Όλοι έχουμε ανάγκη για αναγνώριση, η οποία είναι μια βασική ψυχολογική κατάσταση. Οι άνθρωποι αναζητούν μια σημαντική ψυχολογική εμπειρία που αφορά την εκτίμηση και την αποδοχή των άλλων, δηλαδή μια θετική αναγνώριση από τους άλλους και κυρίως τους σημαντικούς άλλους της ζωής τους.
Από την Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
Η έννοια της αναγνώρισης είναι το συστατικό μιας υγιούς και λειτουργικής σχέσης και είναι σημαντική για τη διαμόρφωσή της. Είναι η ψυχολογική ενδυνάμωση του ανθρώπου προκειμένου να διατηρήσει την αυθεντικότητά του, και να αναπτύξει την αυτοεκτίμησή του.
Ωστόσο, επειδή ακριβώς είναι τόσο ουσιαστική για την ψυχολογική ανάταση του ανθρώπου, μπορεί να γίνει τόσο υποχρεωτική για τον ίδιο, σε βαθμό που μπορεί να τον απομακρύνει από άλλα ουσιαστικά ζητήματα της καθημερινότητας, φέρνοντας απογοήτευση, λύπη έως απόσυρση ή θυμό προς τους γύρω του.
Οι άνθρωποι μπορούν να χάσουν τη σύνδεση με τα δικά τους αισθήματα, στόχους και τις δικές τους αξίες στην αναζήτηση για θετική αναγνώριση, δηλαδή να αναπτύξουν αισθήματα απομόνωσης ή εγκατάλειψης, καθώς παρερμηνεύουν αισθήματα, ανάγκες και επιθυμίες, ώστε να εισπράξουν θετική αναγνώριση και επιβεβαίωση ως προς τις πράξεις τους.
Η αναγνώριση των συναισθηματικών καταστάσεών μας είναι μια δεξιότητα που καλλιεργείται μέσα από εξάσκηση και επεξεργασία με σκοπό την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και του αυτοσεβασμού.Όταν καταφέρουμε να αναγνώσουμε τα συναισθήματά μας, μπορούμε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά τις καταστάσεις που μας αφορούν άμεσα.
Ψύχραιμη σκέψη
Η συναισθηματική αναγνώριση προτρέπει τον ορθολογισμό μας να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Έτσι, έχοντας ψύχραιμη σκέψη και θέση, δεν αφήνουμε το συναίσθημα να μας μπλοκάρει και να μας οδηγήσει σε λανθασμένες ενέργειες και διαπιστώσεις για μας.
Τέτοιες αρνητικές σκέψεις σχηματίζονται όταν αφήνουμε τον εαυτό μας να παρασυρθεί από αρνητικά συναισθήματα και έλλειψη αυτοεκτίμησης, π.χ. «πάλι δεν τα κατάφερα, είμαι ανίκανος/η, άχρηστος/η, ή δεν θα τα καταφέρω ποτέ, δεν το αξίζω»…
Όλοι θυμώνουν, στενοχωριούνται, νευριάζουν, ντρέπονται, υπερβάλλουν και απογοητεύονται και πολλές φορές δεν γνωρίζουν τον τρόπο να μιλήσουν γι’ αυτά που νιώθουν και έτσι μπορεί να αντιδράσουν με τον πιο ακατάλληλο, σκληρό και άδικο τρόπο και συνήθως χωρίς επιτυχία.
Το να μάθει το άτομο από μικρή ηλικία να αναγνωρίζει, να επεξεργάζεται αλλά και να διαχειρίζεται το συναίσθημά του ονομάζεται συναισθηματική νοημοσύνη. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ένα εφόδιο ζωής για το παιδί και τον ενήλικα για τις σχέσεις, την ικανότητα επίλυσης και αντιμετώπισης προβλημάτων, ώστε να να έχει μια πορεία ζωής όπως επιθυμεί, με θετική χροιά και ομαλή έκβαση σύμφωνα με τις ανάγκες και τις επιλογές του.
