❱❱ Γιατί κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν στις ικανότητές τους ενώ άλλοι αμφιβάλλουν για τον εαυτό τουςΠιστεύεις στον εαυτό σου; Ενα τόσο απλό ερώτημα με ευρύ περιεχόμενο και με μια δυσκολία για σταθερή αυτοεκτίμηση.
Η αυτοεκτίμησή μας, αυτό που αισθανόμαστε και πιστεύουμε για μας, επηρεάζει πολλές πτυχές και αποφάσεις της ζωής μας. Εκπαιδευτική επίδοση, επαγγελματικές επιλογές, φιλοδοξίες, στόχοι, κοινωνική συμπεριφορά, διαπροσωπικές σχέσεις, ψυχική ισορροπία, οικογενειακοί δεσμοί φαίνεται ότι βρίσκονται σε άμεση σχέση και συνάρτηση με αυτήν την «προσωπική εκτίμησή μας και για την αξία μας ως άτομα».
Και ενώ φαίνεται ότι κατανοούμε πόσο σημαντικό είναι να πιστεύει κανείς στον ίδιο του τον εαυτό, το ερώτημα είναι γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους, ενώ κάποιοι άλλοι, ακόμα και με πολύ περισσότερα προσόντα, αμφιβάλλουν για τις ικανότητές τους και τη γνώμη τους και δεν πιστεύουν στον εαυτό τους;
Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί η αυτοεκτίμηση είναι κάτι που μαθαίνεται και καλλιεργείται. Κανείς δεν γεννιέται έχοντας κάποιο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό που καθορίζει την εικόνα του, όσον αφορά την αυτοεκτίμησή του. Αλλωστε, τους πρώτους μήνες της ζωής μας τα βρέφη δεν είναι καν σε θέση να ξεχωρίσουν τον εαυτό τους από τη μητέρα. Η εικόνα του εαυτού προκύπτει σταδιακά, καθώς το άτομο μεγαλώνει μέσα από τις εμπειρίες του, τα βιώματά του και κυρίως μέσα από τη σχέση του και την αλληλεπίδρασή του με το περιβάλλον.
Αντιμετώπιση
Βλέπουμε ότι υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί που δημιουργούν και συντηρούν το αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης. Από την περιγραφή και την παρατήρησή τους διαφαίνονται άμεσα και οι τρόποι αντιμετώπισής τους.
Ιδέες που βοηθούν:
1 Να χαιρόμαστε για την επιτυχία μας.
2 Οποιαδήποτε αποτυχία έχει ένα δίδαγμα και είναι ευκαιρία για μια νέα δράση.
3 Κάθε αποτυχία κρύβει μέσα της ευκαιρίες για νέες προοπτικές.
4 Οταν αποτυγχάνουμε σε κάτι, δεν σημαίνει ότι φταίμε. Ωστόσο, η ανάλυση και η επεξεργασία μιας κατάστασης μας βοηθούν στον απολογισμό.
5 Αν δεν κατορθώσαμε κάτι, δεν πρέπει να στενοχωριόμαστε ή να ρίχνουμε το φταίξιμο στον εαυτό μας. Οι ενοχές δεν βοηθούν. Πάντα συμβαίνουν τέτοιες αναπόφευκτες καταστάσεις.
6 Να εστιάζουμε στα θετικά των προσπαθειών μας. Να βλέπουμε τι κάναμε, τι πέτυχε και να αντλούμε πληροφορίες που θα εφαρμόζουμε σε νέες μελλοντικές προσπάθειές μας.
7 Οι προσδοκίες μας στη ζωή πρέπει να είναι ρεαλιστικές, σύμφωνα με τα δεδομένα μας. Να βάζουμε τον στόχο στο ύψος των δυνατοτήτων μας. Κανένας δεν είναι τέλειος, τα λάθη είναι για όλους. Η επιείκεια και η συγχώρεση μειώνουν το άγχος και την ψυχική αδυναμία. Ταυτόχρονα δίνουν δύναμη και θετική ενέργεια για ένα νέο ξεκίνημα.
