Από το σχολείο που κλείνει 180χρόνια ιστορίας πέρασαν πολύ σπουδαίες προσωπικότητες όπως οι Συγγρός, Βενιζέλος, Βολονάκης και Χαλεπάς!
«Ο Κύριος Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος εκ Κρήτης, ετών 17, πατρός εμπόρου, διακούσας τα εν τω Γυμνασίω τούτω διδασκόμενα μαθήματα και την απολυτήριον δοκιμασίαν υποστάς, κρίνεται άξιος του βαθμού κάλλιστα (5 17/19) και της εις το Πανεπιστήμιον φοιτήσεως». Με ημερομηνία 18 Ιουνίου 1881 το Γυμνάσιο Σύρου έδινε το απολυτήριο σε έναν από τους μαθητές του, που αργότερα έμελλε να αλλάξει το πρόσωπο της Ελλάδας.
Από τα ίδια θρανία του ιστορικού αυτού γυμνασίου (του πρώτου στην Ελλάδα) πέρασαν ο εθνικός ευεργέτης Ανδρέας Συγγρός, ο μεγάλος δάσκαλος της γλυπτικής Γιαννούλης Χαλεπάς και ο «πατέρας της ελληνικής θαλασσογραφίας» Κωνσταντίνος Βολανάκης. Αλλά και ο καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Κώστας Μπέης, ο μεγάλος συριανός ποιητής Μάνος Ελευθερίου – και όχι μόνο.
Συμπληρώνοντας 180 χρόνια ιστορίας (με τα περισσότερα από αυτά να έχει πανελλήνια ακτινοβολία) το 1ο γυμνάσιο Ερμούπολης Σύρου μπορεί να καυχηθεί ότι αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια στην νεότερη Ιστορία της ελληνικής Παιδείας.
«Η λειτουργία του σχολείου σταμάτησε μόνο για ένα χρόνο, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, λόγω του φόβου για βομβαρδισμό. Φέτος γιορτάζουμε τα 180 χρόνια εκείνου του πρώτου σχολείου της νέας Ελλάδας.
Οι πρώτοι κάτοικοι της Ερμούπολης έστησαν κοινοτικά δημοτικά που τα χρηματοδοτούσε η Δημογεροντία βάζοντας φόρους στους ταρσανάδες που έφτιαχναν τα πλοία και στα εμπορικά καταστήματα, αλλά και δίσκους στις εκκλησιές.
Το 1829 μπήκε ο προβληματισμός να κάνουν ένα ανώτερο σχολείο. Ανθρωποι οραματιστές, που είχαν βλέψη να μορφώσουν τον κόσμο» λέει στην «Espresso της Κυριακής» η διευθύντρια του Γενικού Λυκείου Σύρου Ειρήνη Δράκου.
«Παίρνουν λοιπόν την άδεια (και όχι χρήματα) από την κυβέρνηση και καλούν τον Νεόφυτο Βάμβα (τον ήξεραν από τη σχολή της Χίου και εκείνη την εποχή δίδασκε στην Ιόνια Σχολή Κέρκυρας) ως τον καταλληλότερο για να αναλάβει την επιστασία.
Φτιάχνει ένα πρόγραμμα σπουδών, περνάει από τη Δημογεροντία και από συνέλευση και ξεκινούν αμέσως τα μαθήματα τον Νοέμβριο του 1833 σε άλλο οίκημα, το ιδιωτικό δημοτικό σχολείο Χίλδνερ. Εκεί φιλοξενήθηκαν οι μαθητές έως το 1834, οπότε μπήκαν στο δικό τους σχολείο.
Ο Βάμβας έμεινε τρία χρόνια, καθώς τον κάλεσαν να στήσει το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τη θέση του πήρε ο φιλόλογος από την Κέα (και αγωνιστής του ’21) Γεώργιος Σερούιος που ανέλαβε τα ηνία μέχρι τον θάνατό του, το 1857».
Ο δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης Γιάννης Δεκαβάλλας, από την πλευρά του, τόνισε: «Αυτή είναι μια σημαντική πρωτιά που έχει το νησί μας. Γι’ αυτόν τον λόγο διοργανώσαμε και μια σειρά εκδηλώσεων που στέφθηκαν με επιτυχία».
Εγκαίνια το 1834!
Τα αρχιτεκτονικά σχέδια του πρώτου κτιρίου εκπόνησε ο Βαυαρός αρχιτέκτονας Ερλάχερ και το Γυμνάσιο Σύρου άρχισε να λειτουργεί όταν η Ερμούπολη, που δημιουργήθηκε από πρόσφυγες Χιώτες, Ψαριανούς, Κασσιώτες, Κρητικούς και Σμυρνιούς, δεν είχε ούτε καν δέκα χρόνια ζωής. Στις 13 Νοεμβρίου του 1834 έγιναν τα επίσημα εγκαίνια του κτιρίου, που παραχωρήθηκε το 2000 από τον δήμο στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ενώ το 2007 έγινε ανακαίνιση στους χώρους του.
Το σχολείο συνεχίζει τη λειτουργία του σε νέο κτίριο, ενώ η -εδώ και δεκαέξι χρόνια- διευθύντρια του Γενικού Λυκείου με τους μαθητές κάνει ερευνητική εργασία για την ιστορία του σχολείου.
«Επειδή τα παιδιά έκριναν ότι διάφοροι ιστότοποι έχουν ανεπαρκή στοιχεία, όσες περισσότερες πληροφορίες συγκεντρώσουν και διασταυρώσουν θα τις στείλουν προκειμένου να είναι πληρέστερη η ενημέρωση των επισκεπτών».
ΕΥΑ ΠΑΠΑΔΑΤΟΥ