Στρατιωτάκια ακούνητα, αμίλητα, αγέλαστα, με φουστανέλα, φέσι και τσαρούχια
Η εικόνα τους προκαλεί υπερηφάνεια και θαυμασμό, ενώ η ιστορία τους είναι άμεσα συνυφασμένη με την παράδοση της Ελλάδας. Αποτελούν τη φρουρά του Προέδρου της Δημοκρατίας και ντυμένοι με την ηρωική φουστανέλα και το θρυλικό τσαρούχι συμβολίζουν τη ζωντανή παρουσία των ευζώνων, οι οποίοι πρωτοστάτησαν σε όλους τους εθνικούς αγώνες, από το 1821 μέχρι το 1940. Με τις πράξεις τους οι εύζωνοι ή τσολιάδες ανακηρύχθηκαν σύμβολα ηρωισμού και νίκης, ενώ σήμερα αποτελούν σήμα κατατεθέν της χώρας μας, με τουρίστες να σχηματίζουν ουρές προκειμένου να φωτογραφηθούν στο πλευρό τους.
Μετά την Ακρόπολη και το Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη, οι εύζωνοι είναι σίγουρα στη λίστα με τα πιο πολυφωτογραφημένα σύμβολα της Ελλάδας, ενώ με τις συγχρονισμένες κινήσεις τους κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους και την ακινησία τους κερδίζουν την προσοχή όλων. Με αφορμή την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου του 1940, η «Espresso» βρέθηκε κοντά στους νεαρούς επιλέκτους της προεδρικής φρουράς και κατέγραψε συγκινητικές στιγμές, τόσο κατά τη διάρκεια της έπαρσης της σημαίας στην Ακρόπολη (πρωί Κυριακής) όσο και από το τελετουργικό στους χώρους του στρατοπέδου, επί της οδού Ηρώδου Αττικού, για την επίσημη αλλαγή φρουράς στο Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη.
Στο πλευρό τους, ο διοικητής της Προεδρικής Φρουράς, αντισυνταγματάρχης (ΠΖ) Αριστείδης Ηλιόπουλος, ο οποίος εκτός από την ξενάγηση που μας έκανε στους χώρους όπου που ζουν και εκπαιδεύονται οι εύζωνοι, μας ενημέρωσε και για τις δυσκολίες της ευζωνικής ζωής.
«Είναι τιμή μας που μας επέλεξαν να υπηρετήσουμε σε αυτή την ιστορική μονάδα. Η τιμή όμως επιφέρει και πολλές ευθύνες, διότι είμαστε υπεύθυνοι για την εικόνα της φρουράς για όλο το 24ωρο» εξηγεί ο διοικητής της Προεδρικής Φρουράς και προσθέτει: «Πρέπει να φροντίζουμε τα πάντα – όχι μόνο την εικόνα των ευζώνων, αλλά και την υγεία τους. Η ευζωνική υπηρεσία είναι η πιο δύσκολη που υπάρχει στον Ελληνικό Στρατό. Επίσης σημαντικό είναι να τους κρατάμε προσγειωμένους και σεμνούς, γιατί λίγο η στολή, λίγο ο κόσμος που τους θαυμάζει και τους κάνει κομπλιμέντα, είναι αρκετά για να καβαλήσουν το καλάμι και ξαφνικά να νομίζουν πως είναι πιο Ελληνες από τον καθέναν»!
Οι εύζωνοι μαθαίνουν να εκτελούν τις διαταγές των ανωτέρων τους, ενώ ο ήχος των τσαρουχιών τους ξεσηκώνει τα πλήθη που τους περιμένουν καρτερικά μπροστά από το Κοινοβούλιο. Οι στιγμές, ανατριχιαστικές, με το σκηνικό να μοιάζει βγαλμένο από την ιστορία ενός λαού που ξέρει να μάχεται και να βγαίνει νικητής.