8 Ας αποφεύγουμε τις αρνητικές και απαισιόδοξες σκέψεις. Ας σκεφτόμαστε με έναν θετικό, αισιόδοξο και δημιουργικό τρόπο. Ετσι χτίζεται μέσα μας η δύναμη για πρωτοβουλίες και καινοτόμες δράσεις, η εξέλιξή μας καλλιεργείται από μας με βάση την ισχυρή αυτοεκτίμησή μας.
Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι δεν ζημιώνουμε κανέναν αν έχουμε υψηλή αυτοεκτίμηση! Αντίθετα, φαίνεται ότι αυτή η θετική στάση, η εκτίμηση προς τον εαυτό μας, ο αυτοσεβασμός, μας κάνει περισσότερο υποστηρικτικούς, βοηθητικούς και δεκτικούς απέναντι στους άλλους και απέναντι σε νέα πεδία δράσης και δραστηριοτήτων.
Δυσκολίες στις σχέσεις με εμφάνιση στρες και κατάθλιψης
Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζονται από αισθήματα ανασφάλειας, κατωτερότητας και ανησυχίας. Ασχολούνται υπερβολικά με αυτό που οι άλλοι σκέφτονται και λένε γι’ αυτά και δεν έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους, στις επιλογές τους, στις επιθυμίες τους και τη γνώμη τους.
Αναφέρονται στον εαυτό τους με αρνητικούς χαρακτηρισμούς και υποτιμούν τα θετικά στοιχεία τους, ενώ επηρεάζονται πολύ από τα αρνητικά σχόλια των άλλων και στενοχωριούνται υπερβολικά από τις αποτυχίες τους. Για όλους αυτούς τους λόγους βιώνουν δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις τους, στη συνεργασία και την επικοινωνία και είναι πιο ευάλωτοι σε ενδεχόμενη εμφάνιση άγχους και κατάθλιψης. Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, σε μια προσπάθεια να καλύψουν την ανασφάλειά τους, μιλούν για τα ίδια και προβάλλουν υπερβολικά τον εαυτό τους, έχουν την ανάγκη να πείσουν τους άλλους για την αξία τους και την ικανότητά τους και συχνά προσπαθούν να αντιγράψουν άλλα άτομα, τα οποία θαυμάζουν και θεωρούν επιτυχημένα.
Σημεία
Κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του δυνατά σημεία και δεξιότητες. Αν ανακαλύψουμε τα δικά μας, πρέπει να τα αξιοποιήσουμε. Συγχρόνως θα ήταν χρήσιμο να αναγνωρίσουμε σημεία που δεν έχουμε καλλιεργήσει (π.χ., μειωμένη κοινωνικοποίηση) και να προσπαθήσουμε να τα βελτιώσουμε ή να τα ενισχύσουμε.
Αντί, λοιπόν, να στενοχωριόμαστε για όσα δεν μας αρέσουν στον χαρακτήρα μας, μπορούμε να προσπαθήσουμε να τα διαφοροποιήσουμε. Αν κάποια από αυτά πάλι δεν αλλάζουν (π.χ., σωματικά χαρακτηριστικά), ας επιστρατεύσουμε το χιούμορ μας για να τα αναδείξουμε.
Βοηθητικό είναι να θέσουμε στόχους και να οργανώσουμε εφικτά πλάνα για την πραγματοποίησή τους. Μπορούμε να εφαρμόζουμε τους στόχους μας με τον δικό μας ρυθμό και τρόπο, αρκεί να παραμένουμε όσο γίνεται πιο πιστοί και σταθεροί στο πλάνο μας, γιατί οι αναβολές έχουν 
το αντίθετο αποτέλεσμα: Συμβάλλουν στη μείωση της αυτοεκτίμησης.
MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος –
Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/
Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
