Η πολυετής δράση του Δικτύου Κοινωνικής Αισθητικής.
Αγγιγμα ψυχής… Μόνο έτσι θα μπορούσε κανείς να περιγράψει το δώρο που προσφέρει μια πρωτοπόρα ομάδα εθελοντών για περισσότερα από τριάντα χρόνια σε άτομα που ζουν σε ιδρύματα. Εχοντας την παγκόσμια πρωτιά, επαγγελματίες αισθητικοί και κομμωτές αφήνουν την πελατεία τους, εγκαταλείπουν για λίγο και τις κυρίες των ακριβών προαστίων και παίρνοντας κρέμες, μάσκες, μανό και ψαλίδια ομορφαίνουν με την τέχνη τους τη ζωή των ανθρώπων που έχουν ανάγκη από χαμόγελο, ζεστασιά και την αίσθηση πως κάποιος τους φροντίζει.
«Οργώνουν» γηροκομεία και ψυχιατρεία, επισκέπτονται τις γυναικείες φυλακές και δεν διστάζουν να ταξιδέψουν ακόμη κι έως το Ναϊρόμπι προκειμένου να μετατρέψουν τη μελαγχολία σε πάρτι ομορφιάς και καλής διάθεσης, μεταδίδοντας μήνυμα αισιοδοξίας ανάμεσα σε ρυτίδες θλίψης και απογοήτευσης. Με «όπλα» τη φοβερή τους ενέργεια και την επιθυμία τους να προσφέρουν αποδεικνύουν ότι η αισθητική δεν αποσκοπεί στη φιλαρέσκεια και τη ματαιοδοξία της εξωτερικής ομορφιάς, αλλά έχει και βαθύτερες προεκτάσεις, όπως η βελτίωση της ψυχικής υγείας. Την εθελοντική προσφορά τους, που είναι μοναδική παγκοσμίως, επικροτούν ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχίατροι, αλλά κυρίως οι ίδιοι οι τρόφιμοι των ιδρυμάτων που δέχονται τις περιποιήσεις. Ανθρωποι στερημένοι από χάδι χαμόγελο, ενδιαφέρον, άνθρωποι ξεχασμένοι, αφήνονται στα χέρια των αισθητικών και νιώθουν -έστω και για λίγο- «ζωντανοί».
Η «Espresso της Κυριακής» συνάντησε από κοντά την πρωτεργάτρια αυτής της συγκλονιστικής φιλανθρωπικής δράσης που διαμηνύει σε όλους «η ζωή είναι εδώ». Από το 1970 έως και σήμερα, η Τιμοθέα Πατζίκα μαζί με την ομάδα που αποκαλείται «Δίκτυο Εθελοντών Κοινωνικής Αισθητικής» παρέχει δωρεάν υπηρεσίες σε ευπαθείς ομάδες. Σε ηλικιωμένους και ψυχικά ασθενείς. Επισκέπτονται συχνά τα Γηροκομεία Αθηνών και Αγίου Γεωργίου Κυψέλης, το Δρομοκαΐτειο και την Ψυχιατρική Κλινική του νοσοκομείου Σωτηρία και πραγματικά συντελούν σε ένα ξεχωριστό θαύμα, όπως παραδέχονται και οι θεράποντες ιατροί. Ξεκλειδώνουν με την τέχνη τους τις κλειδαμπαρωμένες ψυχές ανθρώπων…
«Στις δύσκολες μέρες που ζούμε όλοι προσπαθούμε να προσφέρουμε στον συνάνθρωπο. Κάποιοι προσφέρουν ένα πιάτο φαγητό, ρούχα. Εμείς προσφέρουμε ομορφιά» λέει η κυρία Πατζίκα και ξεκαθαρίζει ότι η «αμοιβή» αυτών των δωρεάν υπηρεσιών είναι τεράστια: «Παίρνουμε ζεστές αγκαλιές, χιλιάδες ευχές, ένα φιλί από καρδιάς, το πλατύ χαμόγελο που μας χαρίζουν αυτοί οι άνθρωποι. Οποιαδήποτε είσπραξη στο ταμείο είναι πολύ φτωχή μπροστά στον πλούτο των συναισθημάτων που εισπράττουμε από τη δουλειά μας στα ιδρύματα. Αυτό μας ενθαρρύνει να συνεχίσουμε το πρόγραμμα του Δικτύου Εθελοντών Κοινωνικής Αισθητικής».
