Οι εκκλήσεις του καλλιτέχνη Χαράλαμπου Γκούμα προς το υπουργείο Πολιτισμού (που κωφεύει) για να σωθούν σπάνια καλούπια αγγειοπλαστικής.
Ενα από τα παλαιότερα και σπουδαιότερα εργαστήρια αγγειοπλαστικής τέχνης κλείνει οριστικά, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αφήνοντας στην τύχη τους σπάνια καλούπια, μήτρες και εκμαγεία των σημαντικότερων έργων της ιστορίας μας. Το υπουργείο Πολιτισμού φαίνεται να κωφεύει μέχρι αυτή την ώρα στις εκκλήσεις του σπουδαίου καλλιτέχνη Χαράλαμπου Γκούμα που είναι αποφασισμένος να αποχωριστεί ό,τι ο ίδιος με μεράκι και αγάπη δημιούργησε όλα αυτά τα χρόνια, με μοναδικό σκοπό να εκπαιδεύονται με αυτά νέοι υποψήφιοι αγγειοπλάστες.
Μέσα στους χώρους του εργαστηρίου στο Αιγάλεω, ο επισκέπτης από την πρώτη κιόλας ματιά μαγεύεται, αφού αμέσως συνειδητοποιεί πως σε κάθε κομμάτι τετραγωνικού κρύβεται μέρος του πολιτισμού που δυστυχώς μέρα με την ημέρα χάνεται. Και δεν είναι μόνο τα αγάλματα, οι κίονες, τα ακροκέραμα και τα φουρούσια που σ’ το υπενθυμίζουν αυτό, αλλά και η ιστορία του χώρου, αφού μέσα εκεί βρέθηκαν, περιηγήθηκαν και πειραματίστηκαν με τον πηλό μερικά από τα πιο διάσημα πρόσωπα του θεάματος. Αλίκη Βουγιουκλάκη, Ειρήνη Παπά, Γιώργος Μαρίνος, Δημήτρης Πιατάς, Πάνος Κοκκινόπουλος, Μαρίζα Κωχ, Νίκος Κούνδουρος αλλά και πολλά άλλα ξεχωριστά ονόματα αποτελούσαν τους πιο πιστούς θαυμαστές του Χαράλαμπου Γκούμα που κατάφερε με το ταλέντο του και την πιστότητα των έργων του να διαγράψει λαμπρή πορεία.
«Ολοι αυτοί οι σπουδαίοι άνθρωποι είναι η ιστορία μου. Είναι προσωπικότητες που αγάπησαν τα έργα μου, αλλά και σεβάστηκαν τη δουλειά μου. Μάλιστα πολλά από αυτά τα έφτιαξα μετά τη δική τους παρότρυνση» εξομολογείται στην «Espresso της Κυριακής» ο Χαράλαμπος Γκούμας ή Μπάμπης, όπως θέλει να τον αποκαλούν οι καλοί του φίλοι, ο οποίος φωτογραφήθηκε στον χώρο τον οποίο λάτρεψε περισσότερο και από το σπίτι του. «Τόσο η ζωή μου όσο και της πολύτεκνης οικογένειάς μου εδώ μέσα κύλησε. Από παιδιά είμαστε εδώ και για την ακρίβεια από την εποχή που ο πατέρας μου αγόρασε τον χώρο αυτό, το 1950, τότε που όλα γύρω μας ήταν χωράφια. Δυστυχώς όμως η οικονομική κρίση μάς τσάκισε. Οι παραγγελίες έχουν μειωθεί τόσο, ώστε να πρέπει να το κλείσουμε. Σε λίγο καιρό θα φύγω και από την Αθήνα, θα πάω μόνιμα στην Ακράτα».
