Το ναυάγιο της Πύλου, που συγκλόνισε την Ελλάδα, θα αποτελέσει πόλο έλξης για τον καταδυτικό τουρισμό
Εχουν περάσει σχεδόν 35 χρόνια από εκείνη την αποφράδα ημέρα του Φεβρουαρίου του 1980, που συγκλονισμένο το πανελλήνιο και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης παρακολουθούσαν με κομμένη την ανάσα το ναυάγιο του δεξαμενόπλοιου «Irene’s Serenade» στο λιμάνι της Πύλου, στον όρμο του Ναβαρίνου. Σήμερα, ένα από τα μεγαλύτερα ναυτικά δυστυχήματα που έχουν συμβεί στην Ελλάδα προορίζεται να μετατραπεί σε έναν από τους πιο σπουδαίους, μαγευτικούς, ενάλιους επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους!
«Μαγνήτης»
Λάτρεις του υποβρύχιου τουρισμού αναμένεται να φτάσουν από κάθε γωνιά του πλανήτη στην περιοχή προκειμένου να εξερευνήσουν το ξακουστό ναυάγιο – και όχι μόνο. Και τούτο διότι το δεξαμενόπλοιο «Irene’s Serenade» έχει επικαθίσει -σύμφωνα με μαρτυρίες Ελλήνων δυτών- πάνω σε ένα άλλο, ακόμη πιο εντυπωσιακό ναυάγιο. Αυτό της τουρκοαιγυπτιακής ναυαρχίδας που πήρε μέρος στην ιστορική Ναυμαχία του Ναβαρίνου!
Το θέμα συζητείται τις προσεχείς ημέρες στο Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου, όπου αναμένεται να εγκριθεί η σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του Δήμου Πύλου – Νέστορος, για τον συγκεκριμένο σκοπό. Το ναυάγιο αυτό έχει κηρυχθεί επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος με κοινή υπουργική απόφαση του 2013, ενώ όλος ο όρμος έχει κηρυχθεί ως τέτοιος χώρος από το 1962. Στην προτεινόμενη προγραμματική σύμβαση επισημαίνεται ότι στόχος των συμβαλλόμενων μερών είναι το έργο να λειτουργήσει εντός του 2015.
Ανάπτυξη
Στο ίδιο κείμενο σημειώνεται πως το έργο θα συμβάλει στο να διαμορφωθεί ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, που θα εξασφαλίζει αειφορία, εκμεταλλευόμενο τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας και της Πύλου στον τομέα του καταδυτικού τουρισμού και ειδικότερα το μοναδικού ενδιαφέροντος σύγχρονο ναυάγιο του δεξαμενόπλοιου «Irene Serenade». Για τον σχεδιασμό και την ορθολογική, αποδοτική και βιώσιμη οργάνωση και λειτουργία του έργου και των επί μέρους προγραμμάτων που απορρέουν από αυτό θα πρέπει να εκπονηθούν ειδικές μελέτες με δαπάνη του δήμου ή των ιδιωτών που θα συμμετάσχουν στην υλοποίηση του έργου και του Φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης. Η διάρκεια της σύμβασης είναι 15ετής, αλλά μπορεί να παραταθεί για άλλα 10 χρόνια, εφόσον ο δήμος δηλώσει εγγράφως τη σχετική πρόθεσή του έως τη λήξη της αρχικής 15ετούς περιόδου.
24 Φεβρουαρίου: Η μέρα που συνέβηη μεγαλύτερη τραγωδία στη σύγχρονη ιστορία της Μεσογείου
ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ του «Irene’s Serenade» και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε, ακόμη και σήμερα συζητούνται μεταξύ των ντόπιων ψαράδων. Αφετηρία του πλοίου, που είχε μήκος 271,5 μέτρα, ήταν το Τσεϊχάν της Τουρκίας και τελικός προορισμός του η Τεργέστη, στην οποία μετέφερε 102.660 τόνους αργού πετρελαίου από το Ιράκ. Το ταξίδι ξεκίνησε το πρωί της 21ης Φεβρουαρίου 1980 και την επόμενη μέρα ο πλοίαρχος ειδοποιήθηκε να κατευθυνθεί προς την Πύλο για ανεφοδιασμό καυσίμων και παραλαβή τροφίμων.
Το «Irene’s Serenade» κατέπλευσε στα ανοιχτά της Πύλου το απόγευμα της 23ης Φεβρουαρίου. Ομως, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η διαδικασία προσέγγισης του πετρελαιοφόρου στο λιμάνι, ακούστηκε μια δυνατή έκρηξη και τεράστια κομμάτια σιδήρου εκτοξεύτηκαν προς όλες τις κατευθύνσεις. Με αξιοπρόσεκτη ψυχραιμία, ο πλοίαρχος Διονύσιος Γλυκύς διέταξε τον ανθυποπλοίαρχο Βασίλειο Μπουζαλά να συγκεντρώσει όλο το πλήρωμα στην πρύμνη. Από εκεί επιβιβάστηκαν στη λάντζα του ναυτικού Βελισάριου (Βέλιου) Καραβία που πλεύρισε με κίνδυνο της ζωής του και μεταφέρθηκαν στη στεριά.
