Το… παρεξηγημένο θηλαστικό που όμως τρέφεται με έντομα και τα σπάνια είδη που ζουν στον ελληνικό χώρο.
Η θέα τους φοβίζει τους περισσότερους ανθρώπους, ενώ η παρουσία τους έχει συνδεθεί με τον… Δράκουλα και μεταφυσικά φαινόμενα. Στην πραγματικότητα, οι νυχτερίδες αποτελούν ένα πολύτιμο και ιδιαίτερα ευαίσθητο μέλος του οικοσυστήματος που δρα ως φυσικό εντομοκτόνο. Η Ελλάδα έχει μάλιστα την τύχη να φιλοξενεί τα περισσότερα είδη του εν λόγω θηλαστικού σε όλη την Ευρώπη, ορισμένα από τα οποία είναι ιδιαίτερα σπάνια.
Δυστυχώς για τις ίδιες, ορισμένες φορές οι νυχτερίδες μπαίνουν κατά λάθος μέσα σε σπίτια και παγιδεύονται προκαλώντας… πανικό στους ενοίκους. Οι ειδικοί απαντούν ότι στην προκείμενη περίπτωση το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να σβήσουμε τα φώτα, να ανοίξουμε όλα τα παράθυρα και απλώς να περιμένουμε να φύγουν οι επίσης… πανικόβλητες νυχτερίδες.
«Ας μην ξεχνάμε ότι εκείνες είναι περισσότερο φοβισμένες από εμάς σε μια τέτοια περίπτωση. Εμείς στην πραγματικότητα δεν έχουμε λόγο να φοβόμαστε, διότι δεν έχουν σκοπό, ούτε κανένα λόγο να μας επιτεθούν παρά να βρουν την έξοδο όσο πιο γρήγορα γίνεται!» δηλώνει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων η περιβαλλοντολόγος Ελενα Παπαδάτου.
Η Ελληνίδα ερευνήτρια είναι μία από τους λίγους επιστήμονες της χώρας μας που έχουν ασχοληθεί τόσο διεξοδικά με τα παράξενα αυτά πλάσματα. Οπως λέει, οι νυχτερίδες δεν είναι πουλιά ούτε έντομα, όπως πιστεύουν αρκετοί άνθρωποι, αλλά θηλαστικά. Περνούν τη μέρα τους μέσα σε σκοτεινά μέρη, όπως σπήλαια, ορυχεία, κοιλότητες δέντρων, κάτω από τα κεραμίδια παλιών σπιτιών, εγκαταλειμμένα σπίτια, παλιά ξωκλήσια κ.ά. Τρέφονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, οπότε βγαίνουν από τη φωλιά τους και τρώνε έντομα και άλλα αρθρόποδα, όπως αράχνες. Πρόκειται για ένα ανεκτίμητο φυσικό εντομοκτόνο, καθώς κάθε νύχτα καταναλώνουν ποσότητα εντόμων ίση με το μισό τουλάχιστον του βάρους τους!
Σύμφωνα με την κυρία Παπαδάτου, στην Ελλάδα ζουν 34 είδη νυχτερίδων, δηλαδή τα περισσότερα από τα ευρωπαϊκά είδη. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και δύο είδη που δεν απαντώνται σε καμία άλλη περιοχή της γηραιάς ηπείρου, το Eptesicus anatolicus που ζει μόνο στην Ανατολία και τη Ρόδο, και το Pipistrellus hanaki, που απαντάται μόνο στη χερσόνησο Λιβύη και στην Κρήτη. Η πλούσια ελληνική φύση φιλοξενεί και άλλα σπάνια είδη νυχτερίδων, όπως το Myotis bechsteinii και το Barbastella barbastellus, που για να ζήσουν χρειάζονται ώριμα δάση με γέρικα δέντρα, στους κορμούς των οποίων σχηματίζονται κουφάλες.
Τα σπήλαια «σπίτια» τους και ο κίνδυνος εξαφάνισης
Σύμφωνα με την κυρία Παπαδάτου, το συνηθέστερο «σπίτι» των νυχτερίδων της χώρας μας δεν είναι άλλο από τα σπήλαια. Τουλάχιστον το 1/3 των νυχτερίδων ζει σε κάποια σπηλιά, ενώ μπορεί να δει κανείς έως και έξι ή επτά είδη να βρίσκονται ταυτόχρονα στην ίδια σπηλιά. Από την άλλη, κάποια άλλα είδη, όπως το πολύ κοινό Pipistrellus kuhlii και το Pipistrellus pipistrellus. έχουν μάθει να ζουν κοντά στον άνθρωπο και προτιμούν τις ανθρώπινες κατασκευές, όπως πέτρινα γεφύρια, σοφίτες και στέγες σπιτιών. Παλιά εγκαταλειμμένα σπίτια ή ξωκλήσια, όπου η παρουσία του ανθρώπου σπανίζει, προτιμά το ιδιαίτερα ευαίσθητο είδος Rhinolophus hipposideros, που είναι μικρό όσο το μικρό δάχτυλο του χεριού μας.
Τέλος, η περιβαλλοντολόγος τονίζει ότι οι νυχτερίδες είναι ζώα ιδιαίτερα ευάλωτα, με εξειδικευμένες ανάγκες και χαμηλούς ρυθμούς αναπαραγωγής, που κινδυνεύουν με εξαφάνιση εξαιτίας της εντατικής γεωργίας, της υπέρμετρης χρήσης εντομοκτόνων, της αποψίλωσης των ώριμων δασών και της τουριστικής εκμετάλλευσης σπηλαίων.