Είναι ίσως το γηραιότερο μοντέλο φωτογράφου στην Ελλάδα και μάλιστα από τις πιο γνωστές φυσιογνωμίες του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου. Ο λόγος για την υπέροχη Μέλπω Ζαρόκωστα, η οποία στα 92 χρόνια της δέχτηκε να γίνει το μοντέλο του διάσημου Ελληνα φωτογράφου Σπύρου Πώρου.
- Από τον Νίκο Νικόλιζα
Φορώντας ρούχα εποχής του ’30 και έχοντας πάντα το χαμόγελο ζωγραφισμένο στα χείλη, η Μέλπω Ζαρόκωστα, η άλλοτε συμμαθήτρια της Αλίκης Βουγιουκλάκη στη θρυλική ταινία «Το ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο», δεν δίστασε στιγμή να καθίσει στο αναπηρικό καροτσάκι και να κοιτάξει τον φακό του ανθρώπου που με απέραντη στοργή περιθάλπει όλους τους ηλικιωμένους του ιδρύματος του Γηροκομείου Αθηνών. Οταν λίγες ημέρες αργότερα ο Σπύρος Πώρος πήγε το φιλμ με τις φωτογραφίες και τις έδειξε στη σπουδαία ηθοποιό, συγγραφέα και μεταφράστρια, εκείνη με ένα τεράστιο χαμόγελο του είπε «εγώ είμαι αυτή, Σπύρο; Της Μεταμορφώσεως έγινε», κάνοντας τον φωτογράφο να πέσει με γέλια στην αγκαλιά της.
Σήμερα ο Σπύρος Πώρος, που έχει αναλάβει τη σπουδαία θέση των πολιτιστικών του ιδρύματος, ανοίγει την καρδιά του στην «Espresso» και μιλάει για την πρωτότυπη πρωτοβουλία να βάλει απέναντι στον φωτογραφικό του φακό υπερήλικα μοντέλα από την Ελλάδα και το εξωτερικό και να κάνει τη δική του έκθεση φωτογραφίας, τις φωτογραφίες της οποίας θα συμπεριλάβει μετά σε ένα μεγάλο άλμπουμ που θα δοθεί στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη με σκοπό να αφυπνίσει τον κόσμο στέλνοντας το μήνυμα ότι «η τρίτη ηλικία δεν διαφέρει σε τίποτα από αυτήν ενός παιδιού και ενός εφήβου».
Πολυετές σχέδιο
Αρχικά τον ρωτήσαμε πώς αποφάσισε να δημιουργήσει μοντέλα της τρίτης ηλικίας. «Το project που έχω ξεκινήσει εδώ και μερικά χρόνια είναι να φωτογραφηθούν άνθρωποι που είναι σε μεγάλη ηλικία και να μη φοβηθούν τον φακό ούτε τις ρυτίδες τους ούτε το γυμνό τους σώμα. Ενας από τους πρώτους που φωτογραφήθηκε, και μάλιστα γυμνός, ήταν ο κιθαρίστας των Animals. Ηταν μια μεγάλη μορφή της ροκ μουσικής, αργότερα βρέθηκε σε μια θρησκευτική ομάδα και γενικά είναι από τους θρύλους της παγκόσμιας μουσικής σκηνής.
Του ζήτησα λοιπόν να τον φωτογραφίσω μαζί με τη σύζυγό του, γυμνούς. Στην αρχή τρελάθηκε, γιατί του το απαγόρευε η θρησκεία του. Ωστόσο μετά πείστηκε ότι είχα καλές προθέσεις και ότι ο σκοπός είναι ιερός και θα μπορούσε να αφυπνίσει όλη την κοινωνία» λέει συγκινημένος που το δύσκολο εγχείρημά του παίρνει τελικά σάρκα και οστά. «Εδώ και χρόνια με απασχολεί το γεγονός γιατί αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να είναι εκτός κοινωνίας και να υπάρχει διαχωρισμός. Θα σ’ το πω πιο απλά: Οταν οι αρχαίοι Ελληνες δημιουργούσαν αυτά τα υπέροχα αγάλματα που βλέπουμε εμείς σήμερα, δεν είχαν στο μυαλό τους κανένα σεξουαλικό υπονοούμενο. Απλώς δημιούργησαν τα αγάλματα αυτά για να δείξουν ότι τα σώματα μπορούν να μείνουν σαν εικόνα στο διηνεκές. Οταν λοιπόν φωτογράφισα αυτό το ιερό τέρας της παγκόσμιας μουσικής, ήθελα να δείξω το μεγαλείο του σώματος σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεται.
