Το διαδραστικό μουσείο στην Αρχαία Ολυμπία που φέρνει κοντά τον σοφό από τις Συρακούσες και τις διάσημες εφευρέσεις που επινόησε
«Ζωντανεύουν» οι εφευρέσεις του Αρχιμήδη στην Αρχαία Ολυμπία! «Εύρηκα, εύρηκα» θα έχουν τη δυνατότητα να αναφωνήσουν όσοι επισκεφτούν το νέο, διαδραστικό μουσείο που είναι αφιερωμένο στον μεγάλο Συρακούσιο σοφό, τα εγκαίνια του οποίου πρόκειται να γίνουν αύριο.
Στο μουσείο, το οποίο θα φιλοξενείται μόνιμα σε ένα διώροφο κεντρικό κτίριο, που παραχωρήθηκε από τον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας, εκτίθενται μερικά από τα σημαντικότερα τεχνολογικά θαύματα της αρχαιότητας. Πρόκειται για εφευρέσεις που καθιέρωσαν τον Αρχιμήδη ως έναν από τους σπουδαιότερους μαθηματικούς και μηχανικούς όλων των εποχών, ενέπνευσαν τον Λεονάρντο ντα Βίντσι, τον Γαλιλαίο και τον Νεύτωνα και έθεσαν τις βάσεις για τις τεχνολογικές ανακαλύψεις που θα ακολουθούσαν.
Ανάμεσα στις 24 επινοήσεις του Αρχιμήδη που θα δει όποιος επισκεφτεί το ισόγειο του μουσείου είναι ο εξελιγμένος υδραυλικός κοχλίας, που χρησίμευε στην άντληση ύδατος από ένα χαμηλό επίπεδο σε κανάλια ύδρευσης και ο περίφημος βαρούλκος, που μπορούσε να καθελκύσει ένα γιγάντιο πλοίο με τη δύναμη του ενός χεριού και για τον οποίο ο Συρακούσιος εφευρέτης αναφώνησε: «Δώσε μου γη να σταθώ και τη γη θα κινήσω». Ακόμη, μπορεί να δει το ακριβές μηχανικό πλανητάριο.
Επίσης, το υδραυλικό παράδοξο του Αρχιμήδη, η μέθοδος ελέγχου της καθαρότητας του χρυσού, για την οποία αναφώνησε το περίφημο «εύρηκα εύρηκα» μόλις την ανακάλυψε, το οδόμετρο, που ήταν ο πρόδρομος του σημερινού… κοντέρ, οι γιγάντιοι γερανοί, που είχαν τη δυνατότητα να ανυψώνουν μεγάλες πέτρες, οι πανίσχυρες πολεμικές μηχανές κ.ά. Στο κέντρο της αίθουσας δεσπόζει ο περίφημος μηχανισμός των Αντικυθήρων (πρόσφατες έρευνες συνδέουν έμμεσα την πατρότητά του με τον Συρακούσιο σοφό).
Εμπνευστής του μουσείου είναι ο μηχανολόγος-ηλεκτρολόγος Κώστας Κοτσανάς, ο οποίος έχει δημιουργήσει το Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας αλλά και το Μουσείο Αρχαίων Ελληνικών Μουσικών Οργάνων και Παιχνιδιών στο Κατάκολο. Για το τελευταίο του εγχείρημα ο κ. Κοτσανάς αφιέρωσε πάρα πολύ χρόνο στην έρευνα των αρχαίων πηγών και αφού μελέτησε σχολαστικά όλες τις σχετικές βιβλιογραφικές αναφορές, κατάφερε να φτιάξει πιστά αντίγραφα των εφευρέσεων του Αρχιμήδη.
Πώς γεννήθηκε η ιδέα
«Σκοπός του μουσείου του Αρχιμήδη είναι να αναδείξει με απόλυτη εγκυρότητα και αξιοπιστία αυτήν την εξαιρετικά άγνωστη πτυχή του μέγιστου σοφού της αρχαιότητας και να αποδείξει ότι η ευρύτερη τεχνολογία των αρχαίων Ελλήνων του 3ου π.Χ. αιώνα ήταν εξαιρετικά όμοια με τις απαρχές της σύγχρονης τεχνολογίας» λέει στην «Espresso» ο κ. Κοτσανάς και στη συνέχεια εξηγεί πώς γεννήθηκε η ιδέα να ασχοληθεί με αυτό το εγχείρημα:
«Προσωπικά, με γοήτευε ο χρόνος και οι απαρχές της ανθρώπινης Ιστορίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η μελέτη του αρχαιοελληνικού πολιτισμού ήταν καθοριστική. Αυτός ο περίεργος κόσμος που είχε ως ιδανικά την “αισθητική ηθική” του, τον “καλό καγαθό πολίτη”, που απλώς και μόνο “για το δέον απείχε των αμαρτημάτων”, με επηρέασε βαθύτατα. Στην Πολυτεχνική Σχολή των Πατρών όπου φοιτούσα μια τυχαία εξωδιδακτική συζήτηση με τον αείμνηστο καθηγητή μου στο μάθημα των Στοιχείων Μηχανών, Ανδρέα Δημαρόγκωνα, σχετικά με τους απτόμενους τροχούς του Αριστοτέλη (πρόκειται ουσιαστικά για την πρωιμότερη αναφορά οδοντωτών τροχών) ήταν το έναυσμα για ένα μακρύ, βαθύ ταξίδι στην αρχαία ελληνική τεχνολογία».
Στον πρώτο όροφο του μουσείου (που λειτουργεί με ελεύθερη είσοδο) εκτίθενται, επίσης, άλλες 24 εφευρέσεις από την ευρύτερη εποχή του Αρχιμήδη, όπως ο «κινηματογράφος» και το «ρομπότ-υπηρέτρια» του Φίλωνος, η ύδραυλις και η δίδυμη καταθλιπτική εμβολοφόρα αντλία του Κτησιβίου κ.ά. Κάποια από τα εκθέματα είναι διαδραστικά για μαθητές και κοινό, ενώ για κάποια άλλα είναι απαραίτητη η καθοδήγηση από εξειδικευμένο άτομο.
Μαρία Μεϊμάρη