❱❱ Πότε και πώς εκδηλώνονται φαινόμενα βουλιμίας ή υποσιτισμού που μπορεί να απειλήσουν μέχρι και τη ζωή του ασθενούςΑπό τη Σοφία Π. Μιχαλοπούλου*
Τα επεισόδια ακραίας υπερφαγίας είναι το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της ασθένειας, η οποία είναι η πιο γνωστή διατροφική διαταραχή. Τα άτομα που νοσούν από αυτήν είναι συνήθως υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, αλλά συνήθως παρατηρείται στη μέση ηλικία.
Τα άτομα με νευρική ανορεξία έχουν έναν φόβο, ότι θα παχύνουν, με συνέπεια να υποσιτίζονται. Η νόσος είναι πιο συχνή στις γυναίκες και τα κορίτσια στην εφηβεία, αλλά επηρεάζει -πιο σπάνια- τα αγόρια και τους άνδρες.
Η υπερφαγία και η πρόκληση εμετού είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της βουλιμίας. Παράγοντες που παίζουν ρόλο είναι τα στρεσογόνα γεγονότα της ζωής, όμως οι ασθενείς με την κατάλληλη θεραπεία μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.
Η ανάγκη που προκύπτει στα άτομα με διαταραχές ελέγχου πρόσληψης τροφής (βουλιμία, ανορεξία, παχυσαρκία) αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά μόνο με μια συνολική αντιμετώπιση του προβλήματος. Το απαραίτητο συστατικό που οι μέθοδοι παραμελούν είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και τα συναισθήματά του, που είναι τα βαθιά, εσωτερικά κίνητρα που οδηγούν σε μια βουλιμική ή ανορεκτική στάση και συμπεριφορά.
Οι περισσότεροι άνθρωποι (πάνω από 75%) καταφεύγουν στο φαγητό για να εκτονώσουν μια ψυχική ένταση, ένα συναίσθημα θυμού, θλίψης, πόνου, ανασφάλειας ή απογοήτευσης. Μια ζυγαριά ακριβείας που καταμετρά θερμίδες, ένα σωστό υγιεινό διατροφολόγιο σε συνδυασμό με την άσκηση, θεωρητικά οφείλει να φέρει αποτέλεσμα στην απώλεια βάρους.
Αποτελεί όμως μια λογική διαδικασία, μια τεχνική προσέγγιση που δεν λαμβάνει υπόψη τον άνθρωπο ως ψυχή με τα λεπτά όρια της ιδιαιτερότητας, της μοναδικότητας και διαφορετικότητας στην προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του, που τον καθιστούν ξεχωριστό σε σχέση με οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο.
Η αιτιολογία των διατροφικών διαταραχών δεν μας είναι ακόμη ξεκάθαρη και είναι αποτέλεσμα βιοψυχοκοινωνικών παραγόντων. Οι βιολογικοί παράγοντες που ενοχοποιούνται σχετίζονται με τη φυσιολογία της γλυκόζης, την υποθρεψία και με το σύστημα ελέγχου πείνας, κορεσμού και τη σύνθεση σεροτονίνης.
Ψυχολογικοί και συναισθηματικοί παράγοντες προδιαθέτουν και συμβάλλουν στη συμπτωματολογία και την ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών.
Απελπισία
Πολλοί άνθρωποι με διατροφικές διαταραχές έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, αισθήματα απελπισίας, αρνητικές σκέψεις, μελαγχολία, αρνητική εικόνα του εαυτού και έντονη δυσαρέσκεια συγκεκριμένα για την εμφάνισή τους.
Επίσης, έχουν κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που συνδέονται με καθεμία από τις διαταραχές που παρουσιάζουν. Οι άνθρωποι με ανορεξία τείνουν να είναι εσωστρεφείς και τελειομανείς, ενώ τα άτομα με βουλιμία είναι συχνά ενθουσιώδη και παρορμητικά. Ενα άτομο που υποφέρει από διατροφική διαταραχή μπορεί να διαφύγει της προσοχής για πολλά χρόνια. Τα επεισόδια της υπερφαγίας αλλά και η αποβολή του φαγητού μπορεί να γίνονται στα κρυφά και να ακολουθούνται από έντονο συναίσθημα ντροπής και μειονεξίας.
Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν πολύ σοβαρό πρόβλημα, γι’ αυτό θα πρέπει να διαγιγνώσκονται εγκαίρως και να αντιμετωπίζονται όπως κάθε σοβαρή νόσος. Οι διατροφικές διαταραχές χρειάζεται να θεραπευτούν αποτελεσματικά, διαφορετικά μπορεί να απειλήσουν μέχρι και την ίδια τη ζωή του ατόμου και να έχουν καθοριστικά αρνητικά αποτελέσματα.
Σημαντική η βοήθεια από τον φιλικό περίγυρο
Δεν υπάρχει ένας γενικός κανόνας θεραπείας που εφαρμόζεται σε όλους τους ασθενείς, καθώς οι αιτίες, όπως αναφέρθηκαν πιο πάνω, είναι πολυπαραγοντικές και πολύπλευρες. Επομένως, η θεραπεία δεν στοχεύει μόνο στο θέμα της απώλειας του βάρους. Οι ψυχολόγοι διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην επιτυχή αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών και αποτελούν αναπόσπαστα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας που μπορεί να παράσχει περίθαλψη σε ασθενή, καθώς διερευνούν τα δευτερογενή οφέλη που έχει ο πάσχων, μαζί με τις υπόλοιπες αλληλεπιδράσεις του συστήματος όπου ζει. Αρχικά, λοιπόν, ένας γιατρός μπορεί να κληθεί να αποκλείσει ιατρικές ασθένειες και να καθορίσει ότι ο ασθενής δεν βρίσκεται σε άμεσο φυσικό κίνδυνο.
Ενας διατροφολόγος, επίσης, μπορεί να βοηθήσει στην αξιολόγηση και τη βελτίωση της διατροφικής πρόσληψης και ανάγκης. Μόλις ο ψυχολόγος εντοπίσει σημαντικά ζητήματα που χρειάζονται προσοχή και αναπτύξει ένα σχέδιο θεραπείας, ο ίδιος, η οικογένεια και ο ασθενής μπορούν να συνεργαστούν επικεντρωμένοι στην επαναφορά της υγείας και όχι μόνο στο βάρος.
Η αλλαγή των σκέψεων και των συμπεριφορών του θεραπευόμενου περιορίζει τα συμπτώματα και προσφέρει άμεσες δραστικές λύσεις. Για να διασφαλιστεί η διαρκής βελτίωση οι θεραπευόμενοι και οι ψυχολόγοι πρέπει να συνεργαστούν για να διερευνήσουν τα ψυχολογικά προβλήματα που οδηγούν στη διατροφική διαταραχή.
Η αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών θα πρέπει να περιλαμβάνει τη φαρμακευτική θεραπεία αλλά και τη διατροφική και ψυχοθεραπευτική υποστήριξη. Πολύ συχνά η βοήθεια της οικογένειας και του φιλικού περίγυρου στη θεραπεία του ατόμου που υποφέρει έχουν καθοριστική σημασία για την πορεία της ανάρρωσης και της ενδυνάμωσης.
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/
Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