Ζητάμε από την Τιμοθέα Πατζίκα να μας πει μια ιστορία. Εχει χιλιάδες και δεν μπορεί να διαλέξει. Μας λέει την πρώτη που της έρχεται στον νου: «Μια γιαγιά στο γηροκομείο μετά την περιποίηση που της προσφέραμε μας τραγούδησε αυτό το τραγούδι: “Να ζείτε χρόνια εκατό και όλα με υγεία και να σας συνοδεύουνε χαρές και μεγαλεία. Χίλια καλώς ορίσατε και όλοι σας μαζεμένοι, πάντοτε χαρούμενοι και καλοκαρδισμένοι. Επεσαν τ’ άνθη επάνω μου, τα ρόδα στην ποδιά μου και τα χρυσά τριαντάφυλλα τριγύρω στην ποδιά μου”. Ετσι ένιωσε η ηλικιωμένη αυτή γυναίκα, όταν δέχτηκε τη φροντίδα μας. Σαν να έπεσαν πάνω της όλα τα άνθη. Ενα χάδι, μια αγκαλιά, ένα χαμόγελο και η ανιδιοτελής αγάπη αποδεικνύονται το μεγάλο μυστικό ευτυχίας για κάθε άνθρωπο».
ΓΙΟΥΛΗ ΣΤΑΡΙΔΑ
Ο προσωπικός κομμωτής του Αλέξανδρου Ωνάση και οι κουπ της αγάπης!
Η δράση του Δικτύου Εθελοντών Κοινωνικής Αισθητικής ξεκίνησε από τη δεκαετία του ’70, τότε που η ελληνική κοινωνία ήταν πολύ διαφορετική και η αισθητική δεν ήταν ακόμη για τους πολλούς. «Τότε δίδασκα σε μια σχολή και μοιράστηκα με τις μαθήτριές μου το όραμά μου. Οτι η προσφορά στους ψυχικά ασθενείς θα ήταν πιο σημαντική και πιο αποδοτική από την προσφορά ομορφιάς στους υγιείς. Ο σκοπός μου ήταν να γίνει μια έρευνα μέσα στο Δρομοκαΐτειο για να δούμε αν η τέχνη της ομορφιάς μπορεί να σώσει την ψυχή» λέει η Τιμοθέα Πατζίκα.
Η πρωτοποριακή -σχεδόν ανήκουστη για την εποχή- ιδέα βρήκε πολλά εμπόδια, αλλά τελικά έγινε πράξη. «Ξεκινήσαμε μια ομάδα 25 ατόμων και πηγαίναμε τακτικά στο Ιδρυμα, προσφέροντας περιποίηση προσώπου και μασάζ σε γυναίκες σχιζοφρενείς. Επισκεπτόμασταν τις γυναίκες αυτές τρεις φορές την εβδομάδα και τα αποτελέσματα μετά από 18 μήνες ήταν εκπληκτικά. Μάλιστα τα αποτελέσματα του δοκιμαστικού τμήματος της έρευνας ανακοινώθηκαν στο Γ΄ Πανελλήνιο Συνέδριο Αισθητικής, που έγινε λίγα χρόνια μετά, και διακεκριμένοι ιατροί μίλησαν για τη θαυματουργή επίδραση της αισθητικής στους ψυχικά ασθενείς».
Ολα αυτά τα χρόνια που πέρασαν μέχρι και σήμερα η κυρία Πατζίκα εξακολουθεί να προσφέρει απλόχερα την αγάπη και τη φροντίδα της. Η ίδια και οι εθελοντές αφήνουν κάθε λίγο και λιγάκι τις δουλειές τους και μετατρέπουν τους παγωμένους διαδρόμους των ιδρυμάτων σε κέντρο αισθητικής. Στα γηροκομεία και τα ψυχιατρεία οι «πελάτες» τούς περιμένουν πώς και πώς. Μάλιστα, όταν φτάνουν οι επαγγελματίες, οι τρόφιμοι έχουν καθίσει ήδη στις θέσεις τους και περιμένουν. Κομμώσεις, χτενίσματα, περιποίηση προσώπου, νυχιών, μασάζ.
Ο κ. Ναπολέων, παλαίμαχος κομμωτής, βγάζει τα ψαλίδια και πιάνει αμέσως δουλειά. Πρόκειται για έναν ξεχωριστό άνθρωπο. Κάποτε κούρευε και χτένιζε όλη την υψηλή κοινωνία. Ηταν ο προσωπικός κομμωτής του Αλέξανδρου Ωνάση, ενώ είχε επιμεληθεί και το νυφικό χτένισμα της Τζάκι Κένεντι στον γάμο της με τον Αριστοτέλη Ωνάση.