Αυτός είναι και ο λόγος που δέχτηκα να είμαι καλλιτεχνικός διευθυντής στο ίδρυμα του Γηροκομείου, με σκοπό να υπάρχει εξωτερίκευση και αυτού του project, έτσι ώστε να ξεφύγουμε ως κοινωνία από τα κλειστά πρότυπα περασμένων δεκαετιών που έχουμε στην Ελλάδα. Στην ουσία θέλω να βγάλω τη λάμψη που κρύβει μέσα του κάθε άνθρωπος, σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεται. Και δεν συμφωνώ, οφείλω να σου πω, με τον όρο τρίτη ηλικία, καθώς η ηλικία είναι απλώς ένας αριθμός και τίποτε άλλο. Σ’ εμένα ως καλλιτέχνη αυτά τα πρόσωπα μεγαλύτερης ηλικίας φαίνονται σαν σμίλευμα σοφίας που οι νεότερες γενιές δεν έχουν. Οφείλω να σου ομολογήσω ότι είναι πολύ πιο κοντά στη δική μου φιλοσοφία» λέει συγκινημένος ο Σπύρος Πώρος και μας εξηγεί πώς τον αντιμετώπισε η 92χρονη Μέλπω Ζαρόκωστα όταν της έκανε την πρόταση.
«Η Μέλπω είναι μια πολύ φιλοσοφημένη καλλιτέχνιδα με τεράστια παιδεία. Η Μέλπω έχει μια ουσία ζωής, είναι ευγενής, ταπεινός άνθρωπος, που σε εμπιστεύεται όταν σε κοιτάζει στα μάτια. Δεν έχει καμία σχέση με τους μαϊντανούς και τους μέτριους που σου προβάλλονται ως σταρ. Και γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε δεν υπάρχουν σταρ στην Ελλάδα, γιατί η μετριότητα καλύπτει τα πάντα. Υπάρχει πολύ ταλέντο, αλλά δεν υπάρχουν σταρ στην Ελλάδα. Η Μέλπω, λοιπόν, γνωρίζει τι και ποια είναι και έχει παράλληλα μια τεράστια καριέρα, ενώ ήταν πετυχημένη σε πολλά είδη. Οταν λοιπόν κάναμε τη φωτογράφιση και της έδειξα μετά τα πορτρέτα της, φωτίστηκε όλο το πρόσωπό της. «Εγώ είμαι αυτή;» μου λέει και δεν μπορούσε να πιστέψει πως την είχα μεταμορφώσει.
Η τέχνη της φωτογραφίας είναι θεραπευτική. Οταν ο άλλος βλέπει τον εαυτό του να είναι ενεργό μέλος ακόμη αυτής της κοινωνίας και υπάρχει με κάποιον τρόπο, του δίνεις ζωή και δύναμη να προχωρήσει. Οταν είσαι εγκαταλειμμένος, μαραζώνεις και πεθαίνεις. Είναι σαν το λουλούδι. Οταν του ρίχνεις νερό, θα ζήσει, όταν το αφήσεις χωρίς νερό, θα ξεραθεί πολύ γρήγορα. Της Μέλπως τα μάτια ακόμη βγάζουν σπίθες. Εχει όρεξη για δουλειά και σου λένε όταν τα κοιτάζεις “είμαι παρούσα”. Αυτό το project το ετοιμάζουμε καταρχάς για να κάνουμε έκθεση φωτογραφίας μέσα στο ίδρυμα του Γηροκομείου Αθηνών, μετά θα γίνει λεύκωμα και θα ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο με σκοπό να αφυπνιστούν όλοι και να δώσει άλλη ώθηση στις μεγαλύτερες ηλικίες. Και οφείλω να παραδεχτώ πως η Μέλπω όντως είναι το μεγαλύτερο μοντέλο στην Ελλάδα, μέχρι αυτή τη στιγμή, και την ευχαριστώ που δέχτηκε να φωτογραφηθεί».
