Τελικά στη ζωή καθενός τίποτα δεν είναι σίγουρο και τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Πώς, άλλωστε, θα ήταν αλλιώς, αφού η ίδια η ζωή είναι η συλλογή εμπειριών σε μια συνεχόμενη ροή εξελίξεων.
Τελικά στη ζωή καθενός τίποτα δεν είναι σίγουρο και τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Πώς, άλλωστε, θα ήταν αλλιώς, αφού η ίδια η ζωή είναι η συλλογή εμπειριών σε μια συνεχόμενη ροή εξελίξεων.
Μπορεί ένας γάμος να αρχίζει συνήθως με τις καλύτερες προθέσεις, με όνειρα δομημένα στη συντροφικότητα και την αλληλοκατανόηση, αλλά τα πράγματα πολλές φορές καταλήγουν στον χωρισμό και στο διαζύγιο.
Το διαζύγιο είναι μια πολύ επώδυνη και δύσκολη κατάσταση για τη ζωή ενός ανθρώπου και για το περιβάλλον του. Αλλάζει το οικογενειακό πλαίσιο, χωρίς να αλλάζουν όμως και οι ρόλοι.
Κατά κανόνα, και οι δύο σύντροφοι ταλαιπωρούνται πολύ ψυχικά, προτού πάρουν την οριστική απόφαση. Με το διαζύγιο επηρεάζονται όλοι μέσα στην οικογένεια: οι δύο σύντροφοι, τα παιδιά, ακόμα και οι υπόλοιποι συγγενείς και οι φίλοι.
Επιπλέον, υπάρχουν εντάσεις, στενοχώρια, θυμός, διαφωνίες, συγκρούσεις, απορίες για το πώς θα συνεχιστεί από δω και πέρα η ζωή και για το πώς θα μοιραστούν τα υλικά αγαθά και οι ευθύνες. Τα δεδομένα θέλουν αναπροσαρμογή, οι γονείς χωρίζουν ως σύζυγοι, αλλά οι σχέσεις δεν διαφοροποιούνται, παραμένουν γονείς.
Οι λόγοι που οδηγούν τον γάμο σε διάλυση είναι πολλοί και διαφορετικοί. Συχνά δημιουργούνται τεταμένες σχέσεις και διαφωνίες στο άλλοτε αγαπημένο ζευγάρι. Η σχέση του ζευγαριού φθείρεται σταδιακά, η ρουτίνα δημιουργεί τριβές, η επικοινωνία φθίνει και τα προβλήματα εγκαθίστανται μέσα στο σπίτι δημιουργώντας άσχημες, πολλές φορές, καταστάσεις.
Ποια είναι τα στάδια που περνά ένα άτομο κατά τη διάρκεια ενός διαζυγίου και πώς βιώνει το ζευγάρι αυτή την επώδυνη διαδικασία;
1 Σοκ.
Κυρίως στις περιπτώσεις που ο χωρισμός είναι ξαφνικός και δεν είναι κοινή απόφαση.
2 Αρνηση αποδοχής του διαχωρισμού και της νέας κατάστασης. Οι άνθρωποι χρειάζονται συνήθως κάποιο χρονικό διάστημα για να αποδεχτούν και να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση προκειμένου να αρχίσουν να αισθάνονται ότι έχουν χωρίσει από τον σύντροφό τους και να συνειδητοποιήσουν ότι η σχέση τελείωσε. Αυτό, βέβαια, ποικίλλει πολλές φορές ανάλογα και με τη διάρκεια της σχέσης ή του γάμου.
3 Θυμός προς τον σύντροφο.
Αυτό οφείλεται για όλα αυτά που έγιναν ή δεν έγιναν μέσα στη σχέση, για τη συμπεριφορά και την αντιμετώπιση, για όσα προσέφεραν, για όσα συμβιβάστηκαν και για όσα δεν αναγνωρίστηκαν.
4 Εντονη θλίψη και απαισιοδοξία.
Σε αυτή τη φάση, η οποία μπορεί να εναλλάσσεται με αυτή του θυμού και της πίκρας, το άτομο πενθεί για τη χαμένη σχέση του, για τα μονομερή συναισθήματα, αισθάνεται φόβο για το μέλλον, μοναξιά, εγκατάλειψη και απομονώνεται. Συχνά εμφανίζει διαταραχές στη διατροφή, στον ύπνο, αύξηση ή μείωση βάρους, ψυχοσωματικά συμπτώματα, εναλλαγές στη διάθεση, εξαρτήσεις, εθισμό (αύξηση καπνίσματος, κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών, κατάχρηση Η/Υ και τηλεόρασης).
5 Διαπραγμάτευση.
Το άτομο επεξεργάζεται και διαπραγματεύεται τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, τι συνέβη, πώς μπορεί να διορθωθεί η κατάσταση, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο χωρισμός. Η διαπραγμάτευση αυτή μπορεί να συνοδεύεται και από αισθήματα ενοχής και ενέργειες επανασύνδεσης.
6 Αποδοχή της απώλειας.