Από το 1950 μέχρι σήμερα έχουν περάσει εξήντα τρία ολόκληρα χρόνια, με τόνους πηλού να έχουν καταναλωθεί και χιλιάδες αγάλματα και αντικείμενα τέχνης να έχουν ψηθεί μέσα στον παραδοσιακό φούρνο του εργαστηρίου. «Ο παππούς μου ήταν αγγειοπλάστης από τη Σίφνο κι εκείνος μας μύησε στην τέχνη της κεραμοπλαστικής. Μετά ο πατέρας μου κράτησε ζωντανή έως τις μέρες μας την αυθεντικότητα της παραδοσιακής κεραμικής τέχνης, την οποία μεταλαμπάδευσε και στα δώδεκα παιδιά του. Εγώ είμαι ο δέκατος στη σειρά». Το πρώτο άγαλμα που έφτιαξε ο Χαράλαμπος Γκούμας -σε νεαρή ηλικία- ήταν η Ερατώ, η οποία υπήρξε μία από τις εννέα μούσες της ελληνικής μυθολογίας. Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν η μούσα της λυρικής ποίησης και των ύμνων, κατά τον Ησίοδο ήταν κόρη του Διός και της Τιτανίδος Μνημοσύνης και θεωρείται προστάτιδα του γάμου και του έρωτα. «Μέχρι σήμερα έχω φτιάξει χιλιάδες αγάλματα. Δεν υπάρχει κάποιο που να μην έχω φτιάξει. Από τους Ολύμπιους θεούς, τους οποίους μάλιστα τους έχω και σε συλλογή από σπάνιες μορφές τους, μέχρι τις Καρυάτιδες, τους κούρους, τις μούσες και όλες τις μορφές της μυθολογίας μας. Αγάπησα τόσο πολύ τη δουλειά αυτή, που μπορούσα να δουλεύω ταυτόχρονα δέκα αγάλματα μαζί. Βέβαια πολλές ήταν και οι παραγγελίες που δεχόμασταν».
Σύμφωνα με τους κριτικούς τέχνης που κατά καιρούς έχουν περιγράψει με διθυραμβικά σχόλια το έργο του Χαράλαμπου Γκούμα, ο καλλιτέχνης θεωρείται ο σπουδαιότερος δημιουργός νεοκλασικών αγαλμάτων μοναδικής ομορφιάς, ο οποίος κινήθηκε στα χνάρια του αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ, επιμένοντας να ζωντανεύει εικόνες μιας Αθήνας ξεχασμένης που χάνει την αίγλη της και τη λάμψη της. «Για εμένα δεν ήθελα να μιλάει κανείς, μόνο τα έργα μου μ’ ένοιαζε να θυμούνται και την υπογραφή μου. Ακόμη και όταν οι διάσημοι φίλοι μου προσπαθούσαν να με πείσουν να μιλάω για μένα, δεν το έκανα ποτέ, αφού αυτό που ήθελα πάντα ήταν τα αγάλματά μου να μιλάνε για μένα και όχι εγώ για εκείνα. Αντικείμενα που εμείς φτιάξαμε εδώ με τα χέρια μας σήμερα υπάρχουν παντού, στους πιο διάσημους χώρους και στα πιο εκλεκτά σπίτια και ξενοδοχεία σε Ελλάδα και εξωτερικό».
Το θαύμα του 2004!
Όπως μας εξηγεί ο Χαράλαμπος Γκούμας, μέσα στις αποθήκες του υπάρχουν μήτρες και εκμαγεία πολύ σπάνιων αγαλμάτων και αντικειμένων που ποτέ κανείς δεν μπήκε στον κόπο να φτιάξει, αφού τα περισσότερα ήθελαν πολλές ώρες ή ακόμη και μέρες δουλειάς. «Οταν έγινε ο σεισμός του 1993, μέρος του κεραμοπλαστικού διάκοσμου του παλαιού αρχαιολογικού μουσείου της Αρχαίας Ολυμπίας είχε υποστεί σοβαρές ζημιές, με αποτέλεσμα εκείνοι που γνώριζαν για το πάθος μου να με επισκεφτούν και να αναζητήσουν μέσα από τη δική μου συλλογή τα αυθεντικά αντίγραφα. Ετσι για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 καταφέραμε να αποκαταστήσουμε όλες τις ζημιές, με το αποτέλεσμα να μας δικαιώνει 100%. Γι’ αυτό είναι κρίμα όλη αυτή η δουλειά να πάει χαμένη. Εύχομαι το υπουργείο Πολιτισμού να ενδιαφερθεί, ώστε όλα αυτά τα σπάνια έργα να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για την εκπαίδευση νέων αγγειοπλαστών».
