Αν κάποτε η «μηχανή του Αιόλου» ήταν για την Ελλάδα βασικός πόρος για να βγάζει -κυριολεκτικά- το ψωμί της, σήμερα είναι τουριστική ατραξιόν…
Αν κάποτε η «μηχανή του Αιόλου» ήταν για την Ελλάδα βασικός πόρος για να βγάζει -κυριολεκτικά- το ψωμί της, σήμερα είναι τουριστική ατραξιόν. Και από αυτήν την άποψη, ο ρόλος του ανεμόμυλου δεν άλλαξε πολύ, αφού ο τουρισμός είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους ακόμη ο Ελληνας «βγάζει το ψωμί του». Τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου έχουν περισώσει τουλάχιστον έναν από τους ανεμόμυλούς τους, οκτώ συγκροτήματα ωστόσο είναι εκείνα που ξεχωρίζουν κι έχουν φωτογραφηθεί περισσότερο. Φυσικά τίποτα δεν είναι τυχαίο…
ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ – Σήμα κατατεθέν και σημείο συνάντησης
Κάτω από το κάστρο της Αστροπαλιάς, ο δρόμος με τους μύλους στην είσοδο της Χώρας, εκεί όπου η βρίσκεται και η κεντρική πλατεία, είναι επίσης σήμα κατατεθέν του νησιού-πεταλούδα που αποτελεί τη γέφυρα ανάμεσα στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα. Οι οκτώ παραδοσιακοί ανεμόμυλοι της Αστυπάλαιας με τις κοκκινωπές σκεπές τους φαίνονται εξάλλου από μακριά, πρώτη εικόνα του επισκέπτη που πλησιάζει στο λιμανάκι της με το καράβι. Οι περισσότεροι ανακαινισμένοι και συντηρημένοι, αποτελούν σημείο συνάντησης από το πρωί έως το βράδυ.
ΚΡΗΤΗ – Η «ΑΠΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ» ΣΤΟ ΛΑΣΙΘΙ
Στο οροπέδιο με τους ανεμόμυλους, στο Λασίθι, εκεί όπου στα τέλη της δεκαετίας του ’70 δούλευαν 13.000 μύλοι σε μια μοναδική παγκοσμίως «αποικία ανέμου», υψώνονται έως σήμερα οι μύλοι του «αξετροχάρη». Είναι οι ανεμόμυλοι που αλέθουν σε μία σταθερή κατεύθυνση του αέρα και απαντώνται μόνο στη μεγαλόνησο και την Κάρπαθο. Στη θέση Σελί Αμπέλου, 24 από αυτούς αποτελούν το πιο αξιόλογο συγκρότημα ανεμόμυλων που σώζεται σήμερα στην Κρήτη. Τόσο επιβλητικοί και μοναδικοί, που το 1986 χαρακτηρίστηκαν ως έργο τέχνης.
ΑΜΟΡΓΟΣ – Ο λευκός ανεμόμυλος στην Αιγιάλη
Με 35 καταγεγραμμένους ανεμόμυλους στα τέλη του 19ου αιώνα, η Αμοργός υπήρξε κάποτε το νησί των μυλωνάδων. Σήμερα τα απομεινάρια τους «κοιτάζουν» αμφιθεατρικά τη Χώρα, αποτελώντας ένα εξ ορισμού ωραίο θέαμα, εκείνος που φαίνεται πιο εντυπωσιακός ωστόσο -ίσως και λόγω της θέσης του- είναι ο παραθαλάσσιος μύλος της Αιγιάλης. Ο γραφικός λευκός ανεμόμυλος, σχεδόν βουτηγμένος μέσα στο γαλάζιο του Αιγαίου, αποτελεί ακόμη ένα από τα πολλά ατού του υπέροχου κυκλαδίτικου νησιού.
ΛΕΡΟΣ – Οι «ΦΡΟΥΡΟΙ» ΣΤΟ ΨΑΡΟΧΩΡΙ ΠΑΝΤΕΛΙ
Ολοι όσοι έχουν πατήσει τη Λέρο ξέρουν ότι δύο πράγματα δεν πρόκειται να ξεχάσουν: το παλιό βυζαντινό κάστρο της Παναγιάς και τους κατάλευκους ανεμόμυλους πάνω από το Παντέλι. Το όμορφο -και αγαπημένο των «σκαφάτων»- ψαροχώρι στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού στεφανώνεται από τους μύλους που στέκονται στοιχισμένοι στη σειρά σαν στρατιώτες, αγναντεύοντας τη θάλασσα και προσφέροντας θέα που κόβει την ανάσα στα απέναντι μικρά ακατοίκητα νησιά.
ΜΥΚΟΝΟΣ – ΑΓΝΑΝΤΕΥΟΥΝΤΑΣ ΤΟ ΑΠΕΡΑΝΤΟ ΓΑΛΑΖΙΟ
Νοτιοανατολικά της Χώρας, δίπλα στη θάλασσα, μεταξύ της γραφικής Αλευκάντρας και της συνοικίας του Νιοχωριού, το συγκρότημα των Κάτω Μύλων αποτελεί καύχημα της Μυκόνου. Ολόλευκοι, επιβλητικοί όγκοι, προσανατολισμένοι στο πέλαγος, που κάνουν τον γύρο του κόσμου μέσα από φωτογραφίες και καρτ ποστάλ ως ένα ακόμη αναπόσπαστο χαρακτηριστικό της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του νησιού. Γιατί τι θα ήταν το νησί των ανέμων χωρίς ανεμόμυλους; Τα τριώροφα ασβεστωμένα οικοδομήματα με τα μικρά παράθυρα και την κωνική ξύλινη οροφή που περιστρέφεται σύμφωνα με τη φορά του αέρα έφτασαν τα 28 τον 19ο αιώνα, σήμερα όμως σώζονται μόνο επτά.
ΠΑΤΜΟΣ – Μια διάκριση με το βραβείο Europa Nostra
Ενας Ελβετός θαλασσοπόρος, λάτρης της ιστιοπλοΐας και στέλεχος σε τράπεζα, ο Σαρλ Πικτέ ήταν αυτός που ανέλαβε την επαναλειτουργία των ανεμόμυλων στη Χώρα της Πάτμου. Οι τρεις μύλοι στον λόφο της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου ανακαινίστηκαν και παραδόθηκαν έτοιμοι το 2010, αποτελώντας από τότε ένα από τα βασικά αξιοθέατα του νησιού, αλλά και αποσπώντας βραβείο από την Europa Nostra, την πανευρωπαϊκή ομοσπονδία πολιτιστικής κληρονομιάς.
ΧΙΟΣ – ΣΚΗΝΙΚΟ ΟΜΟΡΦΙΑΣ ΣΤΑ ΤΑΜΠΑΚΙΚΑ
Χτισμένοι σε έναν μικρό λιμενοβραχίονα στα Ταμπάκικα, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου βόρεια του κέντρου της πόλης της Χίου, τέσσερις ανακαινισμένοι, μεσογειακοί, πέτρινοι ανεμόμυλοι φτιάχνουν ένα ξεχωριστό σκηνικό. Εναν αιώνα πριν, οι μύλοι -με το χαρακτηριστικό κυλινδρικό τους χτίσμα να φαρδαίνει προς τα κάτω για να στερεωθούν καλύτερα στη γη και με ειδικό κονίαμα την «μπουρσελάνα», ένα μείγμα σαντορινιάς ποζολάνης και ασβέστη- ήταν μέρος της παραγωγής των βυρσοδεψίων.
ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ – Υπέροχα κτίσματα με θόλους στην Οία
Νερά δεν είχε ποτέ, αέρα όμως είχε πάντα. Ετσι η Σαντορίνη είχε κάποτε γεμίσει ανεμόμυλους, με πάνω από εβδομήντα να υψώνονται στο μοναδικής ομορφιάς νησί, αλέθοντας κριθάρι και βεβαίως τη διάσημη σαντορινιά φάβα. Από τις ομάδες των μύλων στην Οία, στον Σκάρο και στο Εμπορειό λίγοι απέμειναν και δύο από αυτούς είναι διάσημοι στα πέρατα του κόσμου. Οι μύλοι της Οίας που δένουν απόλυτα με τα υπόλοιπα κτίσματα έχουν ένα χαρακτηριστικό που μόνο οι μύλοι της Σαντορίνης διαθέτουν: την ύπαρξη των θόλων.