Κάθε οικονομικό σοκ στην ιστορία αφήνει πίσω του μια κληρονομιά. Το ίδιο θα κάνει και το σοκ του κορονοϊού. Η παγκόσμια οικονομική ύφεση του 1929 διαμόρφωσε για δεκαετίες τη στάση «δεν ξοδεύω και δεν θέλω», ενώ πιο πρόσφατα η παγκόσμια κρίση του 2008 έχει ρίξει τους μισθούς στα Τάρταρα.
Τώρα, μέσα σε μόλις λίγες εβδομάδες, οι άνθρωποι συνήθισαν να φορούν μάσκες, να στοκάρουν απαραίτητα και να ακυρώνουν ταξίδια, κοινωνικές υποχρεώσεις, αλλά και να δουλεύουν από το σπίτι. «Oταν εγκαθιδρυθούν αποτελεσματικές πρακτικές δουλειάς από το σπίτι, το πιθανότερο είναι ότι θα παραμείνουν» δηλώνει στο Bloomberg η Κάρεν Χάρις, διευθύντρια του τμήματος συμβούλων της Bain’s Macro Trends Group στη Νέα Υόρκη. Τα πανεπιστήμια εξαιτίας των απαγορεύσεων στα ταξίδια θα διαφοροποιήσουν τη βάση των ξένων φοιτητών τους και τα σχολεία θα χρειάζεται να προετοιμάζονται καλύτερα σε επίπεδο εξ αποστάσεως διδασκαλίας.
Όσο για τον τομέα του τουρισμού, που έχει πληγεί ιδιαίτερα και απασχολεί έναν στους 10 ανθρώπους παγκοσμίως, θα χρειαστεί καιρό να συνέλθει. Οι κεντρικές τράπεζες βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ οι κυβερνήσεις ψάχνουν να βρουν χρήματα για να τροφοδοτήσουν τους τομείς που έχουν πληγεί. Όσο για την υγιεινή, αυτή ανεβαίνει στις προτεραιότητες κυβερνήσεων και επιχειρήσεων. Ήδη η Σιγκαπούρη σχεδιάζει να θεσπίσει συγκεκριμένα κριτήρια καθαριότητας.
Αβεβαιότητα
«Αυτή η κρίση είναι πρωτόγνωρη σε όρους αβεβαιότητας αλλά και αντικτύπου στην κοινωνία και την οικονομία» σχολιάζει ο Καζούο Μόμο, ο οποίος υπήρξε επικεφαλής νομισματικής πολιτικής στην Bank of Japan. Οι πιο αυστηροί έλεγχοι στα σύνορα, η ευρύτερη ανάγκη για ασφαλιστικές καλύψεις και οι αλλαγές στον τρόπο δουλειάς και μετακινήσεων θα είναι μερικές μόνο από τις μικροοικονομικές αλλαγές που θα κρατήσουν για πολύ καιρό, αφού ο ιός υποχωρήσει, προσθέτει ο Μόμα. Και ο Τζέιμς Μπούτον, που υπηρέτησε για δεκαετίες στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καταλήγει σ’ ένα συμπέρασμα που… κάτι μας θυμίζει από τη δική μας πρόσφατη οικονομική κρίση. «Μόνο κατά τη διάρκεια κρίσης οι κυβερνήσεις μπορούν να πείσουν τους πολίτες να αποδεχθούν αναγκαίες αλλά οδυνηρές μεταρρυθμίσεις».
Πάντως, προς το παρόν έχουμε τα εξής στοιχεία. Οι πωλήσεις λιανικής των καταναλωτικών αγαθών μειώθηκαν κατά 20,5% στο πρώτο δίμηνο του 2020 στην Κίνα. Την ίδια ώρα στη Γερμανία το υπουργείο Οικονομίας εκτιμά ότι ο αντίκτυπος θα διαρκέσει τουλάχιστον ως το τρίτο τρίμηνο της χρονιάς.