Εμπνευση για πολλούς σκηνοθέτες
Ο χώρος όμως στο Αιγάλεω όπου βρίσκεται το εργαστήρι κεραμοπλαστικής ενέπνευσε και πολλούς σκηνοθέτες που επέλεξαν να γυρίσουν μέρος της δουλειάς τους μέσα εκεί. Ετσι ο Πάνος Κοκκινόπουλος αποφάσισε αρκετά από τα επεισόδια του «Κόκκινου κύκλου» να τα γυρίσει στους εργαστηριακούς χώρους, με πρωταγωνιστές, εκτός από τους διάσημους ηθοποιούς του, όπως τον Γιώργο Νινιό και τον Γεράσιμο Σκιαδαρέση, τα αγάλματα διά χειρός Χαράλαμπου Γκούμα. «Αισθάνομαι πως ποτέ στη ζωή μου δεν έχω πει “όχι” σε δουλειά. Ο χώρος άρεσε σε πολλούς σκηνοθέτες. Αλλωστε με τον Κοκκινόπουλο είμαστε φίλοι και πάντα θαύμαζα τη δουλειά του, όπως κι εκείνος τη δική μου. Επίσης ο Κώστας Κουτσομύτης εδώ γύρισε σκηνές για το “Πρόβα νυφικού”. Στα backstage γινόμασταν όλοι μια παρέα. Παίρναμε τις κιθάρες μας και τραγουδάγαμε με τις ώρες. Ομορφα χρόνια, ωραίες στιγμές». Επίσης και στο πολυπαιγμένο «Καφέ της Χαράς» υπάρχει η υπογραφή του καλλιτέχνη: «Μου είχαν ζητήσει ένα άγαλμα του Μένιππου, το οποίο θα στηνόταν στο περίφημο Κολοκωτρονίτσι. Δεν το είχα, αλλά τους το έφτιαξα και τους άρεσε πάρα πολύ. Μάλιστα, υπάρχουν πολλά πλάνα στο σίριαλ με τον Χάρη Ρώμα και το άγαλμα» καταλήγει ο Χαράλαμπος Γκούμας τον οποίο έχουν προσεγγίσει Ιταλοί και Ρώσοι επιχειρηματίες, με σκοπό να έρθουν σε συμφωνία μαζί του για τα ήδη έτοιμα αγάλματα που έχει στις αποθήκες του.
Η Αλίκη και οι λαμπεροί πελάτες
Εργα του Χαράλαμπου Γκούμα έχουν στις προσωπικές τους συλλογές και πολλά λαμπερά πρόσωπα της εγχώριας showbiz. Η αξέχαστη Αλίκη Βουγιουκλάκη τον εμπιστεύτηκε στη διακόσμηση του αγαπημένου της εξοχικού στον Αγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, ένα σπίτι που εκείνη λάτρευε: «Η Αλίκη υπήρξε πάνω απ’ όλα φίλη. Με επισκεπτόταν συχνά εδώ στο εργαστήριό μου και τα λέγαμε για ώρες. Ενας απίστευτος άνθρωπος τον οποίο δεν θα ξεχάσω ποτέ όσο ζω. Εδώ φτιάξαμε ό,τι ήθελε για τον Θεολόγο, από αγάλματα μέχρι κολόνες, για μια πολύ πρωτότυπη για την εποχή της τραπεζαρία». Επίσης, η Ειρήνη Παπά υπήρξε θαυμάστρια των έργων του Χαράλαμπου Γκούμα: «Υπέροχη και πανέμορφη γυναίκα. Δημιουργίες μου υπάρχουν στο σπίτι της στην Ιταλία. Ηρθε, είδε τη δουλειά μου, για την οποία ήδη γνώριζε πολλά, και στη συνέχεια μου ζήτησε αυτά που ήθελε να της φτιάξω. Μόλις τελειώσαμε, τα στείλαμε στην Ιταλία. Οπως μου είπε λίγο καιρό αργότερα, πολλοί ήταν οι καλεσμένοι της που τα είδαν και ξετρελάθηκαν με τη δουλειά μου». Πολλά αγάλματα έχει στο σπίτι του σε γνωστό θέρετρο της ανατολικής Αττικής και ο showman Γιώργος Μαρίνος: «Ο,τι και να πω για τον Γιώργο είναι λίγο. Είναι μοναδικός καλλιτέχνης και μεγάλη ψυχή. Εχουμε κάνει παρέα με τον Γιώργο και τον θυμάμαι πάντα για την αγάπη του και το χιούμορ του. Σπανίζουν οι άνθρωποι σαν κι αυτόν».
ΘΑΝΟΣ ΜΑΚΡΟΓΑΜΒΡΑΚΗΣ – ΦΩΤ.: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΑΣΙΑΣ