Ο όρος «μέσα κοινωνικής δικτύωσης» (ή, αλλιώς, «social media») αναφέρεται στα μέσα αλληλεπίδρασης ομάδων ατόμων μέσω διαδικτυακών κοινοτήτων. Τα social media εμφανίζονται σε διάφορες μορφές, όπως ιστολόγια, ιστοσελίδες, όπως το facebook, blogs και fora.
Από την Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
Τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των ανθρώπων γενικά, αλλά και των Ελλήνων συγκεκριμένα. Σύμφωνα με πανελλήνια έρευνα του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (ELTRUN) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, για τη «Στάση, αξιοποίηση και εμπιστοσύνη των Ελλήνων στα social media», οι Έλληνες χρήστες μπορούν να χαρακτηριστούν έμπειροι, αφού το 50% δηλώνει ότι χρησιμοποιεί τα social media πάνω από 3 χρόνια.
Ηλεκτρονικές αγορές
Το 68% των Ελλήνων επισκέπτεται σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. facebook) και το 60% blogs και fora. Επίσης, 1 στους 2 Έλληνες αναζητά πληροφορίες σε σελίδες με αξιολογήσεις χρηστών. Η έρευνα διεξήχθη στα τέλη του 2011, με 1.050 έμπειρους χρήστες του internet που είναι ενεργοί στις ηλεκτρονικές συναλλαγές και αγορές.
Είναι ένα επαγγελματικό εργαλείο, καλή παρέα, τρόπος να επικοινωνείς με όσους είναι μακριά και πολλά ακόμη τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εκεί, όμως, που μελετάς ένα άρθρο, μια έρευνα σχετικά με τη δουλειά σου και συνομιλείς με έναν συνάδελφό σου, ξαφνικά παρατηρείς ότι κάνεις συνεχώς like και σερφάρεις αδιάκοπα. Αυτό μπορεί να κάνει κακό στη σχέση σου, στον γάμο σου. Πώς; Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν από Αμερικανούς επιστήμονες, διαπιστώθηκε ότι η έντονη ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμό της ισορροπίας και της ευτυχίας ανάμεσα στα ζευγάρια.
Συγκεκριμένα, μελέτες έδειξαν ότι όσοι ξοδεύουν πολύ χρόνο στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και ανταλλάσσουν σχόλια και likes με διαδικτυακούς φίλους παρασύρονται πιο εύκολα και συνομιλούν με πρώην σχέσεις ή με νέα φλερτ και νέες γνωριμίες. Μηνύματα που ξεκινούν με ένα «γεια, τι κάνεις;» ή «πες μου για σένα» ή «πες μου τα νέα σου» συνήθως καταλήγουν σε συζητήσεις, ακόμα και σε συναντήσεις.
Μάλιστα, οι μελέτες έδειξαν πως όσοι απίστησαν μέσα σε έναν μακροχρόνιο δεσμό ή γάμο είχαν τα social media ως σημείο αφετηρίας και ως έναυσμα και καλή αφορμή σε αυτή την περιπέτεια. Η εξιδανίκευση και η τελειότητα που υπόσχονται οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης έχουν αποτέλεσμα στη δημιουργία μιας εικονικής ευδαιμονίας και πλασματικής ευτυχίας, που πολλές φορές οδηγούνται στη μελαγχολία και ενδεχομένως στην κατάθλιψη.
Αόρατη υποχρέωση
Η έντονη χρήση των διαδικτυακών κοινωνικών μέσων δημιουργεί ένα είδος αόρατης υποχρέωσης στους νέους να είναι συνεχώς συνδεδεμένοι, ώστε να ακολουθούν τις διαδικτυακές «φιλίες» τους. Αναπτύσσουν εξάρτηση και αντικαθιστούν τις κοινωνικές συνήθειες της πραγματικής ζωής με τις online παρέες. Όσο περισσότερους φίλους έχουν, καθώς το ακροατήριο μεγαλώνει, γίνεται μεγαλύτερη η ανάγκη να είναι καλύτεροι από τους άλλους και αρεστοί στους υπολοίπους.
Καθημερινά επιδιώκουν να είναι ευχάριστοι και μοναδικά πρωτότυποι ως χαρακτήρες και άτομα στον «τοίχο» τους, στη σελίδα τους, στο blog τους. Όταν η επικοινωνία είναι απρόσωπη, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να προβάλει τα σημεία του εαυτού του που θέλει, με τον βαθμό θετικότητας να αυξάνεται από την αποδοχή των άλλων χρηστών και διαδικτυακών φίλων.
Έτσι, αυξάνεται πλασματικά η αυτοεκτίμηση του ατόμου, σε βαθμό τέτοιον, ώστε να μειώνονται πολύ οι προσωπικές του αντιστάσεις, να χάνει τον έλεγχο, αναπτύσσοντας εικονικές συμπεριφορές. Ενώ, όταν επικοινωνούν δύο άτομα πρόσωπο με πρόσωπο, υπάρχουν διάφοροι κοινωνικοί παράγοντες οι οποίοι εμποδίζουν την άμεση και έντονη αλλαγή της ψυχικής τους κατάστασης, συντηρώντας ένα σταθερό πλαίσιο αλληλεπίδρασης και υγιούς διαλόγου.
Τo «face to face» ανάμεσα στους συντρόφους μπορεί να «ξoρκίσει» το facebook
Όσο και να βοηθούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την online επικοινωνία, πληγώνουν το αίσθημα ευτυχίας και άμεσης ικανοποίησης του χρήστη από τη ζωή, το περιβάλλον και τον εαυτό του. Γι’ αυτό ας αποφευχθεί η αλόγιστη χρήση και επενδύστε στην επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο (face to face).
Ας μην επιτρέψουμε στον γάμο μας, στη σχέση μας, ακόμα και αν βρίσκεται σε κακή εποχή και περνά κρίση, να προδοθεί και να διαλυθεί από κάτι που ξεκίνησε ως like και κατέληξε σε ιδιωτική συνομιλία!
Αυτό προϋποθέτει σταδιακές αλλαγές και ανακατατάξεις όχι μόνο σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο σχέσης. Μέσα από αυτή τη διαδικαστική οδό, το ζευγάρι επικοινωνεί, διαπραγματεύεται και αποκτά νέα ταυτότητα ως ζευγάρι.
Συναισθηματικά κενά
Η διαδικτυακή απιστία σηματοδοτεί ελλείψεις σε μια σχέση. Αν ο σύντροφος ξεπεράσει τον πόνο, την απογοήτευση και τη ματαίωση, τότε θα πρέπει να στραφεί στη δυναμική της σχέσης και να δει τι ακριβώς συνέβη, πώς έφτασαν τα πράγματα εκεί, πόσον καιρό το ζευγάρι έχει απομακρυνθεί και έχει επιτρέψει τη δημιουργία των συναισθηματικών κενών να κυριεύουν τον υγιή ψυχοσυναισθηματικό χώρο της.
Μπορεί η μόνη λύση να είναι η διάσταση, ο χωρισμός ή και ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης, συντηρώντας έτσι τα αμοιβαία αισθήματα της εκτίμησης και του σεβασμού του συντρόφου ως προσωπικότητας και οντότητας.
Μπορεί, όμως, αν η σχέση είναι βαθιά, να μοιραστεί το συναισθηματικό βάρος με τον/τη σύντροφό του/της και να μιλήσουν ανοιχτά για όλα, ώστε να δουν τι έφταιξε και οδηγήθηκαν τα πράγματα εκεί, χωρίς να κατηγορούν ο ένας τον άλλον. Αυτό θα τους βοηθήσει να δουν αν μπορούν να είναι ξανά μαζί κάτω από διαφορετικές συνθήκες, σε ένα νέο πλαίσιο, ή αν μπορούν να αλλάξουν κάποια πράγματα, να αποδεχτούν αυτά που δεν μπορούν να αλλάξουν και να βρουν νέες διεξόδους, ώστε η σχέση να παραμείνει λειτουργική κάτω από την ομπρέλα της αγάπης και της οικογένειας – αν έχουν δημιουργήσει.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις των ανθρώπων που κατάφεραν να γκρεμίσουν οτιδήποτε τους αποξένωσε και να οικοδομήσουν μια νέα, ειλικρινή, όμορφη σχέση, παρά την ενδεχόμενη απιστία του/της συντρόφου τους, αφού μπόρεσαν να δουλέψουν στα θέματα που τους απασχολούσαν (είτε μέσω ειλικρινέστερης και ουσιαστικότερης επικοινωνίας μεταξύ των συντρόφων είτε μέσω της ψυχοθεραπευτικής οδού και της συμβουλευτικής θεραπείας ζεύγους) και δημιούργησαν νέες βάσεις και θεμέλια, πάνω στα οποία στηρίχτηκαν τα νέα δεδομένα της σχέσης τους.