέεται με την Κύπρο, όπου ο Γάλλος Λουζινιάν Μελς, μέλος μιας βασιλικής οικογένειας που κυβέρνησε το νησί (1192-1489), υποστήριζε ότι κατάγεται από τη Melusine.
Η εικόνα της είναι τόσο διάσημη και διαχρονική, που ίσως αρκετοί να την αναγνωρίζουν στο λογότυπο της αλυσίδας των Starbucks!
Πρόκειται για υπερφυσική οντότητα της λαογραφίας (έχει αναφερθεί κυρίως σε μεσαιωνικούς μύθους) που πιστευόταν πως εμφανίζεται στα όνειρα και παίρνει τη μορφή μιας γυναίκας, προκειμένου να αποπλανήσει τους άντρες. Θρησκευτικές παραδόσεις στις χώρες όπου αναφέρεται η ύπαρξή της υποστηρίζουν ότι εάν επαναλαμβάνεται η συνεύρεση με μια Succubus, αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την επιδείνωση της υγείας, την ψυχική κατάπτωση ή να επέλθει ακόμα και ο θάνατος.
Στη Γαλλία
Κατά τη σύγχρονη εποχή, οι απεικονίσεις της Melusine -ίσως για τουριστικούς λόγους- εξακολουθούν να είναι «υπαρκτές» στην περιοχή Vendée του Poitou στη δυτική Γαλλία, όπου μπορεί κανείς μάλιστα να πιει μια δροσερή γευστική μπίρα Melusine και να τη συνοδεύσει με φρεσκοψημένες αρωματισμένες με σκόρδο μπαγκέτες Melusine. Στην περιοχή της Vouvant υπάρχουν έργα ζωγραφικής, ενώ στα ερείπια ενός κάστρου των Λουζινιανών φρουρών στις όχθες του ποταμού Mère οι επισκέπτες του πύργου μπορούν να πάρουν το μεσημεριανό γεύμα τους στο Cafe Melusine, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση.
Οι θρύλοι της Melusine -όπως προαναφέρθηκε στην εισαγωγή- είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένοι με τις βόρειες και τις δυτικές περιοχές της Γαλλίας, του Λουξεμβούργου και των Κάτω Χωρών και στην Κύπρο. Ο θρύλος της Melusine, ως εκ τούτου, έχει σχέση με την εδαφική και δυναστική επέκταση των απογόνων της, πέραν των Λουζινιανών, σε όλη τη Μεσόγειο, σε μακρινές περιοχές όπως η Αρμενία κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών (1095-1291).
Μια μέρα, κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών, ο Elynas, βασιλιάς του Albany, έχοντας βγει για κυνήγι είδε μια όμορφη γυναίκα στο δάσος. Το όνομά της γυναίκας ήταν Pressyne. Ο Elynas την έπεισε να τον παντρευτεί κι εκείνη -αν και διστακτική στην αρχή-, επηρεασμένη από τη γοητεία του, συμφώνησε.
Ωστόσο, η Pressyne απαίτησε από τον μέλλοντα σύζυγό της να μην μπει ποτέ στον χώρο όπου θα γεννούσε ή θα έβλεπε να λούζονται τα παιδιά της. Σύμφωνα με τον θρύλο, το ζευγάρι ζούσε ευτυχισμένο για κάποιο χρονικό διάστημα, έως ότου η Pressyne γέννησε τρίδυμα. Ο σύζυγός της, όμως, δεν κράτησε την υπόσχεσή του και έτσι η Pressyne τον εγκατέλειψε και ταξίδεψε μέχρι το χαμένο βασίλειο του Avalon για να μεγαλώσει τις κόρες της Melusine, Melior και Palatyne.
Η εκδίκηση
Στο δέκατο πέμπτο έτος της ηλικίας τους, η μεγαλύτερη κόρη της, η Melusine, ρώτησε τη μητέρα της γιατί τους χώρισε από τον πατέρα τους και τους πήρε στο Avalon. Αφού άκουσε από το στόμα της μητέρας της τα πάντα σχετικά με την αθέτηση της υπόσχεσης του πατέρα τους, η Melusine θύμωσε πολύ και ζήτησε εκδίκηση. Αυτή και οι τρεις αδελφές «συσπειρώθηκαν» και κυνήγησαν τον Elynas, παγιδεύοντάς τον σε ένα βουνό. Οταν άκουσε η Pressyne πως οι κόρες της έχουν κάνει μια τέτοια πράξη, τις τιμώρησε για την ασέβειά τους προς τον πατέρα τους. Κυρίως η Melusine έλαβε την πιο σκληρή τιμωρία και ήταν πλέον καταδικασμένη να έχει τη μορφή ενός ψαριού από τη μέση και κάτω κάθε Σάββατο. Σε άλλες εκδοχές του μύθου, η Melusine καταδικάστηκε να παίρνει τη μορφή ενός φιδιού το Σάββατο. Κυριάρχησαν όμως οι θεωρίες περί της γοργόνας, που είναι περισσότερο έκδηλες και διαδεδομένες σε όλες τις χώρες στον Βορρά, περισσότερο ωστόσο στη Σκανδιναβία.
