H σχέση θύτη και θύματος και το περιβάλλον που συνθέτει ένα εκρηκτικό παζλ
H σχέση θύτη και θύματος και το περιβάλλον που συνθέτει ένα εκρηκτικό παζλ
H συμπεριφορά που αποσκοπεί στην περιφρόνηση του άλλου, με στόχο την αποδυνάμωση και την υποταγή του, τον έλεγχο και τη διατήρηση της εξουσίας του θύτη προς το θύμα του είναι στις μέρες μας ένα σύνηθες φαινόμενο.
Μάλιστα, πολλές φορές οι συνέπειες της ψυχολογικής κακοποίησης είναι σοβαρότερες ακόμη και από τη φυσική κακοποίηση.
Περιορισμός, απομόνωση, λεκτική κακοποίηση, ταπείνωση, εκφοβισμός, υποτίμηση νοημοσύνης συνθέτουν ένα εκρηκτικό παζλ που μειώνει σ’ ένα άτομο την αίσθηση της ταυτότητας, της αξιοπρέπειας και της αυτοεκτίμησης.
Αντίθετα από τη σωματική κακοποίηση, που αφήνει εμφανή τα σημάδια της, η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να είναι πιο έμμεση, ύπουλη και κρυφή.
Σχέση προσώπων
Το σενάριο συναισθηματικής κακοποίησης διαδραματίζεται μέσα σε μια σχέση προσώπων, όπου ο άνδρας είναι ο θύτης και η γυναίκα είναι το θύμα. Ωστόσο, πολλές έρευνες δείχνουν ότι άνδρες και γυναίκες κακοποιούν εξίσου ο ένας τον άλλον. Στην πραγματικότητα, η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε σχέση, ανεξαρτήτως βιολογικού φύλου, μεταξύ γονιών και παιδιών, συζύγων, συντρόφων, συγγενών και φίλων.
Ειδικοί και ψυχολόγοι αναζητούν διαρκώς να σκιαγραφήσουν το προφίλ του θύματος, να αναλύσουν τον χαρακτήρα του και την ψυχική δομή του ως προσωπικότητα η οποία χρειάζεται θεραπευτική παρέμβαση. Οι ειδικοί προσπαθούν να αναλύσουν κατά πόσο το θύμα γίνεται κακοποιητικό απέναντι στον εαυτό του! Αν βλέπει, δηλαδή, τον εαυτό του ως ανάξιο, ελλιπή, αδύναμο, ανήμπορο και άχρηστο, με αποτέλεσμα να στραφεί προς ανθρώπους με νοσηρές διαθέσεις, που θα το παγιδεύσουν, θα το εκμεταλλευτούν και θα το κακοποιήσουν.
Το κεφάλαιο της συναισθηματικής κακοποίησης είναι αρκετά μεγάλο και ευρύ, με πολλά αναπάντητα ερωτήματα και πολλές διαστάσεις, τόσο ως προς τον ακριβή ορισμό του φαινομένου όσο και ως προς τις επιπτώσεις που αυτό έχει για τους θύτες και τους δέκτες-θύματα αυτών των συμπεριφορών. Το πρώτο βήμα είναι φυσικά η αποδοχή του τι συμβαίνει, είτε είμαστε από την πλευρά του θύτη είτε από αυτήν του θύματος.
Στήριξη
Από το σημείο αυτό και μετά, η ενημέρωση σχετικά με τη συναισθηματική κακοποίηση, η καλύτερη γνωριμία με τον εαυτό μας και η ψυχολογική στήριξη από έμπιστα άτομα του περιβάλλοντος αποτελούν ορισμένα μόνο από τα βήματα που μπορεί να ακολουθήσει κανείς προκειμένου να κατανοήσει καλύτερα τι συμβαίνει μέσα στη δυναμική των σχέσεών του και να αποδράσει σώος από τα δίχτυα των συναισθηματικών χειρισμών και της κακοποίησης.
Σε περίπτωση που κάποιο άτομο από το συγγενικό ή το φιλικό περιβάλλον σας έχει πέσει θύμα κακοποίησης, προσπαθήστε να το προσεγγίσετε και να του μιλήσετε. Ρωτήστε τι συμβαίνει, δείξτε ενδιαφέρον και υποστήριξη. Μην είστε επικριτικοί και μην ηθικολογείτε. Μην προκαλέσετε πανικό, βάζοντας τις φωνές. Το θύμα είναι ήδη φοβισμένο, γι’ αυτό προσπαθήστε να είστε ήρεμοι και ψύχραιμοι.
Αν κινδυνεύει, τηλεφώνησε στο 100. Μπορείτε να απευθυνθείτε στην εισαγγελία για 
να καταγγείλετε την κακοποίηση και τις πράξεις ενδοοικογενειακής βίας, για να ακολουθηθεί η νόμιμη διαδικασία. Αν έχει χτυπηθεί, καλέστε το 166 ή απευθυνθείτε στο πλησιέστερο νοσοκομείο.
Επικοινωνήστε με κάποιον δικηγόρο ή με μία τηλεφωνική γραμμή SOS (ενημερωθείτε στο διαδίκτυο ή στις τηλεφωνικές πληροφορίες). Προσφέρουν νομικές συμβουλές, ψυχολογική στήριξη, πληροφορίες για τις κοινωνικές υπηρεσίες που μπορούν να βοηθήσουν. Καθένας έχει δικαίωμα να ζήσει ελεύθερος, χωρίς κίνδυνο και βία.
*MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