Τα προσόντα
«Η επιλογή γίνεται πάντα ανάμεσα σε αυτούς που έχουν τα προσόντα και όσους θέλουν και έχουν τις δυνατότητες. Από την εμπειρία μας φέρνουμε συγκεκριμένο αριθμό ατόμων κι αυτό γιατί στο τέλος γνωρίζουμε πως οι μισοί από αυτούς θα τα καταφέρουν στην εκπαίδευση. Υπάρχουν κάποιοι που ενώ αρχικά ήταν επιφυλακτικοί στο αν θα τα καταφέρουν, τελικά έγιναν οι καλύτεροι».
Οι άντρες που επιλέγονται να υπηρετήσουν στην Προεδρική Φρουρά πρέπει να έχουν ανάστημα πάνω από 1,87 μέτρα. Εκτός από το γεγονός πως επιβάλλεται να διακατέχονται από πίστη προς την αποστολή του ευζώνου, πρέπει να έχουν άριστο χαρακτήρα και ήθος, ενώ θα πρέπει να βρίσκονται και σε πολύ καλή ψυχοπνευματική κατάσταση. Η επιλογή γίνεται ύστερα από εκπαίδευση, ενώ στο τέλος οι επικρατέστεροι χωρίζονται σε ζευγάρια, τα οποία παραμένουν ίδια μέχρι το τέλος της θητείας τους. Ονομάζονται εύζωνοι, με την ετυμολογία της λέξης, «καλά ζωσμένος», να κρατά τις ρίζες της από την εποχή του Ομήρου, ο οποίος μνημόνευε ως ευζώνους τους ψηλούς και καλά ζωσμένους πολεμιστές.
Η ιστορία της Προεδρικής Φρουράς ξεκινά στις 12 Δεκεμβρίου του 1868 ως μάχιμο και τελετουργικό άγημα ταυτόχρονα. Σκοπός ίδρυσης της Προεδρικής Φρουράς ήταν η καθιέρωση πυρήνα οπλιτών του Στρατού Ξηράς, των διακρινομένων στις στρατιωτικές αρετές και με άρτια στρατιωτική εκπαίδευση. Η φρουρά από το 1868 έως το 1914 ονομαζόταν «Αγημα», μεταξύ 1914 και 1926 «Ανακτορική Φρουρά», το διάστημα από το 1941 ως το 1946 «Φρουρά Σημαίας και Φρουρά Μνημείου Αγνώστου Στρατιώτη», από το 1935 ως το 1974 «Βασιλική Φρουρά», ενώ από το 1974 έως σήμερα φέρει το όνομα «Προεδρική Φρουρά».
Σήμερα έχει καθαρά τελετουργικό χαρακτήρα. Η ένδοξη δράση των ευζωνικών ταγμάτων κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων υπήρξε καταλυτική, ενώ έντονη ήταν η δράση τους και κατά τη διάρκεια των υπόλοιπων ένοπλων συγκρούσεων του 20ού αιώνα στις οποίες είχε εμπλακεί ο στρατός.
Η Προεδρική Φρουρά αποτελεί σήμερα τη μόνη επίλεκτη ευζωνική μονάδα του ελληνικού Στρατού, η οποία έχει αναλάβει την τιμητική φρούρηση όλο το 24ωρο και με οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη που βρίσκεται στον χώρο όπου πραγματοποιήθηκε η επανάσταση του ελληνικού λαού, στις 3 Σεπτεμβρίου του 1843, η οποία υποχρέωσε τη μοναρχία του Οθωνα να του παράσχει Σύνταγμα. Επίσης φρουρεί το Προεδρικό Μέγαρο, η ανέγερση του οποίου ανάγεται στο 1868, επί βασιλείας Γεωργίου Α’ και πρωθυπουργίας Δημητρίου Βούλγαρη.
Η Προεδρική Φρουρά έχει αναλάβει και την έπαρση της σημαίας στον ιερό βράχο της Ακρόπολης τις Κυριακές και τις επίσημες αργίες. Κατά την επίσημη επίσκεψη αρχηγών ξένων κρατών στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η Προεδρική Φρουρά παρατάσσεται επί της Ηρώδου Αττικού και μπροστά από το Προεδρικό Μέγαρο για την απόδοση τιμών κατά την υποδοχή και προπομπή του ξένου επισήμου.
Θάνος Μακρογαμβράκης
Φωτό: Βαγγέλης Μασιάς