Καταναλωτές είμαστε όλοι και η σωστή κατανάλωση είναι χρήσιμη για τις κοινωνίες και το περιβάλλον!
Καταναλωτές είμαστε όλοι και η σωστή κατανάλωση είναι χρήσιμη για τις κοινωνίες και το περιβάλλον! Πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομική μονάδα, η οποία επηρεάζει, αλλά και επηρεάζεται σχεδόν από κάθε δημόσια ή ιδιωτική οικονομική απόφαση, κατ’ επέκταση επιδρά στο εμπόριο και ρυθμίζει τις αγορές.
Πολλές φορές η καθημερινότητα μας καταβάλλει, επηρεάζοντας αρνητικά τη διάθεσή μας. Προβλήματα μπορεί να υπάρχουν παντού: στη δουλειά, στο σπίτι, στο σχολείο, στις προσωπικές σχέσεις… Ετσι, λοιπόν, είναι αδύνατον να διατηρήσουμε την ψυχραιμία και την αισιοδοξία μας κάθε στιγμή της ημέρας. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να θωρακίσουμε τον εαυτό μας και να μην επιτρέπουμε σε μικροπροβλήματα να μας χαλάνε τη μέρα.
Παρά τις προσφορές και τις εκπτώσεις, που θα έκαναν ευτυχισμένο και τον πιο δύσκολο καταναλωτή, μια βόλτα για ψώνια με «ψυχολογία κρίσης» δεν είναι πια τόσο συνηθισμένη. Η διάθεσή μας δεν βελτιώνεται τελικά ούτε με shopping therapy; Αγορές και κακή διάθεση δεν πάνε μαζί. Οσοι κάνουν τα ψώνια τους χαρούμενοι ξέρουν τι θέλουν και κάνουν τις καλύτερες επιλογές. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην «Journal of Consumer Research», όσοι έχουν αρνητική διάθεση τελικά δεν αντλούν την ικανοποίηση και την ευχαρίστηση που θα ήθελαν από τις επιλογές τους. Τα αποτελέσματα της μελέτης αποδεικνύουν πως υπάρχει τρόπος να περιορίσουμε σημαντικά την επίδραση των αρνητικών ερεθισμάτων στην ψυχολογική μας κατάσταση.
Οι λάθος επιλογές
Οι επιλογές μας είναι το αποτύπωμα της διάθεσής μας, λένε πολλοί κοινωνικοί ψυχολόγοι και ερευνητές των αγορών. Οταν, λοιπόν, είμαστε πιεσμένοι, έχουμε άγχος ή στενοχώρια, συνήθως αγοράζουμε πράγματα που μετά δεν θέλουμε ή δεν είναι χρήσιμα. Τα αποθηκεύουμε στην ντουλάπα, τα αφήνουμε μέσα στις τσάντες και τα κρύβουμε για να μην ανακαλέσουμε αυτό το αρνητικό συναίσθημα. Και αυτό μπορεί να μας κοστίσει πολύ ακριβά.
Αν η ευχαρίστηση που αναζητούμε δεν έρχεται με την πρώτη αγορά, ακολουθούν μια δεύτερη και μια τρίτη! Μπαίνουμε σε ένα μαγαζί με ρούχα και τελικά καταλήγουμε με άδειες τσέπες και με πράγματα που δεν χρειαζόμαστε. Αυτό οφείλεται στη συναισθηματική αντίδρασή μας απέναντι στην κακή διάθεση. Δεν είναι άλλη από την πίεση και το άγχος, εξαιτίας των οποίων αδυνατούμε να σκεφτούμε ορθολογικά.
Το shopping therapy όμως είναι μια ανάγκη και μια πραγματικότητα! «Πάντα χρησιμοποιούσα μια βόλτα στα μαγαζιά σαν ψυχοθεραπεία» λέει μια κυρία, ιδιωτική υπάλληλος. «Ακόμα κι αν έπαιρνα ένα τσιμπιδάκι για τα μαλλιά, ένιωθα καλύτερα βλέποντας βιτρίνες και κόσμο να μετακινείται» σημειώνει.
Τι κάνει όμως τώρα, που έχει μπει σε «ψυχολογία κρίσης»; Αποφεύγει τη βόλτα στα μαγαζιά, γιατί φοβάται ότι θα παρασυρθεί και θα ξοδέψει χρήματα, που ίσως αύριο της είναι απαραίτητα.
Στην πραγματικότητα, όταν είμαστε αντιμέτωποι με την οικονομική ανασφάλεια, ακόμη και μια βόλτα στα μαγαζιά μπορεί να μας επιβαρύνει και να αποδειχθεί ταλαιπωρία. «Βλέπουμε αγαθά που επιθυμούμε, οι εκπτώσεις είναι πολλές και οι προσφορές συμφέρουσες, κι όμως, δεν μπορούμε να αγοράσουμε. Τότε, ακόμη και μια απλή βόλτα μπορεί να αποδειχθεί αρνητική για την ψυχολογία μας» τονίζουν οι καταναλωτές.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγαν επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ στο Ισραήλ, η συνεχής έκθεση στα αρνητικά ερεθίσματα δημιουργεί μια «ασπίδα» που κρατά μακριά την κακή διάθεση.
«Η κακή διάθεση προκαλεί νοητική κατάπτωση» υποστηρίζει ο δρ Σέι Μπεν-Χάιμ, ένας από τους βασικούς συντάκτες της σχετικής μελέτης. «Η μελέτη αποδεικνύει ότι μπορούμε να αποφύγουμε την κακή διάθεση αντιμετωπίζοντας κατάματα ένα αρνητικό γεγονός».
Στην προκειμένη περίπτωση, μπορούμε να αναφερθούμε και στην οικονομική κρίση ως αρνητικό γεγονός που επηρεάζει την ποιότητα ζωής μας καθημερινά. Για παράδειγμα, αν διαβάσουμε στην εφημερίδα έναν τίτλο που αφορά την οικονομική κρίση, τις επιπτώσεις της στην κοινωνία και στον τρόπο διαβίωσης του ανθρώπου ή κάποιου είδους οικονομική ανάλυση, είναι καλύτερο να διαβάσουμε ολόκληρο το άρθρο και να εκτεθούμε στις αρνητικές πληροφορίες. Ετσι, θα μπορούμε να συνεχίσουμε ανενόχλητοι τη μέρα μας, χωρίς να υποστούμε τις αρνητικές επιπτώσεις.
Τα αποτελέσματα πειραμάτων
Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ερευνητές πραγματοποίησαν πειράματα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η επαναλαμβανόμενη εμπειρία με αρνητικά φορτισμένες λέξεις έχει ως αποτέλεσμα τον μειωμένο αντίκτυπο στην ψυχολογία του ατόμου. Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώθηκε με τη βοήθεια συμπληρωματικού ερωτηματολογίου και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Οι ερευνητές δήλωσαν πως τα ευρήματα της μελέτης μπορούν να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά, με στόχο την αυξημένη ευεξία και την ενίσχυση της καλής διάθεσης του ατόμου.
Η μελέτη στο σύνολό της συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της συναισθηματικής επεξεργασίας των πληροφοριών. Αυτό εξαρτάται, βεβαίως, από την προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου, τους τρόπους και τις πηγές από όπου έχει μάθει να αντλεί ευχαρίστηση και ικανοποίηση. Για κάποιους ένα μικρό πραγματάκι, άνευ αξίας, μπορεί να γίνει το κίνητρο μιας ευχάριστης βόλτας στις βιτρίνες. Αντίθετα, άλλοι, όσο περισσότερες σακούλες κρατούν γυρίζοντας σπίτι τόσο πιο ευχαριστημένοι και χαρούμενοι αισθάνονται.
Αν λοιπόν είμαστε θετικοί, αισιόδοξοι, ψύχραιμοι και αντλούμε χαρά από μικρά πράγματα, τότε μπορούμε να πούμε ότι μια βόλτα στις βιτρίνες θα μεταβάλει τη διάθεσή μας, ειδικά αν έχουμε μαζί μας αγαπημένα πρόσωπα και φίλους. Σε τέτοιες περιόδους θα πρέπει να μάθουμε ότι η ουσιαστική ευχαρίστηση έρχεται μέσα από συναισθηματικές και ψυχικές διεργασίες και την εκτίμηση των απλών και καθημερινών πραγμάτων στη ζωή.
Τα πλεονεκτήματα της βόλτας για ψώνια
■ Απόδραση από τη μονοτονία της καθημερινότητας. ■ Προσωρινή απομάκρυνση από τα προβλήματα. ■ Βελτίωση της ψυχικής ισορροπίας. ■ Προσωρινή χαρά και βελτίωση της συνολικής διάθεσης. ■ Αύξηση της κοινωνικότητας. ■ Είναι μια μορφή διασκέδασης. ■ Βοηθάει στην καλή υγεία (περπάτημα). ■ Ανανεώνει (για μικρό διάστημα). ■ Προκαλεί ευχαρίστηση και ικανοποίηση. ■ Ικανοποιεί τα καταναλωτικά «ένστικτά» μας.
*MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
