Τέσσερις ξένοι φωτογράφοι που ερωτεύτηκαν τη χώρα.
Εξήντα χρόνια πριν ο 20χρονος τότε Αμερικανός φωτογράφος Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ έφτασε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τη χώρα που ερωτεύτηκε άπαξ και διαπαντός. Σπουδαστής αγγλικής φιλολογίας στο Πρίνστον, συνόδευε τον αδελφό του σε ένα ταξίδι με πλοίο από τις ΗΠΑ στην Αίγυπτο. Η στάση του στη χώρα του ήλιου ήταν μοιραία. Ακύρωσε κάθε άλλο σχέδιό του, έμεινε εδώ ολόκληρο το καλοκαίρι και από τότε έρχεται κάθε χρόνο στη δεύτερη πατρίδα του. Η ερωτική αυτή σχέση ενός ξένου φωτογράφου με την Ελλάδα δεν είναι η μοναδική. Η «συναρπαστική γωνιά της Μεσογείου» έχει γοητεύσει μεγάλους μετρ της φωτογραφικής τέχνης, ενώ μετέτρεψε σε καλλιτέχνες του φακού ακόμη και επισκέπτες της που δεν είχαν σχέση με τη φωτογραφία!
Aνρί Καρτιέ Μπρεσόν, Γαλλία
«Με ρωτούν πόσες φωτογραφίες τραβάω. Δεν υπάρχει κανόνας. Μερικές φορές, όπως στις φωτογραφίες στην Ελλάδα, βρίσκεις απλώς το ιδανικό κάδρο και περιμένεις κάποιον να περάσει…»
Αναγνωρισμένος ως ένας από τους κορυφαίους φωτογράφους τους 20ού αιώνα πολύ πριν από τον Αύγουστο του 2004 (όταν άφησε την τελευταία του πνοή ακριβώς στα 96 του) ο Ανρί Καρτιέ Μπρεσόν, γόνος μιας από τις πλουσιότερες οικογένειες της Γαλλίας, αρνήθηκε να αναμειχθεί με τις επιτυχημένες μπίζνες της οικογένειάς του και ακολούθησε τον δρόμο που τον έκανε παγκοσμίως διάσημο.
Ταξιδεύοντας από Ανατολή σε Δύση και από Βορρά σε Νότο, ο ιδρυτής του περίφημου διεθνούς ειδησεογραφικού πρακτορείου Magmum, περιηγήθηκε στην Ελλάδα του ’50 και του ’60, εκεί όπου τράβηξε μία από τις πιο γνωστές φωτογραφίες του, «το κορίτσι που τρέχει ανέμελα στα σοκάκια της Σίφνου». Στενός φίλος του τεχνοκριτικού και συλλέκτη Στρατή Ελευθεριάδη – Τεριάντ, αλλά και των Τσαρούχη και Ελύτη, ο Μπρεσόν δεν απαθανάτισε με τον μοναδικό τρόπο του μόνο τις «αποφασιστικές στιγμές» στην ηλιόλουστη Ελλάδα, αλλά και τις μεγάλες προσωπικότητές της. Μιλώντας για τον «μάγο του φακού» ο ίδιος ο Τσαρούχης είχε πει πως τον παρατηρούσε που «έμενε επί ώρες στο ίδιο σημείο περιμένοντας το θήραμά του».
Γουίλιαμ Αμπράνοβιτς, ΗΠΑ
«Οταν πιάσεις φιλία με Ελληνα είναι μια παντοτινή φιλία… Είναι η χώρα με το μοναδικό φως, το πιο τέλειο στον κόσμο. Θυμάμαι πως φτάνοντας είχα μια τρομερή αίσθηση της Ιστορίας…»
Από τους θρυλικούς φωτογράφους της εποχής, ο Γουίλιαμ Αμπράνοβιτς είναι ο φιλέλληνας που κάνει εκστρατεία υπέρ της χώρας μας με όποιον τρόπο μπορεί. Εκδίδει βιβλία με φωτογραφίες που αποτελούν την καλύτερη διαφήμισή μας, κάνει εκθέσεις για να προβάλλει τις ομορφιές των ελληνικών τοπίων και τα τελευταία χρόνια καλεί κάθε καλοκαίρι όσους σκέφτονται να ταξιδέψουν να αγνοήσουν την κρίση και να επισκεφτούν την Ελλάδα. Ο επί τέσσερις δεκαετίες φωτογράφος μεγάλων ταξιδιωτικών και αρχιτεκτονικών εντύπων έφτασε για πρώτη φορά στην ηλικία των 19 ετών, όταν ξεκίνησε για να γνωρίσει τη γηραιά ήπειρο.
Το πρώτο του βιβλίο γεμάτο ελληνικά αρώματα και εικόνες σε ασπρόμαυρο φόντο θεωρείται η «κλασική δουλειά του για την Ελλάδα» και περιλαμβάνει φωτογραφίες κυρίως από τις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Το comeback του, μέσα από το δεύτερο και καινούργιο βιβλίο του, το «Hellas», έχει διαφορετικό ύφος, αλλά τον ίδιο στόχο, καθώς μέσα από έγχρωμες φωτογραφίες αυτή τη φορά, ο Αμπράνοβιτς αιχμαλωτίζει μορφές σε ζωντανά, εκφραστικά πορτρέτα και τοπία.
Φριτς Μπέργκερ, Ελβετία
«Τις αναμνήσεις από τη Λευκάδα τις κουβαλώ σαν εικόνες μέσα μου. Είναι εικόνες γεμάτες φως και σκιά, μορφές και χρώματα, γεμάτες ανθρώπους, λουλούδια, δέντρα, λόφους και θάλασσα…»
Ο «φωτογράφος των αναμνήσεων της Λευκάδας» έφτασε στο νησί το 1962 με τους εθελοντές της Διεθνούς Ειρηνευτικής Χριστιανικής Βοήθειας, που έσπευσαν να βοηθήσουν τους αγρότες και να δώσουν νέα πνοή σε ένα νησί φτωχό, αλλά παραδεισένιο. Δουλεύοντας με τους ντόπιους για 10 ολόκληρα χρόνια, μοιράστηκε χειμώνες και καλοκαίρια, έκανε γερές φιλίες, ενώ παράλληλα με τη φωτογραφική του μηχανή κράτησε ζωντανές αναμνήσεις από τη λευκαδίτικη αγροτική ζωή, αποτυπώνοντας τον κάματο στα χωράφια, τα ελαιοτριβεία ή στον αργαλειό, αλλά και τις ξεκούραστες χαμογελαστές στιγμές.
Σήμερα, σχεδόν όλα τα καφενεία της Λευκάδας έχουν στους τοίχους τους ασπρόμαυρες φωτογραφίες του Φριτς Μπέργκερ. Εξέδωσε κάποιο από το πλούσιο φωτογραφικό του υλικό -και κείμενα- σε δύο βιβλία («Ταξίδι στον χρόνο» και «Ανθρωποι και τοπία»), ξεχωρίζοντας για το γεγονός ότι τα υποκείμενά του δεν είναι απρόσωπα, έχουν όνομα, συναισθήματα. Οι φωτογραφίες απεικονίζουν μια σκληρή, λιτή ζωή, που φωτογραφίζεται με σεβασμό και ποιητική γοητεία, ενώ ο ίδιος επιστρέφει κατά καιρούς στο νησί που αγάπησε, διατηρώντας ακόμη δεσμούς με τους ντόπιους.
Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ, ΗΠΑ
«Και σήμερα μπορεί να βρει κανείς μαγεία και γαλήνη στην Ελλάδα, ακόμη και παραδοσιακή φιλοξενία, αλλά όχι εύκολα. Οσοι είναι πρόθυμοι να τις αναζητήσουν θα ανταμειφθούν…»
Οργώνοντας την Ελλάδα, από τις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα έως την Αθήνα και την Πελοπόννησο, από τη δεκαετία του ’50 και μετά, ο Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ αποτύπωσε τοπία, στιγμές και πρόσωπα μιας Ελλάδας που αγάπησε σχεδόν με ερωτικό τρόπο. Γεννημένος το 1934 στο Σικάγο, ήρθε για πρώτη φορά σε ηλικία 20 ετών και από τότε συνέδεσε τη ζωή του με τη χώρα μας, λατρεύοντας κάθε γωνιά της και δίνοντας έμφαση στον δυνατό ήλιο και στη σκληρή σκιά του γνήσιου μεσογειακού τοπίου, αλλά και στην προσπάθεια και την ελπίδα των απλών ανθρώπων της ελληνικής γης.
Στο βιβλίο του «Ελλάδα, τα χρόνια αθωότητας» (εκδ. Πατάκης) με φωτογραφίες του από το 1954 έως το 1965 αναδεικνύει την ανεξάντλητη ποικιλομορφία της ζωής που πάντοτε πρόσφερε η Ελλάδα, ενώ εκπληκτική είναι η δουλειά του για την Πάτμο, που επισκέφθηκε για πρώτη φορά το 1967, καθώς μπόρεσε να αποτυπώσει μέχρι και τη μυστηριακή της ατμόσφαιρα. Θαυμαστής και φίλος του, ο ιδρυτής της 20th Century Fox Σπύρος Σκούρας τον βοήθησε να εκθέσει τη δουλειά του σε μεγάλες γκαλερί.