Σήμερα κουρεύει και χτενίζει τους ηλικιωμένους και ψυχικά αρρώστους, στους οποίους εξιστορεί ιστορίες για τους διάσημους πελάτες που είχε στο παρελθόν. Πάντα κουβαλάει μαζί του βιβλία κομμωτικής και συζητάει με τον «πελάτη» για το κούρεμα. Αλλα μέλη της «Κοινωνικής Αισθητικής» βάφουν νύχια, κάνουν μασάζ, βάζουν μάσκες προσώπου, ενώ πάντα μαζί τους είναι η Λούσι, που παίζει κιθάρα. Η παρουσία της, όπως σημειώνει η κυρία Πατζίκα, είναι σημαντική, καθώς οι ψυχικά ασθενείς χαλαρώνουν στα χέρια των αισθητικών και αρχίζουν ένας ένας να τραγουδούν. Επειτα χορεύουν όλοι μαζί και το γλέντι γίνεται τρικούβερτο…
«Η ικανότητα των εθελοντών να επικοινωνούν με αυτούς τους ανθρώπους είναι μοναδική, όπως μοναδικός νιώθει και ο κάθε τρόφιμος των ιδρυμάτων, όταν αντιλαμβάνεται ότι δεν τον ξέχασαν. Το μυστικό αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά οι εθελοντές, καθώς κάθε επίσκεψή τους στα ιδρύματα αποτελεί ανάσα ζωής» λέει η κυρία Πατζίκα.
«Το συγκεκριμένο στούντιο αισθητικής που στήνεται στα ιδρύματα είναι μοναδικό στον κόσμο. Οι έννοιες της ψυχικής υγείας και της γυναικείας ομορφιάς μπερδεύονται γλυκά, δύο έννοιες ούτως ή άλλως αόριστες στην αντίληψη των αμύητων. Ωστόσο, τα μέσα που διαθέτουμε είναι πενιχρά. Πασχίζουμε για το καλύτερο δίνοντας μάχες για να βρούμε κρέμες και άλλα αναλώσιμα, τα οποία κοστίζουν. Μεγαλύτερη σημασία έχει το άγγιγμα και όχι οι κρέμες. Σημασία έχει να πιστέψεις στην ομορφιά και να τη διακρίνεις…».
Αποστολή και στην Αφρική
Πριν από επτά χρόνια η Τιμοθέα Πατζίκα επέκτεινε τη φιλανθρωπική της δράση και εκτός Ελλάδας κι έτσι βρέθηκε στην Αφρική -στο Ναϊρόμπι συγκεκριμένα- προκειμένου να δώσει χαμόγελο σε γυναίκες που ζουν σε τενεκεδουπόλεις.
«Ηταν μια ξεχωριστή εμπειρία. Μόλις αντίκρισα αυτές τις γυναίκες δεν ήξερα πώς να αντιδράσω. Πώς να μιλήσεις για ομορφιά σε ανθρώπους που ζουν μέσα στη λάσπη, μέσα σε άθλιες συνθήκες; Και όμως όλα κύλησαν μόνα τους» λέει και συνεχίζει: «Τους είπα ότι και αυτές είχαν δικαίωμα στην ομορφιά. Οτι κάνοντας μασάζ η μία στην άλλη θα νιώθουν ωραία, θα ξεκουράζονται. Οτι δεν χρειάζονταν χρήματα για να νιώσουν όμορφες. Πως τα εξωτικά φρούτα που είχαν περιείχαν σπουδαία οξέα που ανανεώνουν το δέρμα και πως είχαν όλα αυτά για τα οποία οι γυναίκες της λευκής φυλής θα έπρεπε να πληρώσουν αδρά για να τα αποκτήσουν».
Ετσι, η μία γυναίκα άρχισε να περιποιείται την άλλη και όλες μαζί ένιωσαν έστω και για λίγο σημαντικές. «Μετά από όλα αυτά, εμείς, οι εργάτες της ομορφιάς, καταλήξαμε ότι μαζί με την εμφάνιση βελτιώνονται η αυτοεκτίμηση και η συμπεριφορά του ατόμου που δέχεται τις φροντίδες μας. Στραφήκαμε λοιπόν σε αυτήν την κρυμμένη ομορφιά που βρίσκεται στους ανθρώπους των ιδρυμάτων, στις γυναίκες στο Ναϊρόμπι. Και συμβάλλουμε καθοριστικά στην αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής τους δίνοντας χρώμα, λάμψη και χαρά».