Στο μεταξύ, πυκνοί μαύροι καπνοί σκέπασαν όλο το πλοίο και τη γύρω περιοχή, και πολύ γρήγορα το «Irene’s Serenade» τυλίχτηκε στις φλόγες. Ακολούθησαν δύο τεράστιες εκρήξεις και αρκετές μικρότερες, με αποτέλεσμα στις 6.00 το πρωί της επομένης το πλοίο να βυθιστεί κοντά στις ακτές του όρμου του Ναβαρίνου. Οι ποσότητες του αργού πετρελαίου που χύθηκαν στη θάλασσα ήταν πολύ μεγάλες, δημιουργώντας νοτιοδυτικά της Πύλου μια πετρελαιοκηλίδα που ξεπερνούσε σε μήκος τα δύο ναυτικά μίλια. Σύμφωνα με υπολογισμούς που προκύπτουν από δημοσιεύματα της εποχής, περίπου 40.000 τόνοι πετρέλαιο κάηκαν, άλλοι 35.000 τόνοι διασκορπίστηκαν στη θάλασσα, ενώ ακόμη 25.000 τόνοι εξατμίστηκαν!
Μέσα σε μικρό -για το μέγεθος της καταστροφής- χρονικό διάστημα, και με τις τιτάνιες προσπάθειες τόσο της πλοιοκτήτριας εταιρίας όσο και του Λιμενικού πραγματοποιήθηκε πλήρης περισυλλογή υλικών και καθαρισμός των ακτών, διασώζοντας ουσιαστικά την ευρύτερη περιοχή από μια τεράστια οικολογική καταστροφή που θα την καταδίκαζε για δεκαετίες. Ειδικοί εμπειρογνώμονες που ερεύνησαν τα αίτια του δυστυχήματος διαπίστωσαν ότι η μοιραία πρώτη έκρηξη πιθανόν να προήλθε από σπινθήρα που δημιουργήθηκε από την τριβή της αλυσίδας της άγκυρας στο φρεάτιό της! Ακόμη και σήμερα, το ναυάγιο θεωρείται το μεγαλύτερο που συνέβη κατά τη σύγχρονη εποχή στη Μεσόγειο, ενώ κατατάσσεται στην 9η θέση διεθνώς όσον αφορά την ποσότητα πετρελαίου που διέρρευσε.
Στο δεξαμενόπλοιο επέβαιναν συνολικά 31 άτομα, εκ των οποίων 13 Ελληνες ναυτικοί και 17 αλλοδαποί, καθώς και η σύζυγος του πλοιάρχου. Από αυτούς, οι 29 διασώθηκαν από τον ναυτικό Βέλιο Καραβία, ενώ τη ζωή τους έχασαν τελικά ο υποπλοίαρχος Γεώργιος Πολυδωράτος και ο ναύκληρος Σπύρος Μποζίκης.
Η στιγμή της έκρηξης σε φωτογραφία της εποχής
Βελισάριος Καραβίας (Βέλιος): Ο ήρωας με τη λάτζα, φίλος του Α. Σαμαρά
Ο Βελισάρος Καραβιάς με το σκαρί του
Ο ΒΕΛΙΣΑΡΙΟΣ Καραβίας -Βέλιος για τους φίλους του- διακινδύνευσε τη ζωή του για να σώσει από βέβαιο θάνατο 29 ψυχές. Για όλους αυτούς, αλλά και όλους τους κατοίκους της πατρίδας του είναι ο δικός τους ήρωας. Ο ήρωας της Πύλου… Χρειάστηκε μόνο μία στιγμή για να πάρει την απόφαση που έσωσε 29 ζωές και άλλαξε οριστικά τη δική του. Γύρω στις 4.00 το απόγευμα κι ενώ βρισκόταν στη λάντζα του και κατευθυνόταν προς το λιμάνι της Πύλου μεταφέροντας τρία στελέχη της πλοιοκτήτριας εταιρίας, έγινε η έκρηξη και οι φλόγες τύλιξαν το πλοίο. Χωρίς δεύτερη σκέψη γύρισε στη λάντζα κι έφτασε έως το φλεγόμενο πλοίο προκειμένου να παραλάβει τους ναυτικούς.
Για την πράξη του, ο Βελισάριος Καραβίας τιμήθηκε με μετάλλια από την Ακαδημία Αθηνών, τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, τον Δήμο Πύλου και τον Ροταριανό Ομιλο Πειραιώς. Πέρυσι τον Αύγουστο, τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του, η μνήμη του ηρωικού λαντζέρη τιμήθηκε από την Πύλο σε ειδική τελετή, με την αποκάλυψη αναμνηστικής στήλης, παρουσία του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, που μίλησε συγκινημένος για τον φίλο του. «Τον ευγνωμονώ, όχι μόνο γιατί αποτελεί παράδειγμα για τη νέα γενιά και γιατί έστησε ένα σύμβολο στην Πύλο, αλλά και γιατί ήταν ο πρώτος μου φίλος, που τον αγάπησαν πολλοί, μεταξύ των οποίων ο πατέρας μου, Κώστας Σαμαράς, και ο γιος μου, Κώστας Σαμαράς. Ο Βέλιος ήταν γνήσιος και αυθεντικός 100%. Αποτελεί παράδειγμα για τα νέα παιδιά, να μπαίνουν στη φωτιά, όταν πρέπει» είπε ο πρωθυπουργός στην ομιλία του.
Ο Αντώνης Σαμαράς στα αποκαλυπτήρια της αναμνηστικής πλάκας για τον ήρωα της Πύλου
Μαζί με την οικογένεια του Βέλιου στην εκδήλωση για τη μνήμη του
Γιούλη Σταρίδα