Σε αυτή τη φάση το άτομο αρχίζει να αναδιοργανώνεται, να αισθάνεται ανακούφιση ή και ενθουσιασμό για τη ζωή που ανοίγεται μπροστά του ή για το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας νέας σχέσης. Κάποιοι μπορεί να βιώνουν απάθεια ή ανάγκη για το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας νέας σχέσης, είναι όμως απαλλαγμένοι από την προηγούμενη σχέση τους.
Αξίζει να επισημάνουμε ότι κάθε αλλαγή και επαναπροσδιορισμός, όπως είναι η περίοδος του χωρισμού, ενέχουν, όπως προαναφέραμε, απώλεια, θλίψη αλλά και κέρδος, ευκαιρίες και νέους σχεδιασμούς.
Πολλοί άνθρωποι έχουν την ευκαιρία, σε αυτή τη φάση, να ασχοληθούν περισσότερο με τον εαυτό τους, την εικόνα τους, τις επιθυμίες τους, με νέα επαγγελματικά σχέδια, να διευρύνουν τον κοινωνικό κύκλο τους και να ασχοληθούν με κάποιο χόμπι ή σπορ που ανέκαθεν ήθελαν, να απασχοληθούν με νέες δραστηριότητες, να ταξιδέψουν, ακόμα και να πειραματιστούν σε νέα ενδιαφέροντα και να δομήσουν νέου τύπου συναναστροφές.
Tips «επιβίωσης» μετά το «αντίο»!
■ Το πρώτο πράγμα είναι να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να αναγνωρίσει και να νιώσει τα συναισθήματα. Είναι λογικό να νιώθουμε πόνο, λύπη, θυμό, εξάντληση, εγκατάλειψη, πληγωμένοι, χαμένοι ή μπερδεμένοι. Σημαντικό είναι να αποδεχτούμε με υπευθυνότητα και να εστιάσουμε στα σφάλματά μας, αλλά ταυτόχρονα να συνεχίσουμε να εκτιμάμε τον εαυτό μας και να κατανοήσουμε ότι δεν είμαστε οι μόνοι που κάνουμε λάθη και βιώνουμε αυτή την κατάσταση.
■ Επικοινωνία με άτομα του περιβάλλοντός μας. Το να εκμυστηρευτούμε το πρόβλημα σε κάποιο φιλικό σε μας πρόσωπο, να συζητήσουμε τα συναισθήματά μας και τις σκέψεις μας, ώστε να μην απομονωθούμε, είναι ίσως από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε. Είναι απαραίτητο να νιώθουμε ότι δεν θα μας κρίνουν και ότι θα μας καταλάβουν και μας στηρίζουν.
■ Να κάνουμε πράγματα πολύτιμα για εμάς. Να ενεργοποιήσουμε την κοινωνική μας ζωή, π.χ. να πάμε σινεμά, να συναντήσουμε φίλους, να πάμε μια βόλτα ή ακόμα να πραγματοποιήσουμε πράγματα που αναβάλαμε λόγω υποχρεώσεων. Να διατρεφόμαστε σωστά, να αθλούμαστε και να κοιμόμαστε καλά. Επίσης, σε αυτή τη φάση καλό είναι να είμαστε και πιο επιεικείς με τον εαυτό μας. Η ψυχολογική μας κατάσταση ίσως μας αποτρέπει από το να λειτουργούμε απολύτως σωστά στη δουλειά ή σε κοινωνικό επίπεδο. Αυτό είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο, κανείς δεν είναι παντοδύναμος ψυχικά, με υπερδυνάμεις, όλοι χρειαζόμαστε τον χρόνο μας.
■Απόσταση. Είναι βοηθητικό να προσπαθήσουμε να κρατήσουμε μια απόσταση από το πρόσωπο με το οποίο χωρίσαμε, όχι όμως από τα παιδιά μας. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, ειδικά όταν υπάρχουν παιδιά, αλλά όταν είναι στο χέρι μας, η απόσταση είναι κάτι που μπορεί να μας ωφελήσει και να μας προστατεύσει από νέες συγκρούσεις και αδιέξοδους άγονους διαλόγους με τον καταμερισμό ευθυνών. Αν ο/η πρώην σας σάς πάρει τηλέφωνο να συναντηθείτε, αναρωτηθείτε ποιο είναι το νόημα και αν η συγκεκριμένη χρονική στιγμή είναι κατάλληλη για να κάνετε μια υγιή συζήτηση για την 
οργάνωση της νέας μορφής ζωής όλης της οικογένειας. Κάθε συνάντηση ή τηλεφώνημα θα σας θυμίζει το παρελθόν και θα είναι δύσκολο να αποδεσμευτείτε, όμως τα όρια, η συνέπεια, η καλή διάθεση απέναντι στον εαυτό σας και στο οικογενειακό περιβάλλον θα είναι οι σύμμαχοί σας για μια θετική έκβαση και τροπή των νέων πραγμάτων.
*MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Universite Paris VIII – St. Denis – Vincennes, France
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