Τα 3+1 σημαντικά βήματα στον δρόμο για την αυτοεκτίμηση
1) Αναγνώριση και εντοπισμός συναισθημάτων: Προτού μάθουμε να ελέγχουμε τα συναισθήματά μας, πρέπει να μάθουμε αρχικά να τα παρατηρούμε και στη συνέχεια να τα αναγνωρίζουμε κάθε στιγμή που τα βιώνουμε ή αργότερα να τα επανεξετάζουμε.
Το να ονοματίζουμε το συναίσθημα που νιώθουμε (φόβος, θυμός, λύπη, χαρά, αγωνία, μπέρδεμα, ανησυχία, ενθουσιασμός κ.τ.λ.) βοηθά στην αναγνώρισή του και συνεπώς στην αποδοχή του.
2) Μιλώ για τα συναισθήματα: Τα συναισθήματα που μπορεί να νιώθει το άτομο είναι κομμάτια του εαυτού του, είναι η προσωπικότητά του. Είναι η δράση και η αντίδραση σε όσα βιώνει και ο τρόπος που τα βιώνει επίσης, ώστε να το διαμορφώνουν ως χαρακτήρα. Είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι μπορεί να τα εκφράζει ελεύθερα και ότι οι άλλοι θα το ακούσουν και θα σεβαστούν την άποψή του χωρίς να το αγνοήσουν ή να το απαξιώσουν.
Η έκφραση αυτή είναι θεραπευτική και ανακουφιστική. Αν για όποιον λόγο δεν απελευθερωθεί, δεν εκφραστεί, όταν είναι η σωστή στιγμή, τότε θα ενεργοποιηθούν αμυντικές διαδικασίες, όπως ψυχαναγκασμοί, αντίδραση, άρνηση κ.τ.λ. καθώς και σωματικά συμπτώματα στο ίδιο το άτομο, και στις διαπροσωπικές σχέσεις του.
3) Τρόποι διαχείρισης:
α. Συζήτησέ το, ζήτησε υποστήριξη.
β. Προσπάθησε πάλι ψύχραιμα.
γ. Ζήτησε και δώσε μια αγκαλιά.
δ. Άρχισε ψυχοθεραπεία.
ε. Γράψε.
4) Βιβλία και ημερολόγια δραστηριοτήτων:
Μέσα από ειδικά σχεδιασμένα βιβλία και ημερολόγια μπορεί το άτομο να κάνει κάποιες ασκήσεις συναισθημάτων σχετικά με αυτά που αισθάνεται και θέλει να επεξεργαστεί σε βάθος. Τα βιβλία αυτά προσφέρουν μια πρώτη προσέγγιση και την ευκαιρία στο άτομο να εκφραστεί καθώς και να συζητήσει ανοιχτά με κάποιον που εμπιστεύεται και νιώθει ασφαλές.
Οι ευχάριστες δραστηριότητες φέρνουν ηρεμία, βελτιώνουν την κατανόηση των συναισθημάτων, χαρίζουν αισιοδοξία και βοηθούν τα άτομα να νιώσουν χαρά και να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση.
Για να το επιτύχουν, αρκεί να χρησιμοποιήσουν τη δημιουργικότητά τους έτσι ώστε γράφοντας ακόμα και σχεδιάζοντας να διώξουν τις ανησυχίες τους, τις θολές σκέψεις, τις ανασφάλειες και το άγχος τους, ώστε να αντιμετωπίσουν με αισιοδοξία και αποτελεσματικότητα ό,τι τα απασχολεί, ανεξάρτητα από την αναγνώριση που θα τους δοθεί ή όχι. Σίγουρα θα προσφέρουμε στον εαυτό μας αναγνώριση μέσα από τη θετική απόδοση της προσπάθειάς μας!